Πριν από λίγα 24ωρα, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα εξήγγειλε το νέο αμερικανικό στρατιωτικό δόγμα του οποίου η ουσία συνοψίζεται στο εξής: ο Ειρηνικός και η Ασία αποτελούν πλέον το επίκεντρο του αμερικανικού ενδιαφέροντος. Η Κίνα αντέδρασε έντονα στις εξαγγελίες και κάλεσε τις ΗΠΑ «να προσέχουν τι λένε». Από την άλλη πλευρά, στη Γηραιά Ηπειρο, ουδεμία αντίδραση υπήρξε. Αν όμως υπήρχε κοινή Ευρώπη, αυτή θα έπρεπε όχι να αντιδράσει, αλλά να ανησυχήσει πολύ περισσότερο από ότι η Κίνα. Γιατί η σταδιακή αμερικανική απομάκρυνση από τα ευρωπαικά πράγματα, που γίνεται φανερή σε όλα τα επίπεδα, όχι μόνον ενισχύει τη βαθύτατη πλέον ενδογενή εσωτερική ευρωπαική ανισορροπία, αλλά δείχνει ξεκάθαρα ότι η διεθνής – κι όχι μόνον αμερικανική – επικρατούσα αντίληψη βλέπει τον ευρωπαικό χώρο περισσότερο ως παρελθόν, παρά ως μέλλον.
Παρά τον μεγάλο πλούτο και την παραγωγική, πολιτισμική και πνευματική ισχύ της, η Ευρώπη παρακμάζει σταθερά και σε πολλά επίπεδα: ήδη, ακόμα και στη Γαλλία η εικόνα μιας επελαύνουσας φθοράς είναι πια ορατή όχι μόνον στους δείκτες, αλλά και στους δρόμους. Οι ευρωπαικές κοινωνίες δείχνουν να μην τα καταφέρνουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των καιρών.
Η ουσιαστική γερμανική απάντηση σε αυτό τον κίνδυνο, είναι η «κινεζοποίηση» με ταυτόχρονη πολιτική και οικονομική ηγεμονία του Βερολίνου: είναι η φενάκη ότι με την πτώση του βιοτικού επιπέδου και υπό την ισχυρή καθοδήγηση της πλεονασματικής Γερμανίας , που έγινε πλεονασματική ακριβώς λόγω του κοινού νομίσματος και λόγω των εξαγωγών της στις άλλες χώρες της Ενωσης, η Ευρώπη θα γίνει πιο ανταγωνιστική και θα ξαναμπεί στο παιγνίδι. Εναλλακτική πρόταση, μέχρι στιγμής, δεν διατυπώνεται από πουθενά: ούτε από τη Γαλλία, τη μόνη άλλη δύναμη στην Ευρώπη, ούτε όμως και από καμιά άλλη χώρα. Όμως το Βερολίνο δεν σκέπτεται και δεν πράττει ευρωπαικά, αλλά εθνικά. Πλην όμως, είναι το μόνο κέντρο και που σκέπτεται και που πράττει σε αυτό το αλλοπρόσαλλο σχήμα.
