Όλη η αλήθεια για το αλκοόλ

Το «παν μέτρον άριστον» επινοήθηκε για το …αλκοόλ. Τα ερευνητικά δεδομένα, εδώ και χρόνια, επιμένουν ότι όποιος νοιάζεται για την υγεία του (και το κάνει, ασφαλώς, κέφι), δεν πρέπει να το βγάζει εντελώς από τη ζωή του. Στην περίπτωση που δεν μπορεί να του αντισταθεί, τα μαντάτα δεν είναι καθόλου καλά.

Θα έχετε βαρεθεί να το ακούτε: δυο ποτηράκια κρασί για τους άνδρες και ένα για τις γυναίκες, σε καθημερινή βάση έχουν σχετιστεί με χαμηλότερη θνησιμότητα από εμφράγματα του μυοκαρδίου_ σε σχέση ακόμη και με εκείνους που απέχουν τελείως από το αλκοόλ.

Λίγο κόκκινο κρασί οδηγεί σε αύξηση της «καλής» HDL χοληστερίνης στο αίμα, καθώς και σε οξείδωση της «κακής» LDL χοληστερίνης, λόγω των αντιοξειδωτικών ουσιών που εμπεριέχει.

Αναλύσεις σημαντικών ερευνών, όπως αυτής της Framingham, δείχνουν ότι η ήπια κατανάλωση οδηγεί στη μείωση των επιπέδων συγκεκριμένων παραγόντων στο αίμα που σχετίζονται με την πήξη, και έτσι βοηθά στη μείωση του σχηματισμού θρόμβων και της απόφραξης των αγγείων.

Αντιθέτως, με τη μεγαλύτερη κατανάλωση, παρουσιάζεται αύξηση της αρτηριακής πίεσης και των τριγλυκεριδίων. Τουτέστιν περισσότερα αγγειακά-εγκεφαλικά επεισόδια. Και όχι μόνον: προκαλεί εκφύλιση του καρδιακού μυός, προκαλώντας σοβαρή παθολογική κατάσταση που είναι γνωστή ως αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια.

Η κατανάλωση αλκοόλ ενισχύει την επιλεκτική μνήμη. Βρετανική μελέτη του Πανεπιστημίου του Σάσεξ έδειξε ότι το αλκοόλ συμβάλλει στην απώθηση δυσάρεστων αναμνήσεων, δίδοντας έμφαση στις θετικές. Με μία μικρή λεπτομέρεια: αυτό επιτυγχάνεται όσο πίνει κανείς, υπό την επήρρεια του αλκοόλ και μόνον… Σε βάθος χρόνου η υπερβολική και συστηματική κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, ακόμη και οι σποραδικές καταχρήσεις, βλάπτουν τη μνήμη.

Πειράματα δείχνουν ότι εκτός από τη μνήμη επηρεάζονται και άλλες γνωσιακές λειτουργίες, όπως η μάθηση, η δυνατότητα σύνθετης σκέψης, ο χρόνος αντίδρασης σε ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Αίσθηση στην επιστημονική κοινότητα είχαν προκαλέσει φωτογραφίες του ανθρώπινου εγκεφάλου με τρύπες, τις οποίες είχε προκαλέσει η χρόνια και υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

Χωρίς υπερβολή, όποιος «πίνει» πολύ, χάνει σταδιακά τον έλεγχο της συμπεριφοράς, οδηγείται συχνά σε παρορμητικές συμπεριφορές, ενίοτε και στην κατάθλιψη. Η υπέρ-κατανάλωση έχει ως αποτέλεσμα την απόφραξη των αιμοφόρων αγγείων του εγκεφάλου, προκαλώντας το θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων και ιδιαίτερα εκείνων που βρίσκονταν στον προμετωπιαίο φλοιό, ο οποίος συνδέεται με τον έλεγχο της συμπεριφοράς. Όταν μάλιστα η κατανάλωση γίνεται από εφήβους ή και νεαρούς ενηλίκους, τα πράγματα είναι ακόμα πιο σοβαρά, αφού η ανάπτυξη του εγκεφάλου τους δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Το αλκοόλ απειλεί και τα περιφερικά νεύρα, οδηγώντας συχνά σε βλάβη και εκφύλισή τους, σε αλκοολική νευρίτιδα δηλαδή. Το γεγονός ότι οι αλκοολικοί υποσιτίζονται σε συνδυασμό με την ιδιότητα του αλκοόλ να παρεμποδίζει την απορρόφηση βιταμινών και ιδιαίτερα εκείνων του συμπλέγματος Β, η αλκοολική νευρίτιδα ανήκει στους σημαντικούς κινδύνους.

Μελέτες δείχνουν ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης πέτρας στη χολή κατά 50%.

