«Ηταν κακή ιδέα να καλέσετε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην Ελλάδα» εκμυστηρεύεται ένας άνθρωπος που οφείλει τα ένσημα και τη σύνταξή του στο ίδιο το ΔΝΤ, αφού το υπηρέτησε για περισσότερες από δύο δεκαετίες. Ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης της Αργεντινής την εποχή της μεγάλης κατάρρευσης κ. Μάριο Μπλέχερ θεωρεί αναποτελεσματική τη λύση που επελέγη για την Ελλάδα, πιστεύει ότι ο συνδυασμός λιτότητας και εσωτερικής υποτίμησης απλώς θα χειροτερέψει την κατάσταση, σημειώνει ότι η συνταγή είναι λάθος και υπογραμμίζει ότι το κλειδί του προβλήματος της ευρωπαϊκής περιφέρειας είναι η ανάπτυξη μέσα από τη μεταβίβαση πόρων από τον πλούσιο Βορρά στον Νότο. Μάλιστα προτείνει να επιδοτηθεί μέρος των μισθών ώστε να ανακτηθεί η ανταγωνιστικότητα δίχως να πληγεί η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων, «ποντάροντας» παράλληλα στην τόνωση της ζήτησης.
Ο άλλοτε κεντρικός τραπεζίτης του Μπουένος Αϊρες αντικρούει την άποψη ότι η ελληνική και η αργεντίνικη κρίση είναι παρεμφερείς, επισημαίνει τη θετική του έκπληξη στην εμπιστοσύνη των Ελλήνων στο τραπεζικό σύστημα της χώρας και αναφέρει ότι αποτέλεσε μέγα σφάλμα της Ελλάδας και των ευρωπαίων ηγετών η διαρκής χρονική μετάθεση του «αναπόφευκτου», δηλαδή της χρεοκοπίας της χώρας, που απλώς πρόσθεσε βάρη και πόνο στους Ελληνες τα οποία θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί.
Ο αργεντινοεβραίος οικονομολόγος αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση, αφού είναι αυτός που εκλήθη εσπευσμένα έπειτα από 21 έτη εργασίας στο ΔΝΤ και ακαδημαϊκής δραστηριότητας σε ξακουστά οικονομικά πανεπιστήμια από την κυβέρνηση του Φερνάντο ντε λα Ρούα το 2001 να αναλάβει την αντιπροεδρία και στη συνέχεια την προεδρία της κεντρικής τράπεζας της Αργεντινής, την ώρα που κατέρρεε η οικονομία, επιτυγχάνοντας τη σωτηρία και την ανάταξη του τραπεζικού συστήματος.
Ομοιότητες και διαφορές
«Η κρίση της Αργεντινής δεν μοιάζει με την κρίση στην Ελλάδα. Το μόνο κοινό που έχουν οι δύο χώρες είναι το μεγάλο δημόσιο χρέος. Πολλοί υπερβάλλουν κάνοντας αυτή τη σύγκριση» εξηγεί ο 64χρονος οικονομολόγος και υπενθυμίζει ότι το κατά κεφαλήν χρέος των Ελλήνων είναι 20 φορές μεγαλύτερο από αυτό των Αργεντινών το 2001. «Το μάθημα όμως που πήραμε και από τα δύο κράτη είναι ότι όταν δεν μπορείς να πληρώσεις πρέπει να χρεοκοπήσεις. Ωστόσο το σύστημα θα ήταν πολύ καλύτερο αν χρεοκοπούσαμε δύο χρόνια νωρίτερα. Το ίδιο λοιπόν πιστεύω και για την Ελλάδα. Η μακρά αναβολή του αναπόφευκτου είναι οδυνηρή. Θα είχε αποφευχθεί πολύς πόνος αν οι Ευρωπαίοι ήταν πιο ευέλικτοι εξαρχής» τονίζει.