Η βασική ιδέα είναι ότι, ως η μόνη πλεονασματική δύναμη, η Γερμανία μπορεί να επιβάλλει τους κανόνες της στο σύνολο της ευρωζώνης και κατ’ επέκταση και της Ενωσης ολόκληρης. Να αποκτήσει οριστικά την ηγεμονία. Δεν υπολογίζει όμως ορισμένες διαστάσεις καθοριστικές: ότι με την άκριτα βίαιη επιβολή των κανόνων που συνοδεύουν το κοινό νόμισμα δεν μπορείς να ανταγωνιστείς στο διεθνές περιβάλλον: οι ΗΠΑ έχουν τη δύναμη να τυπώνουν νόμισμα και να διορθώνουν την κατάσταση. Η Ιαπωνία έχει τεράστιο εσωτερικό χρέος. Η Κίνα, δεν έχει δημοκρατία. Η Ινδία ή η Βραζιλία, έχουν τεράστιους πληθυσμούς που θυμίζουν εκείνους της Ευρώπης μετά τον πόλεμο: δουλεύουν, και θα δουλεύουν για δεκαετίες, για το τίποτα…
Όλα αυτά, οι κανόνες του πρόσφατου Συμφώνου Ανταγωνιστικότητας, όχι μόνον δεν μπορούν να τα απαντήσουν, αλλά ήδη φέρνουν την Ευρώπη κάθε μέρα και σε δυσχερέστερη θέση στον παγκόσμιο ανταγωνισμό που υποτίθεται ότι για να τον αντιμετωπίσει ενεργεί όπως ενεργεί το Βερολίνο σέρνοντας τους πάντες με το ζόρι στον όλεθρο. Πολλές χώρες ήδη πλήττονται θανάσιμα από τη γερμανική τυφλή αδιαλλαξία, ενώ η ύφεση χτυπάει ήδη και την πόρτα της ίδιας της Γερμανίας.
Όλα αυτά, το μόνο που πετυχαίνουν, είναι να δώσουν στην Ευρώπη μια χαριστική βολή και να της στερήσουν κάθε δυνατότητα να ορθοποδήσει στο περιβάλλον που διαμορφώνεται.
Δυστυχώς, στο Βερολίνο, σκέπτονται διαφορετικά: κοντόφθαλμα, εθνοκεντρικά, αρτηριοσκληρωτικά. Και έχουν ήδη μετατρέψει τις κρίσεις χρέους, σε κρίσεις ύπαρξης. Όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες.
Σε λιγότερες από δέκα ημέρες, οι Μέρκελ και Σαρκοζί θα επισκεφθούν μαζί τη Ρώμη: θέλουν να στηρίξουν την κυβέρνηση Μόντι «επιβραβεύοντάς» τη. Είναι κάτι που δεν έκαναν ούτε στην Ελλάδα, ούτε στην Ιρλανδία, ούτε στην Πορτογαλία, δηλαδή στις ήδη «καμένες» χώρες. Την Ιταλία, τη φοβούνται πραγματικά.
Αυτή η επίσκεψη θα στείλει ένα τριπλό λάθος μήνυμα: την επιμονή στην υφεσιακή πολιτική αντί του συνδιασμού με πολιτικές που θα δώσουν ανάσα, το διαχωρισμό του κέντρου και των προτεραιοτήτων του από τις «επαρχίες» που υποφέρουν πιο πολύ από κάθε άλλη, αλλά και την επιβράβευση πολιτικών σε κάθετη ρήξη με την πραγματικότητα πολλών εκατομμυρίων ευρωπαίων πολιτών σε πολλές χώρες της Ενωσης.
Και αυτό το τελευταίο είναι το χειρότερο όλων: ότι το Βερολίνο δεν ασχολείται καθόλου με αυτή την παράμετρο, δηλαδή την εξώθηση όλων αυτών των εκατομμυρίων ευρωπαίων στην ανέχεια και την παρακμή. Και δεν αντιλαμβάνεται το αυτονόητο: ότι όταν οι ευρωπαίοι πολίτες παρακμάσουν, είναι εντελώς αδύνατο να ακμάσει η Ευρώπη. Γιατί;
Επειδή έτσι καταστρατηγείται η θεμελιώδης συνθήκη που την κάνει Ευρώπη αυτό που είναι: δηλαδή, η τοποθέτηση των πολιτών της στο επίκεντρο. Χωρίς αυτούς, όλα τα άλλα είναι ανόητες, θλιβερές και εξαιρετικά επικίνδυνες φαντασιώσεις που όχι απλώς δεν θα συμβάλλουν στην ευρωπαική παρουσία στο διεθνές περιβάλλον, αλλά σύντομα θα γκρεμίσουν κι ότι έχει απομείνει από το κοινό μεταπολεμικό όραμα, σε όλα τα επίπεδα…
