Τον κ. Αλλαμανή δεν τον γνωρίζω και δεν επρόκειτο να ασχοληθώ με τις απόψεις του για τη βράβευση του Χριστιανόπουλου, που αφορά το σύνολο της πνευματικής προσφοράς του, αν το κείμενο αυτό είχε δημοσιευθεί σε κάποιο άλλο έντυπο ή στο διαδίκτυο, το οποίο έχει πλημμυρίσει από παρόμοιες αναφορές. Η δημοσίευσή του όμως σε μια από τις πιο έγκριτες εφημερίδες του τόπου μας, με αναγκάζει να πάρω θέση για τη βράβευση αυτή.
Θεωρώ απαράδεκτο τον υπότιτλο του κειμένου «Σε προαναγγελθέν (εδώ και δεκαετίες…) φιάσκο κατέληξε η απόπειρα να «τιμηθεί» από το κράτος ο θεσσαλονικιός ποιητής». Ο κ. Αλλαμανής θεωρεί την απόφαση της επιτροπής, στην οποία προεδρεύει ο Νίκος Δαββέτας, «παρακινδυνευμένη», επειδή ο πρόεδρός της, που πριν από 30 χρόνια είχε δημοσιεύσει ποιήματά του στο περιοδικό «Διαγώνιος» του Χριστιανόπουλου, έπρεπε να γνωρίζει ότι ο ποιητής θα αρνιόταν την τιμή και επικαλείται το κείμενο του Χριστιανόπουλου, «Εναντίον», στη «Διαγώνιο» το 1979. Μόνο που το κείμενο αυτό, μια σπουδαία διακήρυξη αρχών για κάθε λογοτέχνη, είχε και άλλα «εναντίον».
Να θυμίσω στον κ. Αλλαμανή δύο ακόμα «εναντίον» εκτός από το «είμαι εναντίον των βραβείων, γιατί μειώνουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου»: «Εναντίον κάθε τιμητικής διάκρισης, απ’ όπου κι αν προέρχεται, γιατί αποτελεί χυδαία φιλοδοξία το να θέλουμε να ξεχωρίσουμε»∙ «εναντίον των εφημερίδων και των δημοσιογράφων, γιατί χαντακώνουν αξίες, ανεβάζουν μηδαμινότητες, προβάλλουν ημέτερους, αποσιωπούν απροσκύνητους».
Περίπου μία δεκαετία μετά ο ποιητής, που πιστεύω ότι αγωνιά – και αγωνίζεται – για την υστεροφημία του, πρέπει να συνειδητοποίησε ότι η εποχή έχει αλλάξει και δεν μετράει μόνο η ποιότητα του έργου, αλλά και το πόσο γνωστός στο ευρύ κοινό θα μπορούσε να γίνει ο ίδιος και τα βιβλία του. Ετσι, άλλαξε ρότα∙ κατά δική του ομολογία έχει δώσει πάνω από 300 συνεντεύξεις σε παντός είδους εφημερίδες, περιοδικά και τηλεοράσεις∙ αποδέχτηκε διάφορες τιμητικές διακρίσεις, με κορυφαία την επιτιμοποίησή του από τη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ. Από πού, λοιπόν, θα γνώριζε η επιτροπή ότι θα αρνιόταν μια ακόμα κορυφαία διάκριση;
Αλλά ας σοβαρευτούμε κάποτε σε αυτή τη χώρα. Είναι κοινός τόπος το τι αλισβερίσι γίνεται για τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας και επίσης το γεγονός πως όσοι επρόκειτο να βραβευτούν έπρεπε πρώτα να δηλώσουν, παρασκηνιακά, ότι θα αποδεχθούν το βραβείο για να μην προσβάλουν δήθεν την επιτροπή. Ετσι είχε κάνει και η προηγούμενη επιτροπή. Ο πρόεδρός της ρώτησε τον Χριστιανόπουλο αν θα δεχόταν το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας και, όταν εκείνος αρνήθηκε, το έδωσαν σε άλλον. Αυτά τα είπε ο ίδιος ο Χριστιανόπουλος.
Η τωρινή επιτροπή και ο πρόεδρός της Νίκος Δαββέτας γνώριζαν ότι ο Χριστιανόπουλος θα αρνιόταν (γιατί πώς είναι δυνατόν τη μια χρονιά να μην το δέχεσαι και την άλλη να το παίρνεις;) και ούτε «καλόπιστοι» ούτε «αφελείς» υπήρξαν. Στην επιτροπή δεν εκπροσωπούν τον εαυτό τους, αλλά το υπουργείο Πολιτισμού της ελληνικής πολιτείας. Αξιολογούν – ή έστω πρέπει να αξιολογούν – με μόνο κριτήριο την ποιότητα και έκταση του πνευματικού έργου του κάθε υποψηφίου και να αποδίδουν την τιμή εκεί που κρίνουν, αδιαφορώντας αν ο τιμηθείς θα την αποδεχτεί ή όχι.
Ετσι γίνεται σε όλες τις πολιτισμένες χώρες του κόσμου. Φαντάζεται κανείς τη Σουηδική Ακαδημία να είχε ρωτήσει τον Σαρτρ αν θα αρνιόταν το Νομπέλ για να το δώσουν σε άλλον; Το παράδοξο είναι ότι ο κ. Αλλαμανής είχε το θράσος να κατηγορήσει την επιτροπή των κρατικών λογοτεχνικών βραβείων για «οπαδισμό [που] τυφλώνει σε γηπεδικές και λογοτεχνικές κερκίδες», ενώ από το κείμενό του βγαίνει το συμπέρασμα πως αυτά αφορούν τον ίδιο: ΤΟΥ ΠΑΝΕ ΓΑΝΤΙ.
Απάντηση του συντάκτη του «Βήματος» Γιώργου Ι. Αλλαμανή
Ο κ. Σφυρίδης αναλαμβάνει να υπερασπιστεί τρίτους. Προφανώς θα συμφώνησε μαζί τους ότι το έχουν ανάγκη. Επί της ουσίας, ας συγκρατήσουμε δύο πράγματα. Πρώτον, τον χαρακτηρισμό «αλισβερίσι» του κ. Σφυρίδη για τα κρατικά λογοτεχνικά βραβεία. Δεύτερον, τη βεβαιότητά του ότι ο κ. Χριστιανόπουλος «αγωνιά – και αγωνίζεται – για την υστεροφημία του». Αραγε το έχει πει κατάμουτρα στον ποιητή αυτό; Κι αν ναι, με ποια κοσμητικά επίθετα… στόλισετον κ. Σφυρίδη ο δήθεν φλεγόμενος από«αγωνία για την υστεροφημία» ογδοντάχρονοςλογοτέχνης;
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
