Οι υποσχέσεις για κοινωνικές δαπάνες εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ τις οποίες έδωσε προεκλογικώς ο Βλαντίμιρ Πούτιν μπορεί να προκαλέσουν μια οικονομική κρίση στη Ρωσία, προτού λήξει η τρίτη θητεία του στην προεδρία.
Το ζοφερό αυτό ενδεχόμενο εκτιμά ως πιθανό ο Τζέισον Μπους, οικονομικός αναλυτής του πρακτορείου ειδήσεων Reuters. Σύμφωνα με τον Μπους, «ο Πούτιν υποσχέθηκε ότι θα ρίξει χρήμα παντού, από τους πυρηνικούς πυραύλους μέχρι τα νηπιαγωγεία, κάτι που θα αυξήσει περισσότερο από ποτέ την εξάρτηση της Ρωσίας από τις τιμές του πετρελαίου».
Ο Πούτιν υποσχέθηκε αυξήσεις στον δημόσιο τομέα της τάξης του 1,5% του ΑΕΠ – περίπου 30 δισ. δολάρια (22,7 δισ. ευρώ) τον χρόνο – για τα επόμενα χρόνια.
Οταν προστεθούν στον προϋπολογισμό οι άλλες προεκλογικές δεσμεύσεις για νέες κοινωνικές δαπάνες, το συνολικό κόστος «μπορεί να ανέλθει στο 2-3% του ΑΕΠ τον χρόνο», σύμφωνα με πηγές του ρωσικού υπουργείου Οικονομικών. Ανεξάρτητες εκτιμήσεις υπολογίζουν ότι το 2018, ο συνολικός λογαριασμός για τις προεκλογικές υποσχέσεις μπορεί να έχει φτάσει στο 4-5% του ΑΕΠ τον χρόνο, ήτοι 4,8 τρισ. ρούβλια (125 δισ. ευρώ).
Μια άλλη προεκλογική δέσμευση του Πούτιν είναι η αύξηση στους μισθούς γιατρών και καθηγητών πανεπιστημίου στο διπλάσιο του μέσου όρου μέχρι το 2018.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, οι συνολικές δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν ήδη από κάτω του 30% του ΑΕΠ σε σχεδόν 40%. Στους πρώτους δύο μήνες του 2012, οι δαπάνες αυτές αυξήθηκαν κατά 37% σε σύγκριση με το 2011.
Ο Πούτιν έχει δεσμευθεί για αμυντικές δαπάνες 23 τρισ. ρουβλίων (599 δισ. ευρώ) μέχρι το 2020, κυρίως για τον επανεξοπλισμό του στρατού, καθώς επιδιώκει στήριξη ανάμεσα στους δύο εκατομμύρια ρώσους που εργάζονται στο στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα, το οποίο κληρονόμησε η Ρωσία από την σοβιετική περίοδο.
Και μόνον αυτό θα απαιτήσει πρόσθετες δαπάνες ύψους 2,2% του ΑΕΠ τον χρόνο μέχρι το 2018.
Μία άλλη εκλογική υπόσχεση του Πούτιν – να μην αυξήσει τα όρια συνταξιοδότησης που ισχύουν σήμερα, 60 χρόνια για τους άνδρες και 55 για τις γυναίκες – θα επιβαρύνει έμμεσα τον προϋπολογισμό.
Λόγω των δημογραφικών πιέσεων, ο προϋπολογισμός για τις συντάξεις – που ανέρχεται ήδη σε 10% του ΑΕΠ, θα συνεχίσει να αυξάνεται, κατά 1% του ΑΕΠ κάθε πέντε χρόνια.
«Τα νούμερα δείχνουν ότι είναι απαραίτητη μια τολμηρή μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό», λέει στο Reuters ο Εβσέϊ Γκούρβιτς, επικεφαλής του Economic Expert Group, που συμβουλεύει το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών.
Αλλά το μεγαλύτερο ρίσκο είναι ότι τα δημοσιονομικά έσοδα της Ρωσίας εξαρτώνται κατά υπερβολικό βαθμό από τις τιμές του πετρελαίου, και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια πόσο θα αυξηθούν ή θα μειωθούν στο μέλλον.
Στα χαρτιά, η Ρωσία έχει δημοσιονομικό περιθώριο που της επιτρέπει να αυξήσει τις δαπάνες. Ο ομοσπονδιακός προϋπολογισμός έκλεισε με ένα μικρό πλεόνασμα πέρυσι, και προβλέπεται επισήμως ότι εφέτος θα κλείσει με ένα μικρό έλλειμμα, της τάξης του 1% του ΑΕΠ.
Αλλά αυτοί οι αριθμοί θα μοιάζουν πολύ λιγότερο ρόδινοι χωρίς την καλή τύχη των υψηλών – και αυξανόμενων τους τελευταίους μήνες – τιμών του πετρελαίου.
Η τιμή του πετρελαίου, από την οποία εξαρτάται ο προϋπολογισμός της Ρωσίας, έχει εκτιναχθεί στα ύψη, από μόλις 34 δολάρια το βαρέλι το 2007 σε 117 δολάρια εφέτος.
