Ο κ. Γ. Παγουλάτος θεωρείται ένας από τους «τρεις σωµατοφύλακες» του κ. Λ. Παπαδήµου (οι άλλοι δύο είναι ο κ. Γκ. Χαρδούβελης και ο Π. Καψής). Αιφνιδίως, άφησε τα έδρανα του Οικονοµικού Πανεπιστηµίου Αθηνών για τον πρώτο όροφο του Μεγάρου Μαξίµου. Μαζί µε αυτά ξέχασε και το «ανθρώπινο» ωράριο του ακαδηµαϊκού για το «απάνθρωπο» του πρωθυπουργικού συµβούλου.
Η πρόταση για την ανάληψη του Γραφείου Στρατηγικού Σχεδιασµού ήρθε στον 44χρονο καθηγητή µέσω κινητού τηλεφώνου. «Eνα απόγευµα, την τελευταία εβδοµάδα του Νοεµβρίου, χτύπησε το κινητό µου. Στην άλλη άκρη ήταν ο κ. Παπαδήµος. Μάλιστα, ήµουν έξω και δεν άκουσα καθαρά το όνοµα. Του είπα: “Ξανακαλέστε µε παρακαλώ διότι δεν ακούω”. Με ξαναπήρε έπειτα από πέντε λεπτά: “Είµαι ο Λουκάς Παπαδήµος. Θα ήθελα να σας δω για να µιλήσουµε”». Προσωπική γνωριµία µε τον πρώην αντιπρόεδρο της ΕΚΤ δεν υπήρχε. «Γνώριζα τη δουλειά του ως ακαδηµαϊκού. Εχει γράψει ένα από τα εγκυρότερα συγγράµµατα για την ΟΝΕ, που χρησιµοποίησα ως πηγή στο διδακτορικό µου. Εκείνος είχε ακούσει για µένα και διαβάσει κάποια κείµενά µου» παρατηρεί.
Η πρόταση αφορούσε στον στρατηγικό σχεδιασµό του κυβερνητικού έργου. Τι σηµαίνει αυτό; «Οι αρµοδιότητες αφορούν µεταξύ άλλων την επεξεργασία της πολιτικής στρατηγικής του Πρωθυπουργού, την παρακολούθηση, τον συντονισµό και την επεξεργασία του κυβερνητικού έργου» λέει. Εισηγείται εποµένως αν ένας υπουργός θα δεχτεί κίτρινη κάρτα; «Αυτή είναι συλλογική δουλειά διότι υπάρχει και το Οικονοµικό Γραφείο του Πρωθυπουργού. Σίγουρα όµως υπάρχει συναρµοδιότητα» σηµειώνει χαµογελώντας.
Πίστευε ότι θα ερχόταν η στιγµή που η Ελλάδα θα είχε τεχνοκράτη πρωθυπουργό; «Ο κ. Παπαδήµος είναι µεν τεχνοκράτης, αλλά δεν είναι ένας οικονοµολόγος που βλέπει την οικονοµία από θεωρητική απόσταση. Εχει υπάρξει επί µακρόν διαµορφωτής πολιτικής. Από αυτή την άποψη είναι το κατάλληλο πρόσωπο για να ηγηθεί αυτής της κυβέρνησης στη συγκεκριµένη συγκυρία».
Ποιοι είναι οι κρίσιµοι φάκελοι στη συνεργασία µε τον Λουκά Παπαδήµο; «Η παρακολούθηση του προγράµµατος προσαρµογής και οι διαβουλεύσεις για το PSI είναι οι βασικές προτεραιότητες. Αυτό που ανακάλυψα είναι ότι ο κ. Παπαδήµος δεν είναι Πρωθυπουργός στενά οικονοµικού αντικειµένου». Πόσο εύκολο είναι όµως για µια κυβέρνηση υπό ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο και µε αυστηρή εντολή να διευρύνει το αντικείµενό της; «Το πρόγραµµα δεν αφορά µόνο τη δηµοσιονοµική προσαρµογή. Εξακτινώνεται σε πολλές επιµέρους διαρθρωτικές πολιτικές, σε τοµείς όπως η Υγεία, η Παιδεία, οι εργασιακές σχέσεις» εξηγεί.