Οι καταχρήσεις αλκοόλ, μόνιμες ή σποραδικές, μπορεί να προκαλέσουν κίρρωση του ήπατος, βλάβη μη αναστρέψιμη, ή ακόμη και καρκίνο. Σχετική βρετανική μελέτη κρούει ιδιαίτερα τον κώδωνα του κινδύνου για τους υπέρβαρους, και τους παχύσαρκους.

Γυναίκες που έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, θα πρέπει να ξεχάσουν και αυτό το «ένα ποτηράκι» που συνήθως συνιστούν οι ιατροί. Το αλκοόλ ανεβάζει τα επίπεδα των οιστρογόνων στο αίμα, αυξάνοντας την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού, ειδικά σε γυναίκες με σεσημασμένους παράγοντες κινδύνου.

Η υπερβολική και παρατεταμένη κατανάλωση οινοπνεύματος, συνδυαστικά και με άλλους παράγοντες, έχει ενοχοποιηθεί για πρόκληση καρκίνων στο ανώτερο πεπτικό σύστημα. Η τοξική επίδραση του οινοπνεύματος στο στομάχι μπορεί να προκαλέσει γαστρίτιδα και να επιδεινώσει τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

Το αλκοόλ μειώνει τη δυνατότητα του οργανισμού να απορροφά το ασβέστιο και ακυρώνει τη θετική δράση των οιστρογόνων στα οστά. Εξ αυτού η μεγάλη κατανάλωσή του συνδέεται με επιδείνωση της οστεοπόρωσης.

Η μέγιστη απειλή είναι η εκφύλιση και βλάβη των μυών, η αλκοολική μυοσίτιδα. Πρόκειται για φλεγμονή των μυών, κυρίως στους ώμους και το στήθος, η οποία προκαλεί πόνο και εμφανίζεται σε πότες.

Δεν είναι δύσκολο να το παρατηρήσετε: οι αυξημένες «δόσεις» οινοπνεύματος αφυδατώνουν το δέρμα, προκαλούν οξειδωτική γήρανση. Η επιδερμίδα γίνεται πιο ξηρή, θαμπότερη, φαίνεται πιο γερασμένη. Σύμφωνα με έρευνες, το αλκοόλ επιδεινώνει και την ψωρίαση. Παράλληλα, η περιφερική αγγειοδιαστολή που δημιουργεί το αλκοόλ προκαλεί χαρακτηριστικό κοκκίνισμα ορισμένων τμημάτων του προσώπου και του σώματος (η χαρακτηριστική κόκκινη μύτη των αλκοολικών).

Το οινόπνευμα επηρεάζει τη χλωρίδα του στόματος, στεγνώνει το βλεννογόνο και αλλάζει το pH, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι φλεγμονές των ούλων (ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα) και η τερηδόνα. Οι υδατάνθρακες των αλκοολούχων ποτών ευνοούν επίσης τη δημιουργία τερηδόνας.

Επιπλέον, το οινόπνευμα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στόματος και του λάρυγγα.

Προκαλεί δυσάρεστη αναπνοή, καθώς το 5-10% αποβάλλεται από τα ούρα, την αναπνοή και τον ιδρώτα_ το συκώτι μεταβολίζει τη μεγαλύτερη ποσότητα αλκοόλ.

Η λελογισμένη κατανάλωση αλκοόλ μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη, υποστηρίζουν οι έρευνες.

Το αλκοόλ «σκοτώνει» τη γονιμότητα, και των ανδρών και των γυναικών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αμερικανικής μελέτης της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, ακόμη και μικρές ποσότητες αλκοόλ μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις πιθανότητες μιας πετυχημένης εγκυμοσύνης σε γυναίκες που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση.

Η μεγαλύτερη πτώση στα ποσοστά επιτυχίας σημειώθηκε μεταξύ των γυναικών που κατανάλωναν συχνά λευκό κρασί. Συγκεκριμένα, 2-3 ποτήρια λευκού κρασιού μείωναν την αποτελεσματικότητα της εξωσωματικής κατά 24%. Αλλά και οι γυναίκες, των οποίων οι σύντροφοι έπιναν καθημερινά μπίρα είχαν κατά 30% λιγότερες πιθανότητες να αποκτήσουν παιδί, ενώ η επιτυχία της εξωσωματικής μειωνόταν κατά 38%.

Τα επιστημονικά δεδομένα που αφορούν τις θετικές επιδράσεις του αλκοόλ στην υγεία, θεωρούν ως αποδεκτή την ημερήσια κατανάλωση 15 γρ. αλκοόλ για τις γυναίκες και 25-30 γρ. για τους άνδρες_ που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας.

Οι ποσότητες αυτές, ανάλογα με το ποτό, αντιστοιχούν περίπου σε:

1 ποτήρι μπίρας 250 ml για τις γυναίκες και τη διπλάσια ποσότητα για τους άνδρες.

1 ποτηράκι κρασί για τις γυναίκες και 2 για τους άνδρες.

1 μεζούρα «σκληρού» ποτού, όπως ουίσκι, για τους άνδρες και περίπου το μισό για τις γυναίκες.