Το φαινόμενο ξεκίνησε την Κυριακή, όταν διαστημικά παρατηρητήρια της NASA κατέγραψαν ένα εκρηκτικό ηλιακό επεισόδιο, το οποίο εκτίναξε προς την πλευρά της Γης μια τεράστια ποσότητα πρωτονίων και ηλεκτρονίων υψηλής ενέργειας.
Όπως δείχνει και το online εργαλείο που έχει αναπτύξει το Ινστιτούτο Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΙΔΕΤ/ΕΑΑ), πρόκειται για την ισχυρότερη ροή ηλιακών ενεργειακών πρωτονίων που έχει παρατηρηθεί από το 2005.
Με την εκτίμηση αυτή συμφωνεί και το Κέντρο Πρόβλεψης Διαστημικού Καιρού στις ΗΠΑ, το οποίο πάντως κατέταξε την καταιγίδα στην κατηγορία S3, δύο βαθμίδες κάτω από το μέγιστο S5.
Μέχρι στιγμής, το κέντρο δεν έχει καταγράψει προβλήματα σε δίκτυα ηλεκτροδότησης και συστήματα ραδιοεπικοινωνίας, ενώ η NASA διαβεβαίωσε ότι το πλήρωμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού είναι επαρκώς προστατευμένο.
Ωστόσο, ορισμένες αεροπορικές εταιρείες αναγκάστηκαν να βρουν εναλλακτικές διαδρομές για κάποιες πτήσεις που θα περνούσαν κοντά στον Βόρειο Πόλο, εκεί όπου η ακτινοβολία είναι εντονότερη και μπορεί να επηρεάσει τις επικοινωνίες των αεροπλάνων.
Οι ηλιακές καταιγίδες ήταν αναμενόμενο να αυξηθούν σε αριθμό και ένταση καθώς πλησιάζουμε στο μέγιστο του 11ετούς ηλιακού κύκλου, το οποίο αναμένεται στο τέλος του 2013.
Λόγω του καταιγισμού ηλιακών σωματιδίων, το βόρειο σέλας έγινε πολύ εντονότερο από ό,τι συνήθως και επεκτάθηκε νότια μέχρι την βόρεια Αγγλία και τη Σκωτία, όπου σπάνια είναι ορατό.
Δείτε εντυπωσιακές φωτογραφίες με το σέλας εδώ και ζωντανή ροή βίντεο εδώ.
Μετρήσεις στην Ελλάδα
Το σέλας δεν εμφανίζεται βέβαια στην Ελλάδα, αυτό όμως δεν εμποδίζει τους επιστήμονες του Ινστιτούτου Διαστημικών Εφαρμογών, οι οποίοι μελετούν την εξέλιξη των φυσικών φαινομένων που δημιουργούν τα εκρηκτικά ηλιακά επεισόδια, καθώς και την εξέλιξή τους στην ηλιόσφαιρα και τη γήινη μαγνητόσφαιρα.
Οι ροές ενεργειακών πρωτονίων στο εγγύς γεωδιάστημα υπολογίζονται από αλγόριθμους που αναλύουν τις μετρήσεις του ανιχνευτή σωματιδιακής ακτινοβολίας SREM (Standard Radiation Environment Monitor), ένα όργανο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), το οποίο βρίσκεται εγκατεστημένος σε έξι ευρωπαϊκά διαστημικά σκάφη: PROBA-1, INTEGRAL, Rosetta, Herschel, Planck και Giove-Β.
Ο ίδιος ο Ήλιος παρακολουθείται επίσης σε μόνιμη βάση από τους δορυφόρους SOHO και SDO της NASA.
Η πρόσφατη καταιγίδα ανιχνεύθηκε και από επίγειους μαγνητικούς σταθμούς στην Ελλάδα και συγκεκριμένα από το δίκτυο μαγνητόμετρων ENIGMA του ΙΔΕΤ/ΕΑΑ.
Τέτοιοι σταθμοί μαγνητόμετρων που βρίσκονται σε μεσαία γεωγραφικά πλάτη δίνουν το μέσο όρο των μαγνητικών διαταραχών, ο οποίος είναι ενδεικτικός της έντασης του φαινομένου.
Συγκεκριμένα, από τις μετρήσεις προκύπτει ο δείκτης γεωμαγνητικής δραστηριότητας (Dst), είναι ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο μέτρο του δακτυλιοειδούς ηλεκτρικού ρεύματος που περιβάλλει τη Γη και το οποίο ενισχύεται κατά τη διάρκεια των γεωδιαστημικών καταιγίδων.
Υπεύθυνη για το δίκτυο ENIGMA είναι η ομάδα Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας του ΙΔΕΤ/ΕΑΑ, η οποία όχι μόνο αναλύει της μετρήσεις, αλλά επιπλέον μοντελοποιεί τα φαινόμενα που λαμβάνουν χώρα στον Ήλιο, τον διαπλανητικό χώρο και τη γήινη μαγνητόσφαιρα.
Newsroom ΔΟΛ
