Αναφορές για καλαμάρια που πηδούν έξω από το νερό έχουν εμφανιστεί στην επιστημονική βιβλιογραφία, όλοι όμως νόμιζαν ότι τα κεφαλόποδα καταφεύγουν σε αυτή την τακτική για να αποφύγουν τους θηρευτές τους. Τώρα, όμως, ερευνητές αρχίζουν να συγκεντρώνουν ενδείξεις ότι τα καλαμάρια πετούν για να εξοικονομούν ενέργεια στα ταξίδια τους.
Ο Ρόναλντ Ντ’Ορ, βιολόγος του Πανεπιστημίου Ντάλουσι στον Καναδά, μελέτησε σπάνιες φωτογραφίες ιπτάμενων καλαμαριών έξω από τη Βραζιλία και υπολόγισε ότι η ταχύτητα πτήσης ήταν μεγαλύτερη από την ταχύτητα κολύμβησης.
Τα εντυπωσιακά συμπεράσματα παρουσιάστηκαν τη Δευτέρα στο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση των Επιστημών, το οποίο πραγματοποιείται στο Βανκούβερ.
Απρόσμενες πτητικές ικανότητες
Οι πρώτες υποψίες για τις πτητικές ικανότητες των μαλάκιων ήρθαν τη δεκαετία του 1970, όταν ο Ντ’ Ορ μελετούσε καλαμάρια του είδους Illex illecebrosus μέσα σε μια δεξαμενή 15 μέτρων. Συχνά, ο ίδιος και οι συνεργάτες του έβρισκαν νεκρά καλαμάρια στο δάπεδο, έξω από τη δεξαμενή.
Όπως αναφέρει ο δικτυακός τόπος του «Nature», νέες ενδείξεις προέκυψαν από τις έρευνες της Τζούλια Στιούαρτ, βιολόγου του Πανεπιστημίου Στάνφορντ. H Στιούαρτ παρακολούθησε σημαδεμένα καλαμάρια του Χούμπολτ (Dosidicus gigas) και διαπίστωσε ότι κινούνταν με εξωφρενική ταχύτητα στα ταξίδια τους.
Για να λύσουν το μυστήριο του ιπτάμενου καλαμαριού, ο Ντ’Ορ και η Στιούαρτ εξέτασαν μια σειρά σπάνιων φωτογραφιών που τράβηξε έξω από τις ακτές της Βραζιλίας ο ερασιτέχνης φωτογράφος Μπομπ Χουλς. Οι εικόνες έδειχναν μικρά καλαμάρια, πιθανώς του είδους Sthenoteuthis pteropus, να πηδούν ομαδικά έξω από το νερό.
Πενταπλάσια ταχύτητα
Γνωρίζοντας τα χρονικά διαστήματα που μεσολαβούσαν ανάμεσα στη λήψη δύο διαδοχικών φωτογραφιών, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η ταχύτητα πτήσης ήταν πενταπλάσια σε σχέση με τη μέγιστη ταχύτητα του είδους για καλαμάρια άλλων ειδών με παρόμοιο μέγεθος.
Σύμφωνα με τον Ντ’Ορ, το γεγονός ότι η πτήση είναι λιγότερο ενεργοβόρος από την κολύμβηση επιτρέπει στα καλαμάρια να ταξιδεύουν μεγάλες αποστάσεις. Για παράδειγμα, το καλαμάρια I. illecebrosus διανύουν έως και 1.000 χιλιόμετρα στη διάρκεια της μετανάστευσης. «Μέχρι σήμερα, δεν μπορούσα να εξηγήσω πού βρίσκουν τόση ενέργεια» σχολιάζει ο ερευνητής.
Άλλοι ειδικοί δηλώνουν πάντως δύσπιστοι, και θεωρούν πιο ευλογοφανή τη θεωρία ότι τα καλαμάρια πηδούν απλά για να αποφύγουν τους θηρευτές τους.
Σε κάθε περίπτωση, ο μηχανισμός που επιτρέπει στα καλαμάρια να πετούν είναι γνωστός: τα κεφαλόποδα εκτοξεύουν νερό από έναν σίφωνα, όπως κάνουν για να κινηθούν μέσα στο νερό.
