Από το μηδέν «ανοίγει» το Ασφαλιστικό

Σε αδιέξοδο οδηγούν το ασφαλιστικό σύστημα τα νέα μέτρα του μνημονίου καθώς οι μειώσεις μισθών και η έκρηξη της ανεργίας θα επιφέρουν δραματικές απώλειες εσόδων στα Ταμεία και θα καταστήσουν απολύτως αναγκαία τη λήψη επιπρόσθετων σκληρών μέτρων τόσο για τις κύριες όσο και για τις επικουρικές συντάξεις.

Ηδη το νέο μνημόνιο περιλαμβάνει περικοπές στις κύριες συντάξεις για τη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων των επικουρικών συντάξεων, κάτι που προκάλεσε και την έντονη διαφωνία μεταξύ των πολιτικών αρχηγών, που λίγο έλειψε να τινάξει στον αέρα την τελική συμφωνία.

Ωστόσο το «άνοιγμα» εξαρχής του Ασφαλιστικού ως το ερχόμενο καλοκαίρι θεωρείται βέβαιο εξαιτίας της μείωσης των εσόδων των Ταμείων ως αποτέλεσμα των μειώσεων των μισθών του ιδιωτικού τομέα αλλά και της αυξημένης ανεργίας. To υπουργείο Εργασίας εκτιμά ότι οι μειώσεις εισφορών που προβλέπονται στο μνημόνιο θα επιφέρουν επιπλέον απώλειες εσόδων 1,5 δισ. ευρώ.

Πέραν τούτου θα πρέπει να σημειωθεί ότι το 2011 τα ταμεία κύριας ασφάλισης είχαν απώλειες 4,5 δισ. όταν η ανεργία εκινείτο σε χαμηλότερα επίπεδα και οι μειώσεις μισθών ήταν σαφώς μικρότερες από την επερχόμενη καταιγίδα μέτρων του νέου μνημονίου.

Το νέο άνοιγμα του Ασφαλιστικού έχει παραδεχθεί ο υπουργός Εργασίας κ. Γ. Κουτρουμάνης εκτιμώντας ότι, παρά τις αλλαγές στον εισπρακτικό μηχανισμό, είναι αδύνατον να καλυφθούν οι υποχρεώσεις των Ταμείων χωρίς επιπλέον κρατική επιχορήγηση. Και επειδή η τρόικα δεν πρόκειται να εγκρίνει επιπλέον χρηματοδότηση, η επιβολή νέων περικοπών στις κύριες συντάξεις φαντάζει αναπόφευκτη λύση.

Κορυφαίο στέλεχος του υπουργείου Εργασίας εκτιμούσε ότι για την αναπλήρωση των απωλειών των ασφαλιστικών ταμείων στα έσοδα από εισφορές θα χρειαστεί μια νέα μείωση της τάξεως του 10% στις συντάξεις του ΙΚΑ.

Πάντως οι περικοπές στις συντάξεις και το τσουνάμι μέτρων και στο ασφαλιστικό σύστημα ήδη προβλέπονται στο νέο μνημόνιο.

Η πρώτη ρύθμιση που προκάλεσε και τη διαφωνία του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας κ. Αντ. Σαμαρά αφορά την περικοπή των κύριων συντάξεων των λεγόμενων «ευγενών» Ταμείων προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι επικουρικές συντάξεις. Πρόκειται για ένα μέτρο που εισάγει «νέες αντιλήψεις». Δηλαδή, να καλύπτονται τα ελλείμματα των επικουρικών από τις περικοπές κύριων συντάξεων.

Η κυβέρνηση αναζητεί 600 εκατ. ευρώ (0,4% του ΑΕΠ) για τη χρηματοδότηση του ελλείμματος των επικουρικών συντάξεων. Τα 300 εκατ. ευρώ βρέθηκαν από περικοπές του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, ενώ αναζητούνται επιπλέον 300 εκατ. ευρώ ώστε να «κλείσει» το συγκεκριμένο μέτρο που αφορά τις επικουρικές συντάξεις.

Η πρόταση που συζητήθηκε αλλά δεν υιοθετήθηκε κατά τη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών προέβλεπε περικοπή 15% των κύριων συντάξεων των λεγόμενων «ευγενών Ταμείων» της ΔΕΗ, του ΟΤΕ και των τραπεζών, καθώς και 7% στο ΝΑΤ.

