Βοήθησε στην επικράτησή του ο καλπάζων καταναλωτισµός, ο οποίος έγινε βασικός φορέας ιδεολογίας. Διέβρωσε τους πάντες ο καταναλωτισµός, συνδέθηκε µε τους µηχανισµούς του κράτους, ενίσχυσε τις συντεχνίες, νοµιµοποίησε τα προνόµια και έδωσε σ’ αυτά µορφή λαϊκών κατακτήσεων και αδιαπραγµάτευτων δικαιωµάτων.
Σταδιακά αυτή η ώσµωση λαϊκισµού, καταναλωτισµού και διάχυσης των πάσης φύσεως προνοµίων οδήγησε στην έκρηξη των εισαγωγών, στην υποχώρηση της εθνικής παραγωγής, στην υπερχρέωση και εν τέλει στην αποθεσµοποίηση της χώρας, όπως συνηθίζει να λέει και να γράφει ο άλλοτε υπουργός και κήρυκας της µεταρρύθµισης Αλέκος Παπαδόπουλος.
Ετσι θεσµοί της οικονοµίας υποκαταστάθηκαν από λειτουργίες της παραοικονοµίας, της διοίκησης από αντίστοιχες της παραδιοίκησης, της Δικαιοσύνης από τα παραδικαστικά κυκλώµατα κ.ο.κ. Δηλαδή, στη θέση των θεσµών επικράτησαν παραθεσµοί συγκροτώντας κακοήθη µορφώµατα τα οποία σταδιακά επιµόλυναν όλο το σώµα της χώρας.
Την πρώτη περίοδο Σηµίτη, µεταξύ 1996 και 2000, όταν η χώρα πήγε να πειθαρχήσει υπό την πίεση της προσπάθειας ένταξης στην ευρωζώνη, άνοιξε συζήτηση ουσιαστική, χωρίς όµως µεγάλη συνέχεια. Μετά τις εκλογές του 2000 κατακυρίευσε το ΠαΣοΚ.
Με την πτώση το 2004 αντικαταστάθηκε από τον εξουσιαστικό λαϊκισµό της Νέας Δηµοκρατίας, µε τις γνωστές συνέπειες σε όλους. Στους πρώτους µήνες της επανεκλογής του ΠαΣοΚ το φθινόπωρο του 2009 και ως την υπογραφή του µνηµονίου κάποιες φωνές ορθολογισµού υψώθηκαν αλλά δεν κατάφεραν να ανατρέψουν την ατµόσφαιρα λαϊκισµού που κυριαρχούσε στον παπανδρεϊκό κύκλο.
Μετά την ψήφιση του µνηµονίου οι σειρήνες του λαϊκισµού κάλυψαν κάθε άλλη φωνή, αδρανοποίησαν τις άλλες δυνάµεις, η προσπάθεια εγκαταλείφθηκε στην τύχη της και πολλές φορές µάλιστα υπονοµεύθηκε από τυχοδιωκτικές επιλογές. Κάπως έτσι το µνηµόνιο δεν εφαρµόστηκε, µε αποτέλεσµα να αρχίσει ένας φαύλος κύκλος πιέσεων και µέτρων, όπως το χαράτσι επί των ακινήτων και άλλα παρόµοια που επέτειναν την ύφεση και έφεραν τη χώρα στο σηµερινό αδιέξοδο.
Οσο κι αν πολλοί θεωρούν το µνηµόνιο υπεύθυνο για όλα, είναι ο διαβρωτικός λαϊκισµός αυτός που έκανε τη ζηµιά και είναι ικανός να ξεθεµελιώσει στην κυριολεξία τη χώρα. Το δυστύχηµα είναι ότι έχει καταλάβει τους πάντες και τα πάντα, ακόµη και τις ανώτερες τάξεις, οι οποίες στην προσπάθειά τους να κρύψουν τις πολλές ντροπές τους παραδίδονται στην κυριολεξία στον λαϊκισµό.
Κι όµως η ελληνική κοινωνία διαθέτει δυνάµεις αντίστασης στα πολλά και ετερόκλητα κύµατα του καταστροφικού λαϊκισµού. Στη νέα γενιά, στις µικροκοινωνίες, στην παραγωγή, σε κοινότητες τέχνης, πολιτισµού, επιστήµης, παντού, υπάρχουν ζώνες δηµιουργίας, πρωτοποριακά σχήµατα και δυνάµεις που δύναται να φέρουν άλλη κουλτούρα και άλλο πνεύµα στη χώρα. Είναι ζήτηµα κινητοποίησης και ενθάρρυνσης. Αρκεί ένας κύκλος πρωτοποριακός να συγκροτήσει άξονα αξιόπιστων ιδεών και πεποιθήσεων. Οι πολίτες διψούν για σχήµατα δηµιουργίας και προόδου. Τα άλλα, της καταστροφής, δεν τ’ αντέχουν πια.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
