Πώς να κτηµατογραφήσεις έναν ελαιώνα ο οποίος οριοθετείται µε… οκάδες λαδιού; Ή µια έκταση που µετριέται µε… ζευγαριές; Πώς καταγράφονται τα υπόσκαφα της Σαντορίνης όταν από πάνω τους υπάρχουν άλλες δύο ή τρεις ιδιοκτησίες; Τι θα συµβεί µε τα ακίνητα τα οποία έχουν δηλωθεί στο Κτηµατολόγιο από το ∆ηµόσιο αλλά και από ιδιώτες στους οποίους είχαν παραχωρηθεί κατά χρήση; Πλήθος είναι τα προβλήµατα που καθηµερινά ανακύπτουν κατά την κτηµατογράφηση της χώρας και τα οποία η Κτηµατολόγιο ΑΕ καλείται να επιλύσει. Ολα αυτά όµως ισοδυναµούν µε καθυστέρηση στη σύνταξη του Κτηµατολογίου. Ζητούµενο πάντως είναι ένα αξιόπιστο σύστηµα το οποίο θα µπορεί να εγγυηθεί µε ασφάλεια τις συναλλαγές των ακινήτων.Αµαρτίες πολλών ετών… παιδεύουσι το Κτηµατολόγιο. Εκατοντάδες ακίνητα πρέπει να µετακινηθούν στον χάρτη καθώς δηλώνονται σε λάθος θέση ή, ελλείψει τίτλων ιδιοκτησίας, έχουν «ξεχειλώσει». Παραχωρήσεις γης κατά χρήση – όχι κατά κυριότητα – σε ιδιώτες από το Ελληνικό Δηµόσιο φρενάρουν τη σύνταξη του Κτηµατολογίου σε πολλές περιοχές.
Μπελάδες όµως κατά την κτηµατογράφηση προκύπτουν και από τις ιδιαιτερότητες στη δόµηση ορισµένων περιοχών, όπως για παράδειγµα συνέβη µε τα Σύρµατα της Μήλου. Ωστόσο, παρά τις αντιξοότητες καταγράφονται, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, συνολικά τα δικαιώµατα των ακινήτων (ιδιωτών και Δηµοσίου), ακόµη και στις περιπτώσεις χρησικτησίας η οποία, ιδίως στην επαρχία, αποτελεί τον συνηθέστερο τρόπο κτήσης κυριότητας λόγω του ατύπου των µεταβιβάσεων.
«Το Κτηµατολόγιο δεν δηµιουργεί προβλήµατα αλλά τα αναδεικνύει και τα ξεκαθαρίζει» λέει στο «Βήµα» η προϊσταµένη της Διεύθυνσης Εργων της Κτηµατολόγιο ΑΕ κυρία Χριστίνα Κλωνάρη. Στη Σαντορίνη οι κτηµατογράφοι ήρθαν αντιµέτωποι µε την… ανάποδη πολυκατοικία. Οταν έφθασε η ώρα να δηλωθούν τα χαρακτηριστικά υπόσκαφα σπίτια του νησιού έπρεπε να βρεθεί τρόπος να αποτυπωθούν και στον χάρτη. Το πρόβληµα ήταν ότι πάνω από ένα υπόσκαφο βρίσκεται µία ή και περισσότερες ιδιοκτησίες. «Τελικά το πρόβληµα λύθηκε αποδίδοντας σε κάθε ιδιοκτησία ξεχωριστό κωδικό αριθµό Εθνικού Κτηµατολογίου ανεξαρτήτως του αν ήταν πάνω ή κάτω από τη γη και αποτυπώνοντας τις ιδιοκτησίες σε πολλαπλά επίπεδα χαρτών» επισηµαίνει η υποδιευθύντρια της Νοµικής Υπηρεσίας της Κτηµατολόγιο ΑΕ κυρία Ελεονώρα Ανδρεδάκη.