Προχωρεί η συνεργασία µε τα κόµµατα ή «έχουν βγει µαχαίρια»; «Εχοντας παρακολουθήσει συνεδριάσεις του Υπουργικού Συµβουλίου θα έλεγα ότι η εικόνα µιας κυβέρνησης τα µέλη της οποίας σφάζονται είναι υπερβολική» τονίζει. «Τα τρία κόµµατα έχουν ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές. Αυτό που ίσως η χώρα βρίσκει ευκαιρία να κατακτήσει σε αυτές τις συνθήκες είναι µια κουλτούρα εθνικής συνεργασίας για να σωθεί ο τόπος. Αυτό διακυβεύεται σήµερα. Οι περισσότεροι υπουργοί της κυβέρνησης και ειδικά ο Πρωθυπουργός έχουν συνειδητοποιήσει ότι βρίσκονται σε εθνική αποστολή για να διασωθούν όσα κέρδισε η χώρα τις τελευταίες δεκαετίες».
Θα µπορούσαν όµως να υπάρξουν διορθωτικές κινήσεις, όπως ένας ανασχηµατισµός ή ένα πιο ευέλικτο σχήµα «α λα Μόντι»; «Ενδιαφέρουσα ερώτηση. Η κυβέρνηση Μόντι έχει 18 υπουργούς και 28 υφυπουργούς. Σύνολο 46. Η κυβέρνηση Παπαδήµου έχει 17 υπουργούς και 30 αναπληρωτές υπουργούς και υφυπουργούς. Σύνολο 47. Ισως έχουµε υπερβάλει λίγο στο ετερόκλητο αυτής της κυβέρνησης. Τη διαφορά δεν θα κάνει η σύστασή της, αλλά ο βαθµός στον οποίο τα µέλη της θα λειτουργήσουν προτάσσοντας την παραγωγή έργου» εξηγεί. Πού φθάνει ο κυβερνητικός ορίζοντας; «Νοµίζω», παρατηρεί, «ότι αυτή η κυβέρνηση έχει τόσο µέλλον όσο απαιτεί η φύση των περίπλοκων προβληµάτων που καλείται να διαχειριστεί. Και», προσθέτει, «όσο µέλλον της επιτρέπουν οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάµεις που τη στηρίζουν».
Επαρκεί όµως ο χρόνος για ολοκλήρωση του PSI και υπογραφή δανειακής σύµβασης; «Φαίνεται ότι υπάρχει πρόοδος στο PSI. Προσοχή όµως. Η συµφωνία δεν µπορεί να κλείσει προτού ολοκληρωθεί ο κύκλος διαπραγµάτευσης µε την τρόικα. Αυτό είναι το δύσκολο κοµµάτι για να πάρουµε τα 30 δισ. ευρώ που συνοδεύουν το PSI».
«Η φοροδοτική ικανότητα των ευρύτερων στρωµάτων της κοινωνίας, που πληρώνουν και ξαναπληρώνουν, τείνει να εξαντληθεί» επισηµαίνει ο σύµβουλος του Πρωθυπουργού, ερωτηθείς για το αν η κοινωνία αντέχει νέα σκληρά µέτρα σε περίπτωση που τα ζητήσει η τρόικα λόγω εκτροχιασµού των δηµοσιονοµικού ελλείµµατος του 2011. Η έµφαση πρέπει να δοθεί στον περιορισµό των κρατικών δαπανών και στη δικαιότερη κατανοµή των βαρών, προτάσσοντας τη συλλογής των εσόδων εκεί όπου λιµνάζουν. «Υπάρχει µεγάλο ύψος µη εισπραττόµενων φό ρων και φοροδιαφυγής» παρατηρεί. Μπορεί αυτό όµως να φέρει άµεσα αποτελέσµατα; «Εχοντας διαβάσει τις προτάσεις Ράιχενµπαχ και τις εισηγήσεις της τρόικας, κάποια πράγµατα είναι άµεσα υλοποιήσιµα και αφορούν την αναδιοργάνωση των φοροεισπρακτικών µηχανισµών. Τα αποτελέσµατα µπορούν να έρθουν µέσα στους πρώτους µήνες του 2012…».
