Eλληνικά προϊόντα και με τη βούλα

Υστερα από πολύμηνες διαβουλεύσεις με τις αρμόδιες κοινοτικές υπηρεσίες, αλλά και τους ελληνικούς επιχειρηματικούς φορείς, τελικώς το υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, και κυρίως η Γενική Γραμματεία Εμπορίου, κατόρθωσε να διαμορφώσει το νομοσχέδιο για το «Σήμα Ελληνικών Προϊόντων και Υπηρεσιών». Το συγκεκριμένο κείμενο είναι ενταγμένο στο περίφημο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου το οποίο θα κατατεθεί αύριο στη Βουλή και θα ψηφιστεί εντός των προσεχών ημερών. Η νομοθετική πρωτοβουλία, που ξεκίνησε από τον γενικό γραμματέα Εμπορίου κ. Στ. Κομνηνό, στη διάρκεια των τελευταίων δύο χρόνων, πρόκειται να «επικυρώσει» μια τάση η οποία δεν είναι απλώς διακριτή αλλά αρχίζει πλέον και ισχυροποιείται στην αγορά, κυρίως από την πλευρά των καταναλωτών, και αφορά τη στήριξη των ελληνικών προϊόντων στην εσωτερική αγορά. Εκατοντάδες προϊόντα, ιδιαίτερα στον κλάδο των τροφίμων, φέρουν στις συσκευασίες τους τη σήμανση «ελληνικό προϊόν» και την ελληνική σημαία για την πιστοποίηση της εθνικότητάς τους. Με ελάχιστες εξαιρέσεις όπου η αλήθεια είναι προφανής, υπάρχει ο κίνδυνος της παραπλάνησης των καταναλωτών. Το συγκεκριμένο νομοθέτημα επιχειρεί να βάλει τάξη στην εκδηλούμενη άναρχη συμπεριφορά πολλών ελληνικών επιχειρήσεων, να προφυλάξει τους καταναλωτές από την προφανή παραπλάνηση και παράλληλα να διαμορφώσει τις προϋποθέσεις για να αναδειχθεί η ελληνικότητα πολλών αξιόλογων ελληνικών προϊόντων. Παρόμοια τάση – που αναδεικνύεται με όρους «εθνικισμού των αγορών» -, ύστερα από την εκδήλωση της κρίσης το 2008, καταγράφεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και αποτελεί ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της περιόδου.

«Το Βήμα» αποκαλύπτει σήμερα τα βασικά στοιχεία του νομοσχεδίου.

Το σήμα παρέχεται για χρονική διάρκεια τριών ετών και μπορεί να ανανεώνεται. Σύμφωνα λοιπόν με το νομοσχέδιο, τα προϊόντα και οι υπηρεσίες κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: στα φυσικά προϊόντα, στα μεταποιημένα φυσικά προϊόντα και στα βιομηχανικά, βιοτεχνικά προϊόντα και υπηρεσίες. Για να απονεμηθεί το σήμα του ελληνικού προϊόντος, «πρέπει από την παραγωγή ή/και την επεξεργασία τους να προκύπτει εγχώρια προστιθέμενη αξία».

Ειδικότερα για τα φυσικά προϊόντα (αγροτικά, κτηνοτροφικά προϊόντα, πρώτες ύλες), ως βασικό κριτήριο για την απονομή του σήματος «ορίζεται η παραγωγή, η εκτροφή ή η συγκομιδή, ανάλογα με το προϊόν, εντός της ελληνικής επικράτειας». Στα μεταποιημένα φυσικά προϊόντα, για την απονομή του σήματος «πρέπει ποσοστό της μάζας των συστατικών τους ή/και της μάζας της βασικής πρώτης ύλης που χρησιμοποιείται, να προέρχεται από την Ελλάδα». Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόκειται να εκδοθούν κοινές υπουργικές αποφάσεις με τις οποίες για κάθε κατηγορία προϊόντος συγκεκριμένα θα ορίζεται το ποσοστό του κάθε επιμέρους συστατικού ή/και της βασικής πρώτης ύλης που πρέπει να είναι ελληνικής παραγωγής.

Ωστόσο είναι δυνατό να υπάρχουν εξαιρέσεις από αυτό το κριτήριο στις περιπτώσεις που πρώτες ύλες δεν υπάρχουν ή δεν είναι δυνατόν να παραχθούν στην ελληνική επικράτεια ή παράγονται σε μη επαρκείς ποσότητες, καθώς και για προϊόντα των οποίων η ελληνικότητα συνίσταται στον παραδοσιακό ή/και τον ιδιαίτερο τρόπο παρασκευής και επεξεργασίας τους.

Ακόμη υπάρχει η δυνατότητα για προσωρινές εξαιρέσεις από αυτό το κριτήριο, εφόσον υπάρχουν ελλείψεις.

Για τα υπόλοιπα βιομηχανικά, βιοτεχνικά προϊόντα και υπηρεσίες, ως βασικό κριτήριο απονομής του σήματος καθορίζεται το ποσοστό του κόστους παραγωγής που πραγματοποιείται στην ελληνική επικράτεια.

