Σκότωσε ό,τι αγαπάς

Ο Αλέξης Σταμάτης εξέδωσε το μυθιστόρημα «Σκότωσε ό,τι αγαπάς» το 2009 και ο κεντρικός του πρωταγωνιστής είναι ένας κινηματογραφιστής σε κρίση ταυτότητας που περνά την ημέρα των γενεθλίων του μαζί με φίλους. Το καινούργιο του θεατρικό, που έχει πρεμιέρα την 1η Φεβρουαρίου, έχει τον ίδιο τίτλο, αλλά όπως μας λέει και ο ίδιος βασίζεται πολύ λίγο στο αρχικό έργο.

Τι συμβαίνει στο έργο σου με λίγα λόγια;

Αθήνα 1980. Μιχάλης, Κατερίνα, Άρης. Τρία νέα παιδιά που ζουν έντονα την εφηβεία, τον έρωτα, τα όνειρα για το μέλλον, την περιπέτεια της κάθε μέρας. Μιχάλης και Κατερίνα είναι ζευγάρι και τα δυο αγόρια οι καλύτεροι φίλοι. Ένα αναπάντεχο γεγονός θα τους χωρίσει. Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, ο Άρης επισκέπτεται την Κατερίνα. Τα πράγματα όμως έχουν αλλάξει. Άρης και Κατερίνα έχουν πάρει διαφορετικές δρόμους. Η συνάντηση θα τους φέρει αντιμέτωπους με ένα παρελθόν που είναι τρυφερό, νοσταλγικό αλλά και πολύ άγριο, ενώ, ταυτόχρονα, κυκλοφορεί μια επείγουσα ανάγκη που στον πυρήνα της κρύβει ένα φοβερό μυστικό που σφράγισε την ζωή και των δυο τους.

Πως συνδέεται με το μυθιστόρημά σου;

Όταν αποφασίσαμε να κάνουμε τη διασκευή μαζί με τον σκηνοθέτη του έργου, τον Άρη Τρουπάκη, εστιάσαμε σε ένα κεντρικό επεισόδιο που σφραγίζει το βιβλίο. Επίσης έγινε μια επέμβαση στο χρόνο. Δημιουργήθηκε ένα χάσμα, μια χαραμάδα, η χρονιά του 1994 κι εκεί τοποθετήθηκε η συνθήκη που διέπει το έργο: η επίσκεψη του Άρη στο γραφείο της Κατερίνας. Επίσης ο αντρικός ρόλος έχεις διαφορετικό βιογραφικό από εκείνον του μυθιστορήματος ενώ η Κατερίνα εδώ είναι ένας από τους δύο κεντρικούς χαρακτήρας του έργου.

Ο Αντώνης Καρυστινός υποδύεται τον Αρη.

Σε ποιες περιπτώσεις θα έδινες την προτροπή του τίτλου σου;

Στη λογοτεχνία, η φράση «Σκότωσε ό,τι αγαπάς» σημαίνει ότι πρέπει να ξεφορτώνεσαι εκείνα τα στοιχεία, τις φράσεις, τις σκηνές του έργου σου, τις οποίες, όσο και αν αγαπάς, όσο κι αν αυτοτελώς σου αρέσουν, δεν προσθέτουν κάτι στο όλον, αλλά αντιθέτως το αδυνατίζουν, του διασπούν τη συνοχή. Πρέπει να το παλεύεις το κείμενο, να μην του χαρίζεσαι, να μην το αφήνεις να συνεπαίρνει, να σε κολακεύει.
«Κill your darlings», είναι η πιο σοφή συμβουλή των επαγγελματιών γραφιάδων όλου του κόσμου. Ακόμα και κάτι παλιό γίνεται νέο άμα αφαιρέσεις όσα το περιτριγυρίζουν. Διαρκής, επίπονη αφαίρεση. Πρόκειται για μια από τις βασικές προτροπές που δίνω και στα σεμινάρια δημιουργικής γραφής που κάνω στο Κολέγιο και στο Μουσείο Ηρακλειδών. Στη ζωή μια τέτοια φράση δεν ισχύει στην κυριολεξία, αλλά και πάλι αν δεχτούμε την ερμηνεία της ως «πέταξε από πάνω σου τα περιττά, τα ψιμύθια, πράγματα όσο κι αν τα αγαπάς η τα έχεις συνηθίσει δεν σε προχωρούν σαν άνθρωπο», έχει εφαρμογή, ειδικά σε αυτήν την περίοδο που περνάμε.

Η Δανάη Παπουτσή υποδύεται την Κατερίνα.

Την έχεις απευθύνει ποτέ στον εαυτό σου;

Στην τέχνη πολλές φορές. Σημειώνω, πως δεν είναι καθόλου εύκολο όσο ακούγεται. Στη ζωή, όπως είπα και πριν, πλεον προσπαθώ να «σκοτώνω» τα άχρηστα πράγματα, πράγματα που μπορεί να αγαπώ αλλα στην ουσία δεν τα έχω ανάγκη.