«Η Ελλάδα δεν γνώρισε μαζική επιδρομή στις τράπεζες ούτε έγιναν πλιάτσικα» επισημαίνει ο κ. Μπλέχερ, ο οποίος παρομοιάζει με «θαύμα το γεγονός ότι οι άνθρωποι στην Ελλάδα διατηρούν ακόμη την εμπιστοσύνη τους στο τραπεζικό σύστημα. Εχω εκπλαγεί από το γεγονός ότι περίπου το 80% των καταθέσεων παραμένουν στη θέση τους. Παρ’ όλη την αρνητική κατάσταση, ορισμένες ελληνικές τράπεζες εξακολουθούν να είναι κερδοφόρες» παρατηρεί.
«Το δεύτερο μάθημα» συνεχίζει «είναι ότι, αν είναι να χρεοκοπήσεις, μην το κάνεις εν μέρει αλλά κάν’ το συνολικά, διότι ειδάλλως θα χάσεις τα πλεονεκτήματα μιας χρεοκοπίας». Ο κ. Μπλέχερ ανατρέχει σε εκείνη τη δραματική εποχή, όταν το Μπουένος Αϊρες φλεγόταν, όπου αναγκάστηκε να παράσχει τίτλους της κεντρικής τράπεζας με επιτόκια ύψους 140% για να φέρει πίσω τις καταθέσεις. «Με εξέπληξε το γεγονός ότι οι άνθρωποι αντέδρασαν αμέσως και έφεραν τις καταθέσεις πίσω στις τράπεζες. Τότε κατάλαβα ότι η απληστία είναι ισχυρότερη από τον πανικό» θυμάται.
Η εσωτερική υποτίμηση
Το δεύτερο κοινό στοιχείο που εντοπίζει ο Αργεντινός μεταξύ των δύο χωρών είναι η ανταγωνιστικότητα. «Είχαμε το ίδιο πρόβλημα στην Αργεντινή, όπου το λύσαμε με την υποτίμηση του νομίσματος» λέει. Τι γίνεται όμως στην ελληνική περίπτωση; «Η εσωτερική υποτίμηση θα βοηθήσει την οικονομία αλλά όχι στον βαθμό που πραγματικά χρειάζεται» σημειώνει.
«Ο,τι είναι να γίνει θα γίνει, δεν θα είναι όμως αρκετό. Χρειάζεστε ένα μακρόπνοο πρόγραμμα ανασυγκρότησης. Από τη μία, έχετε λιτότητα. Από την άλλη, χαμηλούς μισθούς, οι οποίοι ίσως ασκήσουν κάποια πίεση στην ανεργία. Η Ελλάδα όμως πρέπει να αναπτυχθεί με επενδύσεις και τόνωση της ζήτησης. Αν είσαι επενδυτής, θα πας κάπου όπου η οικονομία αναπτύσσεται και διευρύνεται. Εδώ όμως έχουμε μια αντίθεση. Αυτό το σχέδιο δεν είναι κατάλληλο» υπογραμμίζει ο κ. Μπλέχερ.
Επιδότηση των μισθών
«Η Ελλάδα θα έπρεπε να διαπραγματευθεί την επιδότηση μέρους των μισθών και να βρει πόρους για τη μείωση του κόστους των απολαβών δίχως να πλήξει το εισόδημα» τονίζει ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης και εξηγεί τον τρόπο: «Οι πλουσιότερες χώρες θα μπορούσαν να μεταβιβάσουν πόρους μέσα από ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα για την ομαλή μετάβαση της ελληνικής οικονομίας».
«Το πρόβλημα της λιτότητας είναι ότι μειώνει το ΑΕΠ. Ο,τι και να κάνεις στο τέλος δεν θα δουλέψει. Η συνταγή είναι λάθος» υπογραμμίζει ο κ. Μπλέχερ υπενθυμίζοντας το αυτονόητο: «Το κλειδί είναι η ανάπτυξη. Αν αναπτυχθείς, θα αυξηθεί το ΑΕΠ και αναπόφευκτα το χρέος θα μειωθεί». Επίσης, προβλέπει ότι το «κούρεμα» του χρέους, αν και θα δώσει μια ανάσα, θα απομακρύνει τους επενδυτές από τα ελληνικά ομόλογα και στο μέλλον κάνοντας πιο δύσκολη την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές.
