ΤΟ ΒΗΜΑ – LE MONDE
Στην κρίση του ευρώ, ειδικοί και πολιτικοί παραβλέπουν έναν παράγοντα: τον Θεό. ‘Η τέλος πάντων την θρησκεία, και ειδικότερα τον λουθηρανικό προτεσταντισμό. Κόρη πάστορα, η Ανγκελα Μέρκελ έχει έντονο το αίσθημα της αμαρτίας όπως πολλοί συμπατριώτες της. Εχει έναν τρόπο να μιλάει για το ευρώ που φανερώνει την επιρροή του Ναού. Και το οποίο έχει επιπτώσεις στις λύσεις που προωθεί για τη διάσωση του κοινού νομίσματος.
Δικαίως το Βερολίνο δεν επιθυμεί να παραμείνει η ευρωζώνη μια μηχανή παραγωγής χρεών, όπως τα τελευταία 10 χρόνια. Ούτε λόγος οι πλούσιοι (η βόρεια Ευρώπη) να εγγυηθούν τα χρέη των φτωχών (της νότιας Ευρώπης): θα ήταν σαν να ενθάρρυναν τους τελευταίους να συνεχίσουν το κουσούρι της υπερχρέωσης.
Οσα όμως μας έρχονται από τη Γερμανία ξεπερνούν την προτροπή προς τα λιγότερο πειθαρχημένα κράτη της ευρωζώνης να συμπεριφερθούν υπεύθυνα. Διακρίνουμε μια υποψία επιθυμίας για τιμωρία και, μέσω των συνταγών της οικονομικής πολιτικής, την διαλεκτική της αμαρτίας και της εξιλέωσης.
Σε μια νομισματική ένωση, όπως η ευρωζώνη, το κακό είναι το χρέος, αποτέλεσμα κακοδιαχείρισης των δημοσίων οικονομικών. Η τιμωρία λειτουργεί ως αποτροπή. Πρέπει να είναι βαριά ώστε να αφαιρέσει από τον αμαρτωλό την επιθυμία να επαναλάβει τα ίδια. Εκφράζεται μέσω ενός εκπληκτικού μηχανισμού: των επιτοκίων _ της τιμωρίας από τις αγορές.
Το πρώτο στάδιο της τιμωρίας είναι η υποβάθμιση από τους οίκους αξιολόγησης. Ακολουθεί η αύξηση των επιτοκίων που πρέπει να πληρώσει ένα κράτος προκειμένου να καταφέρει να πουλήσει το χρέος του στις αγορές. Αν έχει κακή συμπεριφορά, ο τόκος που ζητούν οι επενδυτές για να δανείσουν το κράτος αυτό φθάνει σε απαγορευτικά επίπεδα. Αν χρεοκοπήσει, τίθεται υπό κηδεμονία _ η περίπτωση της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας που δεν καταφέρνουν πλέον να αντλήσουν χρήματα από τις αγορές.
«Η καλή δημοσιονομική πολιτική πρέπει να επιβραβεύεται μέσω του κόστους του δανεισμού ενώ η κακή να τιμωρείται μέσω του ίδιου μηχανισμού», δήλωσε ο επικεφαλής της Μπούντεσμπανκ Γενς Βάιντμαν. Την γυμναστική αυτή των επιτοκίων δεν πρέπει να την διαταράξουμε: ανταμείβει το Καλό και τιμωρεί το Κακό.
Ιδωμένη από το Βερολίνο, η κρίση του ευρώ δεν μπορεί να έχει παρά ένα φάρμακο: την δημοσιονομική αυστηρότητα για να εξαγνιστεί το χρέος. Συνεπώς, δεν υπάρχει περίπτωση να αναγκάσουμε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να κάνει αυτό που απαγορεύει το καταστατικό της: να τυπώσει χρήμα για να αγοράσει ομόλογα. Και αυτή η απαγόρευση όμως δεν βασίζεται σε οικονομικούς συλλογισμούς. Είναι πολιτικής και ηθικής τάξεως.
Με ύφος βαρυσήμαντο, ο Βάιντμαν λέει: «Είναι βέβαιο ότι δεν θα κατορθώσουμε να ξεπεράσουμε την κρίση παραβαίνοντας το νόμο. Η Ευρώπη δεν είναι μόνο ένα κοινό νόμισμα. Είναι επίσης ο κοινός σεβασμός του κράτους δικαίου».
Ιδού γιατί το Βερολίνο αρνείται στην ΕΚΤ να παίξει πιο δραστήριο ρόλο. Προτείνει να αντεπεξέλθουμε στην κρίση εγγράφοντας στην πέτρα μιας συνθήκης τους κανόνες μιας αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας. Και δεν δέχεται να αντιμετωπίσουμε τα χρέη των κρατών-μελών της ΕΕ παρά με έναν τρόπο: τη λιτότητα.
Μια τελική παρατήρηση: πολλοί γείτονες του Βερολίνου, οι ΗΠΑ και μια επικριτική μάζα οικονομολόγων θεωρούν ότι η συνταγή του Βερολίνου θα οδηγήσει σε μια τρομερή ύφεση _ από την οποία το ευρώ κινδυνεύει να μη συνέλθει.