Για τη διαδικασία απονομής του σήματος, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι ο ενδιαφερόμενος πρέπει να υποβάλει αίτηση στον φορέα που είναι αρμόδιος, η οποία περιλαμβάνει:

l για φυσικά πρόσωπα, το ονοματεπώνυμο, το επάγγελμα και τη διεύθυνσή του, ενώ για νομικά πρόσωπα, τη μορφή, την επωνυμία και τον διακριτικό τίτλο αυτών, την έδρα και τον νόμιμο εκπρόσωπό τους,

l τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες οι οποίες θα φέρουν το σήμα,

l δήλωση ότι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες πληρούν τις προδιαγραφές που προβλέπονται από τη νομοθεσία για την κυκλοφορία τους,

l δήλωση ότι ο αιτών δεν έχει καταδικαστεί αμετάκλητα την τελευταία τριετία για παραβίαση της νομοθεσίας περί διανοητικής ιδιοκτησίας, της αγορανομικής νομοθεσίας και της ειδικότερης νομοθεσίας που αφορά το προϊόν ή την υπηρεσία για την οποία αιτείται την απονομή του σήματος.

Επίσης, αν απαιτείται η διενέργεια εργαστηριακών ελέγχων στο προϊόν, ο αιτών οφείλει εντός της προθεσμίας να προσκομίσει δείγμα του προϊόντος στα γραφεία του φορέα ή σε εγκεκριμένο για τη διενέργεια ελέγχων εργαστήριο. Αν χρειάζεται επιτόπιος έλεγχος στις εγκαταστάσεις παραγωγής του προϊόντος ή παροχής της υπηρεσίας, αυτός διενεργείται από υπαλλήλους του φορέα ή τρίτα πρόσωπα στα οποία έχει ειδικά ανατεθεί το έργο αυτό. Σε όποια περίπτωση απαιτείται η διενέργεια ελέγχου εισροών/εκροών, ο φορέας μπορεί να ζητεί τα σχετικά τιμολόγια καθώς και τις σχετικές συμβάσεις προμήθειας.

Ο φορέας απονομής του σήματος μπορεί να ζητήσει οποιοδήποτε συμπληρωματικό στοιχείο από τον ενδιαφερόμενο προκειμένου να του απονείμει το σήμα.

Η Επιτροπή
Η Επιτροπή Ελληνικού Σήματος αποτελείται από τον γενικό γραμματέα Εμπορίου, ως πρόεδρο, τρεις εκπροσώπους της Γενικής Διεύθυνσης Εσωτερικού Εμπορίου, τρεις εκπροσώπους της Κεντρικής Ενωσης Επιμελητηρίων, έναν εκπρόσωπο του Εθνικού Συμβουλίου Καταναλωτών, έναν εκπρόσωπο του Οργανισμού Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προϊόντων, έναν εκπρόσωπο της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας, έναν εκπρόσωπο του ΕΛΟΤ, έναν εκπρόσωπο του Γενικού Χημείου του Κράτους, έναν εκπρόσωπο του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, και έναν εκπρόσωπο του ΕΦΕΤ.

Κυρώσεις για όσους δεν τηρούν τις προδιαγραφές
Πρόστιμο από 3.000 ως 300.000 ευρώ σε περίπτωση χρήσης του σήματος από μη δικαιούχο
Στους δικαιούχους του σήματος ο φορέας απονομής του μπορεί να επιβάλει τις ακόλουθες κυρώσεις:

* έγγραφη σύσταση με τον ορισμό προθεσμίας συμμόρφωσης,

* προσωρινή ή οριστική ανάκληση του δικαιώματος χρήσης του σήματος.

Οι κυρώσεις επιβάλλονται σε περιπτώσεις που από τον έλεγχο προκύψει ότι:

* το προϊόν ή η υπηρεσία δεν τηρεί τις προδιαγραφές και τις προϋποθέσεις που επιτάσσει ο νόμος,

* γίνεται αντικανονική ή παραπλανητική χρήση σε έντυπα ή διαφημιστικό υλικό και

* παρέχονται προς τον φορέα απονομής σκοπίμως παραπλανητικές ή ψευδείς πληροφορίες.

Σε περίπτωση προσωρινής ανάκλησης, ο φορέας δύναται να επιβάλει στον δικαιούχο τη συμμόρφωση σε συγκεκριμένα μέτρα προκειμένου να αρθεί η ανάκληση, ενώ σε περίπτωση οριστικής ανάκλησης ο φορέας αποφασίζει για τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν σχετικά µε τα προϊόντα τα οποία ήδη φέρουν το σήµα και οφείλει να καταστήσει γνωστή στο ευρύ κοινό, µε κάθε πρόσφορο µέσο, την ανάκληση και τη διαγραφή από το Ηλεκτρονικό Μητρώο. Ιδίως ο φορέας μπορεί να διατάξει την αφαίρεση και την καταστροφή των σημάτων από προϊόντα που δεν πληρούν τις προδιαγραφές.

Σε περίπτωση που γίνει χρήση του σήματος από μη δικαιούχο – εκτός από ποινικές ευθύνες – ο γενικός γραμματέας Εμπορίου:

* επιβάλλει πρόστιμο από 3.000 ως 300.000 ευρώ,

* διατάσσει την αφαίρεση και την καταστροφή των σημάτων από τα προϊόντα που έχουν παραχθεί και διακινηθεί παράνομα και σε περίπτωση που δεν είναι εφικτό την καταστροφή των προϊόντων,

* υποχρεώνει τον παρανομούντα να κάνει γνωστή με κάθε πρόσφορο μέσο στο ευρύ κοινό την παράνομη χρήση του σήματος.