Ο δρόμος προς την εκλογική αναμέτρηση, που άνοιξε τελικά μετά την υπογραφή της νέας δανειακής σύμβασης και την ολοκλήρωση του PSI, είναι στρωμένος με αγκάθια. Η κυβέρνηση κάνει λόγο για «εκλογές λιτότητας» λόγω της περικοπής, κατά ένα τρίτο τουλάχιστον, των δαπανών για τη διενέργειά τους. Το πολιτικό σύστημα, η αξιοπιστία του οποίου έχει τραυματιστεί ανεπανόρθωτα από την κρίση, αναζητεί έναν νέο προσδιορισμό της ταυτότητάς του. Τα πολιτικά κόμματα μοιάζουν με γίγαντες με πήλινα πόδια λόγω της οικονομικής δυσπραγίας τους και της θηλιάς που έχει περάσει γύρω από τον λαιμό τους ο αλόγιστος τραπεζικός δανεισμός. Οι υποψήφιοι βουλευτές – νέοι και παλιοί – κινούνται στον αστερισμό του φόβου εξαιτίας των αντιδράσεων και των διαμαρτυριών των ψηφοφόρων που λαμβάνουν ενίοτε και βίαιες μορφές με προπηλακισμούς, ξυλοδαρμούς, αποδοκιμασίες και γιαουρτώματα. Ετσι οι περισσότεροι υποψήφιοι αναζητούν καταφύγιο στην ψηφιακή ομπρέλα. Μεγάλο μέρος της κομματικής δραστηριότητας φαίνεται ότι θα διεξαχθεί στα πληκτρολόγια και στα smartphones. Και όλα αυτά με την επόμενη ημέρα των εκλογών να προβάλλει αβέβαιη όσον αφορά τουλάχιστον το κυβερνητικό σχήμα που θα προκύψει και τη δυνατότητα διακυβέρνησης της χώρας.
«Αυτές οι εκλογές θα είναι μουγκές» έλεγε ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος σε μια παλιά ελληνική ταινία υποδυόμενος τον παλαιοκομματικό κομματάρχη. Θα μπορούσε να το πει και για τις επόμενες, μια και οποιαδήποτε πρόβλεψη για το εκλογικό αποτέλεσμα μοιάζει παρακινδυνευμένη.
Το σίγουρο είναι ότι θα είναι ψηφιακές, περισσότερο από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν και για πολλούς λόγους. Οικονομική ένδεια για κόμματα αλλά και ψηφοφόρους, ο φόβος των γιαουρτωμάτων και των φραστικών επιθέσεων, αλλά και πολύ ευρύτερη χρήση των social media, ακόμη και σε σχέση με το πολύ πρόσφατο παρελθόν, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι σε αυτή την προεκλογική περίοδο μεγάλο μέρος της κομματικής δραστηριότητας θα διεξαχθεί στα πληκτρολόγια και στα smartphones. Με την ελπίδα για όσους πάρουν μέρος σε αυτές τις εκλογές ότι η χαλαρή ούτως ή άλλως δέσμευση ενός «like» ή «retweet» θα μετατραπεί σε ψήφους.
«Εσείς που κυβερνάτε για δεκαετίες, δεν έχετε ευθύνες; Αλλά ξέχασα! Οπως είπε ο κ. Βορίδης, η Δεξιά δεν κάνει ποτέ αυτοκριτική!!!»: Δημήτρης Παπαδημούλης, απαντώντας σε στενό συνεργάτη του προέδρου της ΝΔ. Δεν συνέβη σε τηλεοπτική ή ραδιοφωνική εκπομπή αλλά στο Twitter. Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ είναι από τους πλέον δραστήριους έλληνες πολιτικούς στο συγκεκριμένο μέσο. «Το θεωρώ έναν γρήγορο και πρακτικό τρόπο για να ενημερώνομαι ή να πω την πολιτική άποψή μου για ένα θέμα στο οποίο κρίνω υπερβολικό να τοποθετηθώ με γραπτή ή τηλεοπτική δήλωση. Εκτιμώ μάλιστα πως τα social media, ειδικά το Twitter που έχει πιο πολιτικό χαρακτήρα, είναι ένας τρόπος να κάνουμε γνωστές τις απόψεις του κόμματός μας σε έναν κόσμο που μας αντιμετωπίζει με καχυποψία» λέει ο κ. Παπαδημούλης.