Παρόµοια ήταν και τα προβλήµατα στα Σύρµατα της Μήλου – έτσι ονοµάζονται οι θέσεις φύλαξης για βάρκες, σε φυσικές ή τεχνητές σπηλιές σκαµµένες στους ηφαιστειακούς βράχους δίπλα στη θάλασσα. Οι σπηλιές αυτές µε τα χρόνια επεκτάθηκαν, µετατράπηκαν σε οικίες και ορισµένες από αυτές πουλήθηκαν. Μάλιστα η περιοχή σήµερα θεωρείται «φιλέτο» για το νησί. Το πρόβληµα που προέκυψε κατά την κτηµατογράφηση ήταν η δυσκολία να αποτυπωθούν οι ιδιοκτησίες στον χάρτη, καθώς πάνω από τις σπηλιές υπήρχαν άλλες ιδιοκτησίες, όπως και στη Σαντορίνη.
Σε περιοχές όπου, πριν από δεκαετίες, το Ελληνικό Δηµόσιο είχε παραχωρήσει κατά χρήση ακίνητα αλλά ουδέποτε κατά κυριότητα ανέκυψαν σοβαρά προβλήµατα κατά την κτηµατογράφηση. Οι πολίτες τα δηλώνουν στο Κτηµατολόγιο, καθώς για χρόνια τα θεωρούσαν δικά τους, τα δώριζαν στα παιδιά τους ή τα πωλούσαν σε τρίτους. Καθώς όµως δεν υπάρχει χρησικτησία εις βάρος του Ελληνικού Δηµοσίου, κατά την κτηµατογράφηση αποδίδονται στο Δηµόσιο. Το ζήτηµα αυτό προκάλεσε εντάσεις το περασµένο καλοκαίρι στην Καρδίτσα, όπου σε περιοχή εντός σχεδίου είχαν υποβληθεί δηλώσεις για το ίδιο ακίνητο (συνολικά 24 οικοδοµικά τετράγωνα) από ιδιώτες και από την Κτηµατική Υπηρεσία Καρδίτσας. Τελικά το θέµα επιλύθηκε και η έκταση δόθηκε στους ιδιώτες, µε βάση το άρθρο 4 του Ν. 3127/2003. Η συγκεκριµένη ρύθµιση είχε θεσµοθετηθεί για την επίλυση αντίστοιχου προβλήµατος που είχε ανακύψει στο Κερατσίνι κατά τα πρώτα χρόνια της κτηµατογράφησης, όταν µια µεγάλη πυκνοδοµηµένη έκταση εντός σχεδίου είχε δηλωθεί από τη Διεύθυνση Δασών ως δασική.
Το θέµα όµως δεν είναι τόσο απλό όταν υπάρχουν διαµάχες ιδιωτών – Δηµοσίου για εκτάσεις εκτός σχεδίου, καθώς γι’ αυτές δεν υπάρχει σχετική ρύθµιση και τα ακίνητα εκ των πραγµάτων αποδίδονται στο Δηµόσιο. Ετσι ακόµη δεν έχει βρεθεί λύση για ιδιοκτησίες σε διάφορες περιοχές της χώρας όπου δηµόσια περιουσία είχε παραχωρηθεί σε ιδιώτες, οι οποίοι όµως ποτέ δεν απέκτησαν την κυριότητα.
Στη Θράκη το ιδιοκτησιακό καθεστώς είναι ιδιαίτερο, κυρίως στις µειονότητες, καθώς οι περισσότεροι ιδιοκτήτες δεν έχουν τίτλους κυριότητας και πορεύονται µε ιδιοκτησίες που περνούν διά λόγου από τους παππούδες στα παιδιά και στα εγγόνια, µε συνέπεια αγροκτήµατα που καλλιεργούνται από οικογένειες για δεκαετίες σήµερα να θεωρούνται δηµόσια.
Μεγάλο «πονοκέφαλο» στους ανθρώπους του Κτηµατολογίου δηµιούργησαν οι τίτλοι ιδιοκτησίας που µετρούσαν τις εκτάσεις µε το περιβόητο «πλέον ή έλαττον», µε οκάδες λαδιού (όπως στην Κρήτη), ή µε ζευγαριές (κοµµάτι γης που µπορεί να οργωθεί σε µία ηµέρα από ένα ζευγάρι άλογα ή βόδια), όπως στην Πελοπόννησο. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει η έκταση να δηλωθεί, ο ιδιοκτήτης της να γνωρίζει τη θέση όπου βρίσκεται και να την υποδείξει στους κτηµατογράφους. Θα πρέπει ωστόσο να µην αµφισβητηθεί από τους διπλανούς ιδιοκτήτες. «Αν δεν µπορείς να δείξεις το ακίνητό σου, είναι σαν να µην το έχεις» λέει η κυρία Κλωνάρη.