Ευρωομόλογο
Οι Γερμανοί έχουν τη λύση
Ο κ. Μπλέχερ δηλώνει βέβαιος ότι η ευρωζώνη δεν θα αφήσει την Ιταλία και την Ισπανία να χρεοκοπήσουν. «Για τις μικρότερες χώρες δεν ξέρω» σημειώνει. «Δεν είναι τυχαίο ότι στην περιφέρεια καμία κυβέρνηση δεν έχει στεριώσει. Από την άλλη, η ΕΚΤ έχει τελευταία αλλάξει στρατηγική και αυτό βοήθησε την Ευρώπη κάπως. Δεν αγοράζει μεν απευθείας χρέος, αλλά δανείζει τις τράπεζες για να το κάνουν αυτές» σημειώνει και διαπιστώνει ότι οι Βορειοευρωπαίοι «ίσως βαρέθηκαν πια να πληρώνουν».
Οι Γερμανοί έχουν τη λύση
Ο κ. Μπλέχερ δηλώνει βέβαιος ότι η ευρωζώνη δεν θα αφήσει την Ιταλία και την Ισπανία να χρεοκοπήσουν. «Για τις μικρότερες χώρες δεν ξέρω» σημειώνει. «Δεν είναι τυχαίο ότι στην περιφέρεια καμία κυβέρνηση δεν έχει στεριώσει. Από την άλλη, η ΕΚΤ έχει τελευταία αλλάξει στρατηγική και αυτό βοήθησε την Ευρώπη κάπως. Δεν αγοράζει μεν απευθείας χρέος, αλλά δανείζει τις τράπεζες για να το κάνουν αυτές» σημειώνει και διαπιστώνει ότι οι Βορειοευρωπαίοι «ίσως βαρέθηκαν πια να πληρώνουν».
«Η πολιτική βούληση έχει αλλάξει σε όλες τις βόρειες χώρες. Αυτή η τάση προκαλεί μεγάλη ζημιά, διότι αρνείται το γεγονός ότι η Ευρώπη δεν είναι ένα οικονομικό, αλλά ένα πολιτικό σχέδιο. Πρέπει να προχωρήσει στο ευρωομόλογο, που θα ευνοήσει όλες τις χώρες. Σε αυτό το πράγμα η Γερμανία δεν εκπληρώνει τον ρόλο που της αρμόζει» συνεχίζει.
Ο κ. Μπλέχερ θεωρεί ότι το ΔΝΤ έπρεπε να μείνει μακριά από την Ευρώπη, το πρόβλημα της οποίας χαρακτηρίζει εσωτερικό. «Δεν έχει κανένα νόημα να είναι εδώ το ΔΝΤ και ήταν κακή ιδέα να το καλέσετε. Διότι πέρα από το ότι θα πρέπει να πληρώσετε το χρέος σας σε ευρώ, θα έχετε και χρέος σε ξένο νόμισμα, όπως άλλωστε οι Ιρλανδοί και οι Πορτογάλοι. Ετσι, θα χρειάζεστε πλεόνασμα όχι μόνο στον προϋπολογισμό, αλλά και στο ισοζύγιο πληρωμών. Πιστεύω ωστόσο ότι στο τέλος της ημέρας η ΕΚΤ θα κάνει αυτό που πρέπει» σημειώνει με νόημα.
«Σε ένα ιστορικό πλαίσιο, η κρίση διαρκεί εδώ και 800 χρόνια!» λέει ο κ. Μπλέχερ και αναγνωρίζει ότι παρ’ όλη την προετοιμασία, το ΔΝΤ απεδείχθη ανίκανο να εμποδίσει την κρίση του 2008, αποτυγχάνοντας πλήρως. «Μόνο διαχείριση κρίσης έχουμε μάθει. Ολες οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν έκαναν τα πράγματα χειρότερα. Δεν νομίζω ότι η κρίση θα τελειώσει» καταλήγει.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