Κοινή διαπίστωση των ειδικών της επικοινωνίας είναι ότι οι περισσότεροι έλληνες πολιτικοί αντιμετωπίζουν τα social media με όρους προηγούμενων εποχών. «Στις προηγούμενες εκλογές υπήρξε το φαινόμενο λογαριασμών στα social media που άνοιξαν έναν μήνα πριν από τις εκλογές και παραμένουν ανενεργοί από την ημέρα των εκλογών. Σαν τις εφημερίδες που κυκλοφορούσαν παλαιότερα σε τοπικό επίπεδο αποκλειστικά για προεκλογικούς σκοπούς» τονίζει η σύμβουλος πολιτικής επικοινωνίας κυρία Μαρία Κατσικοβόρδου, η οποία θεωρεί ότι το μεγαλύτερο λάθος των ελλήνων πολιτικών είναι ότι «αντιμετωπίζουν τα social media και ειδικά το Twitter σαν έναν πίνακα ανακοινώσεων για να προβάλλουν τηλεοπτικές παρουσίες τους ή κοινοβουλευτική δραστηριότητα. Οι περισσότεροι πολιτικοί στην Ελλάδα δείχνουν να μην έχουν καταλάβει το μεγαλύτερο αβαντάζ που τους προσφέρουν τα social media, την απευθείας επικοινωνία με τους ψηφοφόρους χωρίς τη διαμεσολάβηση των ΜΜΕ» συμπληρώνει.
«Η συζήτηση για το αν ένας πολιτικός πρέπει να έχει παρουσία στα social media είναι ήδη παρωχημένη. Η διεθνής τάση είναι η ολοκληρωμένη ψηφιακή παρουσία που συνδυάζει την πολιτική δράση, την ψηφιακή επικοινωνία και την ανθρώπινη πλευρά. Ενας πολιτικός πρέπει να έχει site, blog, παρουσία στο Facebook και στο Twitter, ίσως να πειραματιστεί με κάποια άλλα, λιγότερο γνωστά στην Ελλάδα social media, όπως το Tumblr και το Pinterest» λέει ο κ. Στάθης Χαϊκάλης, ιδρυτής εταιρείας ψηφιακής επικοινωνίας. «To πιο σημαντικό όμως, είτε μιλάμε για ψηφιακή είτε για φυσική παρουσία, είναι να κατέβεις από το «μπαλκόνι», όπου μιλάς αφ’ υψηλού, στην πλατεία, όπου συνδιαλέγεσαι με τον άλλο. Πιστεύω πως όποιος πολιτικός το κάνει αυτό, ακόμα και αν ειδικά σε αυτή τη συγκυρία έχει να αντιμετωπίσει κάποιες δεδομένες δυσκολίες που έχουν να κάνουν με τη δυσπιστία ή ακόμα και την απέχθεια των πολιτών, θα αποκτήσει μεγάλο πλεονέκτημα. Οι έλληνες πολιτικοί στην πλειοψηφία τους δείχνουν απροθυμία ή ατολμία σε αυτόν τον τομέα. Και ο λόγος δεν είναι συνήθως ηλικιακός ή το ότι δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία. Πιο πολύ είναι θέμα πολιτικής κουλτούρας, που εκ των πραγμάτων θα αλλάξει προς το καλύτερο και λόγω της κρίσης» προσθέτει.
Πολλές φορές τα social media λειτουργούν ως ένας τρόπος το μήνυμα του ψηφοφόρου να φθάσει γρηγορότερα και αμεσότερα στα αφτιά εκείνου που πρέπει. «Κατά καιρούς υπάρχουν αναφορές από πολίτες για θέματα Υγείας. Ηταν ένας τρόπος παρέμβασης σε κάτι που δεν θα ήταν εύκολο να το μάθει ο υπουργός διά της υπηρεσιακής οδού» λέει ο κ. Ευθύμης Καρδαράς, επικεφαλής της ομάδας επικοινωνίας του κ. Ανδρέα Λοβέρδου. Παραδέχεται πάντως ότι «σε όλους τους «τοίχους» των ελλήνων πολιτικών τα υβριστικά μηνύματα έχουν αυξηθεί κατά πολύ το τελευταίο διάστημα».
