Καντέρ Αμπντολάχ: «Το Κοράνι ήταν το Internet της εποχής του»

«Οταν ακόμα ήμουν στην πατρίδα μου είχα δύο όνειρα: να γίνω ο μεγαλύτερος συγγραφέας της και ταυτόχρονα ο πρόεδρός της» μου είπε με κάποια νοσταλγία ο Καντέρ Αμπντολάχ καθώς έπινε το τσάι του στο καφέ που συναντηθήκαμε. Η ζωή και η ιστορία όμως που «έχουν τους δικούς τους κανόνες» τα έφεραν αλλιώς.

Εφυγε από το Ιράν στα 32 του χρόνια ως πολιτικός πρόσφυγας μετά την ανατροπή του σάχη Ρεζά Παχλεβί από την «πράσινη επανάσταση» του Αγιατολάχ Χομεϊνί. Εκείνος ήταν τότε ενταγμένος στη φοιτητική άκρα Αριστερά. «Δεν θέλαμε τους Αμερικανούς. Σκεφτήκαμε ότι ο ιερός ηγέτης θα μπορούσε να συσπειρώσει τα εκατομμύρια των ανθρώπων προς μια άλλη κατεύθυνση. Στην πορεία ξέφυγε από τον έλεγχό μας, ήταν ένα τεράστιο λάθος».

Ο 58χρονος ιρανός συγγραφέας που εδώ και 23 χρόνια ζει (με τη γυναίκα και τις δύο κόρες του) στο όμορφο Ντελφτ της Ολλανδίας βρισκόταν στην Αθήνα το βράδυ της περασμένης Κυριακής, όταν το κέντρο της πρωτεύουσας μετατράπηκε σε πεδίο μάχης. Ηρθε στην Ελλάδα για να παρουσιάσει το δεύτερο βιβλίο του στα ελληνικά, το προκλητικό μυθιστορηματικό πορτρέτο του προφήτη Μωάμεθ Ο αγγελιοφόρος του Αλλάχ, μετά Το σπίτι του τεμένους (εκδόσεις Καστανιώτη, 2009), που αγαπήθηκε ιδιαίτερα στη δεύτερη πατρίδα του.

«Βγήκα έξω την ώρα των διαδηλώσεων και ένιωσα αυτή την απέραντη θλίψη του κόσμου. Ο πάτος δεν είναι ποτέ το τέλος, αλλά η αρχή. Εκμεταλλευθείτε την ευκαιρία, ακόμη και σε αυτή την άσχημη εποχή, για να χτίσετε (αναφέρομαι κυρίως στη νέα γενιά) ένα καινούργιο εθνικό Εγώ. Θα το πετύχετε, είστε μαχητικοί όπως όλα τα έθνη με μεγάλη ιστορία» τόνισε ο συγγραφέας καθώς μου αφηγούταν τις δυσκολίες της κατάκτησης μιας άλλης γλώσσας, μιας άλλης κουλτούρας, μιας άλλης χώρας, πείθοντάς με ότι όλα είναι πιθανά μέσα στο σκοτάδι.

«Οι Ολλανδοί έδειξαν το ενδιαφέρον τους στο πρόσωπό μου επειδή επανεφηύρα τη γλώσσα τους με έναν τρόπο. Εγραφα στα ολλανδικά και έκανα πολλά λάθη. Ζητούσα τη βοήθεια των άλλων για να διορθώνω τα λάθη μου. Μετά από τρία – τέσσερα χρόνια λαθών είχα τελειώσει και το πρώτο μου βιβλίο». Το οποίο προστέθηκε σε άλλα δύο που είχε εκδώσει παράνομα στο Ιράν με το ψευδώνυμο που διατηρεί ακόμη και σήμερα (η είσοδος στη χώρα τού έχει απαγορευτεί), ένας συνδυασμός των ονομάτων δυο εκτελεσθέντων κούρδων φίλων του.

Ο αγγελιοφόρος του Αλλάχ είναι ένα ιδανικό ανάγνωσμα για όσους θα επιθυμούσαν μια ομαλή εισαγωγή στην Ιστορία και την κουλτούρα του Ισλάμ, πολύ πιο αποτελεσματική από τα εμπεριστατωμένα αλλά εξοντωτικά επιστημονικά συγγράμματα της Κάρεν Αρμστρονγκ, επί παραδείγματι. Η καλοζυγισμένη αφήγηση, που μοιάζει με ένα μεγάλο εκκοσμικευμένο ρεπορτάζ ή ένα απομαγευμένο ντοκυμαντέρ, είναι υπόθεση του πιστού χρονικογράφου Ζέιντ.

Πρόκειται για τον υιοθετημένο γιο του Μωάμεθ που ανέλαβε να συγκεντρώσει τις πολλές αμφίπλευρες ιστορίες που θα συνέθεταν πολύ αργότερα το ιερό Κοράνι και τις 114 σούρες του. «Ο Μωάμεθ ήταν ένας ονειροπόλος άνθρωπος που τον συνεπήρε ο εαυτός του, το δημιούργημά του. Ηταν στην πραγματικότητα ο μόνος ποιητής που άλλαξε τόσο πολύ τον κόσμο. Διάβασα το Κοράνι ως συγγραφέας και ξέρω τις λογοτεχνικές αρετές του. Ο Μωάμεθ ήταν έξυπνος. Είδε τι έλειπε από τους Αραβες εκείνη την εποχή. Ηταν κάτι που είχαν όλοι οι άλλοι πολιτισμοί γύρω τους. Τους έλειπε ένα ιερό βιβλίο και τους έδωσε το Κοράνι. Με άλλα λόγια, μια νέα αφήγηση για τον κόσμο που έπρεπε να αλλάξει. Φανταστείτε το Κοράνι σαν το Internet του καιρού εκείνου» μου επισήμανε γελώντας ο συγγραφέας.

«Η δυτική δημοκρατία ταιριάζει μόνο στους Δυτικούς»

Οσοι προσπαθούν σήμερα «να ρυθμίσουν τις ζωές των ανθρώπων στις ισλαμικές χώρες με βάση ένα αρχαίο ποιητικό κείμενο είναι επικίνδυνοι. Είναι εξωφρενικό να πατάς στο Κοράνι για να επιβάλλεις την εξουσία σε μια ολόκληρη χώρα. Ταπεινώνεις τον Μωάμεθ και το Κοράνι με αυτόν τον τρόπο. Δείτε τι οπισθοδρομικά μυαλά κυβερνούν στο Ιράν» λέει ο Καντέρ Αμπντολάχ. Επισημαίνει όμως ότι στο Ιράν «οι γυναίκες είναι ευτυχώς περισσότερο παρούσες στους αγώνες για αλλαγή σε σχέση με την Αίγυπτο ή τη Λιβύη. Γιατί μια πραγματική αλλαγή στον αραβοϊσλαμικό κόσμο είναι ανέφικτη σήμερα χωρίς τις γυναίκες».

Τέλος, «η δυτική δημοκρατία είναι καλή, αλλά μόνο για εσάς τους Δυτικούς, εδώ είναι το πρόβλημα. Πρέπει αυτές οι ισλαμικές χώρες να διανύσουν έναν ιστορικό κύκλο και να βρουν έναν άλλον τρόπο που να συνδυάζει μια μορφή δημοκρατίας η οποία θα διασώζει και την ψυχή του Κορανίου. Αλλιώς, σας διαβεβαιώ, δεν γίνεται. Δεν μπορούμε να μεταφέρουμε την αμερικανική δημοκρατία στο Ιράκ, έτσι έχουν τα πράγματα».