Εκτός… τόπου είναι η κτηµατογράφηση σε Λευκάδα, Λέσβο και Χίο για διαφορετικούς λόγους. Το κύριο πρόβληµα που ανέκυψε αφορά τη σωστή τοποθέτηση των ακινήτων στον χάρτη.
Για παράδειγµα, στη Λευκάδα η θέση σε πολλούς τίτλους είναι λανθασµένη διότι για να ορίσουν τον Βορρά χρησιµοποιούσαν ένα βουνό της περιοχής, το οποίο όπως αποδείχθηκε κατά την κτηµατογράφηση ήταν… αλλού γι’ αλλού. Αυτή τη στιγµή καταγράφονται τα αιτήµατα για διόρθωση. Σύµφωνα µε την Κτηµατολόγιο ΑΕ, δεν θα πειραχθούν τα δικαιώµατα αλλά, εφόσον διαπιστωθεί ότι τα όρια δεν είναι σωστά, µε αυτοψίες θα γίνει νέα οριοθέτηση.
Στη Χίο και στη Λέσβο, όπου οι τίτλοι κυριότητας είναι ελάχιστοι, τα ακίνητα «ξεχείλωσαν», ενώ και εκεί όπου υπήρχαν συµβόλαια τα όρια των ιδιοκτησιών ήταν ασαφή. Με βάση όσα δηλώθηκαν, όπως λένε χαρακτηριστικά υπάλληλοι της Κτηµατολόγιο ΑΕ, η Λέσβος θα έπρεπε να φθάνει ως την Τουρκία. Χρειαζόταν να γίνει εκ νέου αποτύπωση των περιοχών αυτών. Κατά τον έλεγχο ο ανάδοχος του έργου κάλεσε 7.000 ιδιοκτήτες ώστε να γίνει η αυτοψία, αλλά τελικά εµφανίστηκαν λιγότεροι από 2.000.
Ως σήµερα από τα 37 εκατοµµύρια δικαιώµατα που υπολογίζεται ότι υφίστανται στην Ελλάδα έχουν κτηµατογραφηθεί τα 14 εκατοµµύρια. Πριν από περίπου έναν µήνα προκηρύχθηκε διαγωνισµός για την κτηµατογράφηση σε 268 περιοχές της χώρας. Μάλιστα, σύµφωνα µε τον πρόεδρο της Κτηµατολόγιο ΑΕ κ. Απόστολο Αρβανίτη, ως µεθαύριο Τρίτη θα γίνει προκήρυξη για άλλες 10 περιφερειακές ενότητες (πρώην νοµούς) – Εβρο, Καβάλα, Σέρρες, Κιλκίς, Πέλλα, Ηµαθία, Κοζάνη, Λάρισα, Καρδίτσα, Τρίκαλα. Συνολικά οι νέες προκηρύξεις αφορούν άλλα επτά εκατοµµύρια δικαιώµατα.
Ωστόσο η χάραξη της Προκαταρκτικής Οριογραµµής του Αιγιαλού από την Κτηµατολόγιο ΑΕ, η οποία ολοκληρώθηκε το 2009, παραµένει στα συρτάρια περιµένοντας τη θεσµοθέτησή της. Ετσι ένα πολύτιµο εργαλείο, το οποίο θα µπορούσε να καταδείξει τα αυθαίρετα που έχουν χτιστεί πάνω στο κύµα και τις καταπατήσεις, δεν µπορεί να χρησιµοποιηθεί.
Βέβαια η Κτηµατολόγιο ΑΕ διαθέτει σήµερα λεπτοµερείς ψηφιακούς χάρτες για όλη την Ελλάδα, ενώ λειτουργεί το Ελληνικό Σύστηµα Εντοπισµού HEPOS το οποίο διευκολύνει τη σύνταξη των τοπογραφικών και µειώνει το κόστος για τον πολίτη. Επίσης, έχουν ψηφιοποιηθεί οι αναδασµοί και η διανοµή εκτάσεων από το κράτος.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