Ειδικά για τα μικρότερα κόμματα, τα social media και το Διαδίκτυο εν γένει δεν είναι ένας τρόπος για να κάνουν μόνο γνωστές τις θέσεις τους αλλά και για να προσελκύσουν στελέχη. «Ηδη βρισκόμαστε σε συζητήσεις με ανθρώπους που γνωρίσαμε, εκτιμήσαμε και προσεγγίσαμε μέσα από το Facebook και το Twitter» λέει ο κ. Αχιλλέας Ιωακειμίδης, υπεύθυνος διαδικτυακής επικοινωνίας της Δημοκρατικής Συμμαχίας. «Νομίζω πως το Διαδίκτυο κάνει μεγαλύτερη και την ευθύνη των κομμάτων. Aπό τη στιγμή που τόσες πληροφορίες είναι διαθέσιμες, κανένα κόμμα δεν δικαιούται να επιλέξει ακατάλληλες ή μη συμβατές με την εικόνα του υποψηφιότητες».
Επικοινωνία
Οι πολιτικοί «τιτιβίζουν»
Ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης είναι από τους ελάχιστους έλληνες πολιτικούς που το timeline του στο Twitter δεν λειτουργεί σαν «πίνακας ανακοινώσεων». Μπορεί να βρει κανείς σχόλια για ποδοσφαιρικούς αγώνες, τοποθετήσεις για πολιτικά γεγονότα της επικαιρότητας («Λούκα – Καστανίδης παρουσιάζουν το νέο κόμμα στην Αίγλη Ζαππείου!!! Ε ρε σοσιαλισμός!!») ή διαλόγους με πολίτες.«Ακόμα και αν αναφέρω, λ.χ., μια τηλεοπτική μου παρουσία σε εκπομπή, προσπαθώ να το κάνω με έναν τρόπο διαφορετικό από μια ξερή ανακοίνωση. Νομίζω πως αυτό δεν ταιριάζει με τη φύση του μέσου. Επιπλέον για μένα το Twitter είναι ένας τρόπος να πάρω ιδέες, να μάθω τις τάσεις της στιγμής και όλα αυτά «ακολουθώντας» ανθρώπους που δεν είναι απαραίτητα δημόσια πρόσωπα».
Οι πολιτικοί «τιτιβίζουν»
Ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης είναι από τους ελάχιστους έλληνες πολιτικούς που το timeline του στο Twitter δεν λειτουργεί σαν «πίνακας ανακοινώσεων». Μπορεί να βρει κανείς σχόλια για ποδοσφαιρικούς αγώνες, τοποθετήσεις για πολιτικά γεγονότα της επικαιρότητας («Λούκα – Καστανίδης παρουσιάζουν το νέο κόμμα στην Αίγλη Ζαππείου!!! Ε ρε σοσιαλισμός!!») ή διαλόγους με πολίτες.«Ακόμα και αν αναφέρω, λ.χ., μια τηλεοπτική μου παρουσία σε εκπομπή, προσπαθώ να το κάνω με έναν τρόπο διαφορετικό από μια ξερή ανακοίνωση. Νομίζω πως αυτό δεν ταιριάζει με τη φύση του μέσου. Επιπλέον για μένα το Twitter είναι ένας τρόπος να πάρω ιδέες, να μάθω τις τάσεις της στιγμής και όλα αυτά «ακολουθώντας» ανθρώπους που δεν είναι απαραίτητα δημόσια πρόσωπα».
Η κυρία Εύα Καϊλή είναι από τους βουλευτές του ΠαΣοΚ με την εντονότερη παρουσία στα social media, καθώς βρίσκεται «σε επικοινωνία με περίπου 20.000 άτομα, τα περισσότερα τα γνώρισα από εδώ». Κατά καιρούς έχει δεχθεί ερωτήσεις για το συγκεκριμένο θέμα από συναδέλφους της. «Αρκετοί εμφανίζονται διστακτικοί, είτε γιατί δεν είναι εξοικειωμένοι με τα μέσα είτε γιατί θεωρούν πως η έκθεση αυτή κρύβει κινδύνους. Κατά κάποιον τρόπο θεωρούν πως το να βγάλουν μια προσωπική εικόνα για τον εαυτό τους μπορεί να τους κάνει κακό».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