Διάβαζα ένα γράμμα του Κέρουακ του ’57, στο οποίο τότε έλεγε ότι πλέον γράφει τα μυθιστορήματα πολύ εύκολα και μόνο ένα σενάριο θα ήταν πια πρόκληση γι αυτόν. Ισχύει αυτό για σένα;

Όχι φυσικά. Τίποτα δεν είναι εύκολο. Ο Κέρουακ ήταν από τις μεγάλες μου αγάπες εκείνη ακριβώς την περίοδο της ζωής μου, που έχω βάλει τον Μιχάλη, την Κατερίνα και τον Άρη να γνωρίζονται. Δεν το παίρνω πίσω, ήταν όντως καλή εποχή για να παθιαστεί κάνεις με μια (ουσιαστικά στατική στην κίνησή της) πρόζα σαν του Κέρουακ. Μια γραφή χωρίς επινόηση, μια πρόζα γοητευτική αλλά γεμάτη «νοσταλγίτιδα». Υπάρχει αυτή η αντίφαση στο νέο άνθρωπο – μπαίνεις στη ζωή, νοσταλγώντας. Πλέον όλη αυτή η ατμόσφαιρα της μπιτ γενιάς μου φαίνεται όλο και πιο γραφική, με εκθαμβωτική εξαίρεση τον Μπάροουζ ο οποίος είναι ένα άλλο κεφάλαιο από μόνος του. Για να ξαναγυρίσω στο ερώτημα, το να δηλώνει ένας συγγραφέας ότι γράφει «εύκολα», σημαίνει καλλιτεχνικός θάνατος, πράγμα που κατά τη γνώμη μου συνέβη στον Κέρουακ (δεν είναι τυχαίο το ότι όταν στην ακμή των μπιτ όταν ρώτησαν τον Τρούμαν Καποτε πως του φαίνεται ο Κέρουακ , απάντησε: ‘Αυτό δεν είναι γραφή, είναι απλά δακτυλογράφηση» ‘That’s not writing, that’s just typing’). Βέβαια την επιστολή αυτή ο Κέρουακ την απευθύνει στον Μάρλον Μπράντο παρακαλώντας τον σχεδόν να γυρίσουν μαζί το «On the road», όποτε μπορεί να είναι και ένα είδος επίδειξης. Εκείνο που μου συμβαίνει είναι όμως ότι έχοντας γράψει πλέον αρκετά μυθιστορήματα και έχοντας ασχοληθεί με αρκετά είδη του λόγου πιστεύω ότι το θεατρικό κείμενο, τουλάχιστον για μένα, είναι το πιο δύσκολο είδος από όλα.

Μέσα σε πόσο διάστημα έγραψες το έργο;

Περίπου δυο μήνες το δουλεύαμε. Όμως ένα θεατρικό έργο είναι μόνο κείμενο. Μαύρα σημάδια σ’ ένα λευκό χαρτί. Εκείνο που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι ο τρόπος που ζωντανεύει στη σκηνή μέσα από τους ηθοποιούς. Εκεί αναπνέει το έργο. Εκεί ζει κι εκεί πεθαίνει κάθε βράδυ. Αυτή είναι η σημαντικότερη δουλειά στο θέατρο. Η δουλειά του σκηνοθέτη και των ηθοποιών.

Ο συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης.

Καταλαβαίνω ότι είναι διαφορετικό από το βιβλίο. Ποια άλλα θέματα σε ενδιέφερε να ενσωματώσεις στο νέο κείμενο;

Στο θεατρικό έργο αναπτύσσεται μια συνθήκη. Δυο άνθρωποι ξαναβρίσκονται μετά από δεκατέσσερα χρόνια. Καθένας φυσικά προσέρχεται στη συνάντηση με διαφορετικά «θέλω». Εκείνα τα «θέλω» είναι που οδηγούν το «νήμα» που διατρέχει την παράσταση ως προς τον κάθε χαρακτήρα. Οι διάλογοι αγκιστρώνουν μεταξύ τους και η πλοκή προκύπτει μέσα από τις ανάγκες και τα συμβάντα. Μοιραία υπάρχουν συγκρούσεις που ανοίγουν πολλά ζητήματα που έχουν να κάνουν με το παρελθόν, την πολιτική, την νοσταλγία, τον έρωτα, την προδοσία, τη βία, την ενοχή, την απληστία, το πένθος, τη λήθη, τη λύτρωση.

Για να σου απευθύνω την ερώτηση επί προσωπικού: «Πως είναι να ξαναβρίσκεσαι με κάποιον με τον οποίο πέρασες την εφηβεία σου μετά από 14 χρόνια;»

Είναι μια συνθήκη παράξενη. Η εφηβεία είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίοδος. Υπάρχει αθωότητα και μια άγνοια κινδύνου. Συνήθως οι φίλοι συνεχίζουν να διατηρούν μια επαφή, ειδικά αν η σχέση τους είναι τόσο κοντινή όσο στο έργο. Όταν όμως για κάποιο λόγο χαθείς και ξαναβρεθείς μετά από τόσα χρόνια, είναι ένα σοκ. Ο άλλος είναι πια ενήλικας κι εσύ διατηρείς την εικόνα του ως παιδιού. Μεταξύ σας οφείλετε να συνδιαλέγεστε ως ενήλικες ενώ ταυτόχρονα το πρώτο που ανακαλείτε είναι το παιδί που έχετε αφήσει πίσω σας. Η συνθήκη αυτή, λόγω της ιδιαιτερότητας της μπορεί να οδηγήσει σε αναπάντεχες συμπεριφορές.

Υπάρχει ένα συγκεκριμένο κοινό που θα ήθελες να δει την παράσταση;

Κανένας δημιουργός δεν επιλεγεί το κοινό του. Το κοινό επιλέγει.