Ακολούθως αναζητήθηκαν εναλλακτικές λύσεις: οι περικοπές να γίνουν τόσο στις κύριες όσο και στις επικουρικές. Το ύψος των χρημάτων που θα εξοικονομηθούν εξαρτάται από το πλαφόν των συντάξεων επί των οποίων θα γίνουν οι περικοπές. Η πρόταση της Νέας Δημοκρατίας είναι οι παρεμβάσεις στα επικουρικά ταμεία να αφορούν τα ποσά των συντάξεων άνω των 300 ευρώ. Αυτό θα αποφέρει στο εξοικονόμηση 40 εκατ. ευρώ. Ωστόσο λείπουν άλλα 260 εκατ. ευρώ.

Επίσης, σχεδόν 50 εκατ. ευρώ εξοικονομούνται από τις περικοπές των συντάξεων στα ειδικά ταμεία και περίπου 50 εκατ. ευρώ από το ΝΑΤ.

Το υπουργείο Εργασίας είχε προτείνει οι περικοπές να εφαρμόζονταν σε συντάξεις άνω των 150 ευρώ, μέτρο που θα απέδιδε 400 εκατ. ευρώ.

Συνεπώς η «λύση» θα προκύψει από εναλλακτικά σενάρια περικοπών σε συντάξεις που ξεκινούν μεταξύ 150 και 200 ευρώ. Η τελική απόφαση θα ληφθεί σε συνεννόηση με τη Νέα Δημοκρατία.

Τέλος, πλαφόν θα υπάρχει και στις περικοπές των κύριων συντάξεων των «ευγενών Ταμείων». Μία από τις προτάσεις αναφέρει μειώσεις άνω των 1.200 ευρώ.

Περικοπές ετοιμάζονται και στα εφάπαξ βοηθήματα, όπως και στις περιοδικές εφάπαξ παροχές, δηλαδή στα μερίσματα μετοχικών ταμείων.

Οι αλλαγές θα γίνουν τον Ιούνιο αφού προηγουμένως ολοκληρωθούν οι αναλογιστικές μελέτες των Ταμείων για να αποφασιστεί το ύψος των περικοπών. Η τρόικα αρχικώς είχε προτείνει μείωση 30% στα καταβαλλόμενα εφάπαξ, αλλά τελικώς δεν υιοθετήθηκε. Ιδιαίτερα αναμένεται να πληγούν τα Ταμεία των δημοσίων υπαλλήλων και του ευρύτερου δημόσιου τομέα, τα οποία αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα.

Είσπραξη εισφορών: Αναθεωρείται το σύστημα είσπραξης των εισφορών και από τον επόμενο μήνα ενοποιείται η είσπραξη και ο έλεγχος των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2012.

Στον αέρα βρίσκονται πλέον τα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού, επιδότησης ενοικίου, τα στεγαστικά δάνεια, οι βρεφονηπιακοί σταθμοί και η χρηματοδότηση των συνδικαλιστικών οργανώσεων.

Δύο βασικοί Οργανισμοί Κοινωνικής Πολιτικής καταργούνται, όπως και οι εισφορές υπέρ αυτών. Πρόκειται για τους Οργανισμούς Εργατικής Κατοικίας και Εργατικής Εστίας, οι οποίοι διακόπτουν τη λειτουργία τους. Ταυτοχρόνως, καταργούνται οι εισφορές 2% υπέρ των συγκεκριμένων οργανισμών. Κατ’ επέκταση καταργούνται και τα κοινωνικά προγράμματα που εφαρμόζουν οι εν λόγω Οργανισμοί.

Μειώνονται περαιτέρω κατά 3% οι εισφορές προς το ΙΚΑ από 1.1.2013. Τα διαφυγόντα έσοδα για το ΙΚΑ δεν θα καλυφθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά ελπίζεται να καλυφθούν με την αύξηση των εσόδων του Ταμείου μέσω της πάταξης της εισφοροδιαφυγής.

Ταυτοχρόνως στο μνημόνιο γίνεται σαφές πως εάν από τη μείωση των εισφορών προκύψει επιπρόσθετο κόστος για τον προϋπολογισμό, τότε αυτό θα καλυφθεί με νέα μείωση όλων των συντάξεων.