Τρίγωνο Αθήνας, Ρώμης, Βερολίνου

Το τρίγωνο Παπαδήμου – Μόντι – Μέρκελ την Παρασκευή το μεσημέρι φαίνεται ότι συνέβαλε στη λύση του γόρδιου δεσμού του Eurogroup. O έλληνας Πρωθυπουργός, θιασώτης της ιδέας για τη δημιουργία μιας συμμαχίας του ευρωπαϊκού Νότου από τις πρώτες ημέρες της κρίσης, εργάστηκε σιωπηλά από το Μέγαρο Μαξίμου για τον σκοπό αυτόν. Η συνεννόηση με τον ιταλό πρωθυπουργό και η προσωπική σχέση που διατηρεί με τη γερμανίδα καγκελάριο απέδωσαν καρπούς. Παρ’ ότι ακόμη υπάρχουν αρκετά και σημαντικά εμπόδια για την έγκριση της συμφωνίας, η συνεδρίαση του Eurogroup θα πραγματοποιηθεί αύριο, ενώ έχουν αρθεί οι απαιτήσεις για πολιτικές δεσμεύσεις όπως ζητούσαν ορισμένα κράτη της ευρωζώνης.

Η διαπραγμάτευση μπορεί να μπήκε σε νέο δρόμο, υπάρχουν όμως αρκετά ανοιχτά ζητήματα. Ορισμένα ενδεχομένως να απαιτήσουν πολιτική διαχείριση το επόμενο διάστημα, όπως π.χ. ο τρόπος παρακολούθησης του νέου προγράμματος.

Στην απόφαση της 26ης – 27ης Οκτωβρίου 2011(παράγραφος 10 των συμπερασμάτων) προβλέπεται η δημιουργία μηχανισμού παρακολούθησης του προγράμματος «όπως ζητήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση».

Η δημιουργία του μηχανισμού παρακολούθησης έχει τεθεί με επιμονή από τους εταίρους μας καθώς θεωρούν πολύ μεγάλη τη βοήθεια των 130 δισ. ευρώ και θέλουν να έχουν εικόνα για το πού πάνε τα χρήματά τους. Σύμφωνα με πληροφορίες, ζητούν να εγκατασταθούν στελέχη μεσαίου επιπέδου σε όλα τα κρίσιμα μνημονιακά υπουργεία. Τα στελέχη αυτά θα παρακολουθούν καθημερινά την εξέλιξη των προγραμμάτων και θα χτυπούν καμπανάκι στην κυβέρνηση και στην τρόικα όποτε θα σημειώνονται καθυστερήσεις ή υπερβάσεις στους προϋπολογισμούς.

Ενα άλλο περίπλοκο θέμα είναι η δημιουργία του ειδικού λογαριασμού, τον οποίο επιθυμούν κυρίως οι Γερμανοί, που θα πρέπει να έχει συγκεκριμένη ρευστότητα για να εξυπηρετεί το ελληνικό χρέος τους επόμενους 9 – 12 μήνες. Αν η ρευστότητα πέσει κάτω από ένα ορισμένο σημείο, τα χρήματα που υπάρχουν σε αυτόν θα χρησιμοποιούνται για την εξυπηρέτηση των δανείων και όχι για τις λειτουργικές ανάγκες του ελληνικού κράτους.

Από την προηγούμενη συνεδρίαση του Eurogroup, όπου οι κκ. Ευ. Βενιζέλος και Γ. Ζαννιάς πέρασαν μαύρες ώρες, ως σήμερα έχουν αλλάξει πολλά. Ο κ. Λ. Παπαδήμος πραγματοποίησε έναν μαραθώνιο επαφών με τους ευρωπαίους ομολόγους του και κυρίως με τους ηγέτες των «σκληρών» χωρών, εξηγώντας τους την πρόοδο που έχει συμβεί. Στο πλαίσιο αυτό συνομίλησε με την Ανγκελα Μέρκελ και τον Μάριο Μόντι, με τον ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε, τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, τον πρόεδρο της ΕΕ Χέρμαν βαν Ρομπάι, με πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες στις ΗΠΑ. Το βράδυ της Παρασκευής είχε τηλεφωνικές επικοινωνίες με την επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ και με τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ Τίμοθι Γκάιτνερ.

Παράλληλα, ο Ευ. Βενιζέλος πραγματοποιούσε επαφές με τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης. Πηγές από το υπουργείο Οικονομικών εκτιμούν ότι η καθυστέρηση, η οποία οφείλεται στην επιμονή του προέδρου της ΝΔ κ. Αντ. Σαμαρά για μη περικοπή των επικουρικών συντάξεων και δημιούργησε αναπόφευκτα ένα δημοσιονομικό κενό και πίεση για εξεύρεση ισοδύναμων μέτρων, έφερε πιο κοντά τις αποφάσεις για τους επιθεωρητές και τον ειδικό λογαριασμό.

Στην τηλεδιάσκεψη του Eurogroup ο κ. Βενιζέλος αναγκάστηκε να εξηγήσει αναλυτικά στους ομολόγους του πώς λειτουργεί το εκλογικό σύστημα στην Ελλάδα, γιατί δεν είναι αντιπροσωπευτική η καταγραφή της δύναμης των κομμάτων αυτό το διάστημα από τις δημοσκοπήσεις, πώς θα προχωρήσει η αλλαγή ηγεσίας στο ΠαΣοΚ. Τόσο ο κ. Παπαδήμος όσο και ο κ. Βενιζέλος εξήγησαν σε διάφορα επίπεδα ότι δεν είναι ρεαλιστικό να ζητούνται δεσμεύσεις από τα κόμματα της Αριστεράς για το νέο μνημόνιο.

Τα επεισόδια που προκλήθηκαν στην Αθήνα την προηγούμενη Κυριακή πυροδότησαν σε προοδευτικές ευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις ένα κλίμα συμπάθειας για την Ελλάδα. Στην τηλεδιάσκεψη οι υπουργοί Οικονομικών της Γερμανίας, της Ολλανδίας, της Φινλανδίας, της Αυστρίας έθεταν διαρκώς νέα ζητήματα στο τραπέζι στη βάση των οποίων υπήρχε η αμφισβήτηση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Οταν η συζήτηση έφτασε στο πολιτικό ζήτημα, η ομάδα των «σκληρών» βρήκε απέναντί της όχι μόνο την Ελλάδα αλλά τους υπουργούς της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Ισπανίας, του Βελγίου και της Πορτογαλίας, οι οποίοι επισήμαναν με έντονο ύφος ότι «επιτέλους, δεν μπορούμε να ζητάμε τέτοια πράγματα από την Ελλάδα». Στο μεταξύ έγινε γνωστή η θετική αξιολόγηση της τρόικας για το ελληνικό πρόγραμμα, συμβάλλοντας στην αλλαγή της στάσης κάποιων χωρών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχει μειωθεί η αμφισβήτηση για την Ελλάδα στην ευρωζώνη.