Η αναδιοργάνωση του κράτους ίσως να χρειάζεται και µείωση προσωπικού µέσω απολύσεων, καθώς η εφεδρεία δεν απέδωσε. «Εχουµε αναλάβει κάποιες δεσµεύσεις για τη µείωση του προσωπικού του δηµόσιου τοµέα. Αυτό πρέπει να γίνει, µέσω όµως µιας λογικής αξιολόγησης των φορέων και του ρόλου τους» απαντά λακωνικά.
Μήπως τελικά πληρώνουµε και τα λάθη της τρόικας; «Η γενική κατεύθυνση της πολιτικής που ακολουθείται είναι σωστή. Η χώρα δεν µπορεί να ζει δανειζόµενη, πρέπει να γίνει ανταγωνιστική. Εκεί όπου θα µπορούσε να υπάρξει κριτική είναι στην ποιότητα του µείγµατος και συγκεκριµένα στην αναδιοργάνωση του κράτους. Επίσης, µια πολιτική που θέλει να µετατρέψει ένα πρωτογενές έλλειµµα 24 δισ. ευρώ σε πλεόνασµα χρειάζεται περισσότερο χρόνο».
Η κυβέρνηση ανησυχεί για την ύφεση και το «βαρύ νέφος» της ανεργίας που απλώνεται. ∆εν πρέπει να υπάρξουν ενέσεις ανάπτυξης; «Οπωσδήποτε, τόσο για την πραγµατική οικονοµία όσο και για την αντιστροφή της δυναµικής του χρέους. Απαιτούνται διαρθρωτικές αλλαγές για καλύτερη λειτουργία του κράτους, ευνοϊκότερο περιβάλλον για επενδύσεις, επανεκκίνηση των µεγάλων δηµοσίων έργων, ταχύτερη απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων και ουσιαστικότερος κοινωνικός ρόλος του κράτους». Εδώ εντάσσεται το φάντασµα της ανεργίας. «Η αντιµετώπιση της ανεργίας και ειδικά των πιο ευάλωτων οµάδων είναι από τα θέµατα στα οποία η κυβέρνηση προσανατολίζεται να αναλάβει προσεχώς πολύ συγκεκριµένες δράσεις».
Ο κ. Παγουλάτος είχε αρθρογραφήσει επίµονα για την ανάγκη να αλλάξει η Ελλάδα και να ξεπεράσει «αµαρτίες του παρελθόντος». Πώς αισθάνεται τώρα που βλέπει τα πράγµατα από µέσα; «∆εν είναι εύκολο να διαχειριστείς το πέρασµα στην πολιτική» παρατηρεί. «Ενα από τα προνόµια που έχεις στο Πανεπιστήµιο είναι η δυνατότητα να λες ελεύθερα τη γνώµη σου. Αυτό στην πολιτική δεν είναι πάντοτε ευπρόσδεκτο. Πρέπει να σκέφτεσαι πάντα τις συνέπειες των λεγοµένων σου. Το Πανεπιστήµιο έχει επίσης δεδοµένους κανόνες και το έργο κάποιου µιλάει από µόνο του. Στην πολιτική», υπογραµµίζει, «πολλές φορές η δηµοτικότητα δεν συµβαδίζει µε την πραγµατική παραγωγή πολιτικού έργου». Τι θα έλεγε σε έναν νέο επιστήµονα που δεν βλέπει διέξοδο στην Ελλάδα; Θα τον συµβούλευε να φύγει στο εξωτερικό; «Πρόκειται για µια πολύ σκληρή ερώτηση» τονίζει. «Τα τελευταία δύο χρόνια την έχω αντιµετωπίσει κατά κόρον από φοιτητές µου. Αυτό που τους λέω είναι ότι αν οι προοπτικές να βρει κάποιος δουλειά στην Ελλάδα είναι ισχνές, θα κάνει καλό να αναζητήσει την τύχη του εκτός, να αποκτήσει εµπειρία, αλλά όταν τα πράγµατα βελτιωθούν, να επιστρέψει. Θα είναι βέβαια απώλεια για µια χώρα να χάσει προσωρινά τα καλύτερα µυαλά της, αλλά η απώλεια θα θεραπευτεί όταν αυτό το υψηλής κατάρτισης ανθρώπινο κεφάλαιο επιστρέψει».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
