Σοβαρά ερωτηµατικά προκαλεί η στάση των ορκωτών λογιστών και των ελεγκτικών εταιρειών στο σκάνδαλο της Proton Bank και των εταιρειών του επιχειρηµατία κ. Λαυρέντη Λαυρεντιάδη. Την ώρα που η Proton Bank χρηµατοδοτούσε αποκλειστικά την εξαγορά των θυγατρικών εταιρειών της Alapis οδηγώντας στην ουσία χρήµατα των καταθετών στις τσέπες του επιχειρηµατία, οι ορκωτοί λογιστές που υπέγραφαν τους ισολογισµούς της δεν αντιλαµβάνονταν τίποτα και βεβαίωναν την Τράπεζα της Ελλάδος για το «καλώς έχειν» των οικονοµικών της.
Στο πιστοποιητικό του µε ηµεροµηνία 30 Μαρτίου 2011 για τον έλεγχο του ισολογισµού του 2010 της Proton ο ορκωτός λογιστής της ελεγκτικής PriceWaterhouseCoopers (PWC) κ. Κωνσταντίνος Μιχαλάτος αναφέρει ότι κατά τη γνώµη του «οι οικονοµικές καταστάσεις παρουσιάζουν εύλογα από κάθε ουσιώδη άποψη την οικονοµική θέση της Proton Bank».
Αλλά ούτε και στις 2 Ιουνίου 2011, όταν υπέγραφε αντίστοιχο έγγραφο για το πρώτο τρίµηνο του 2011, ο κ. Μιχαλάτος είδε κάτι επιλήψιµο στα βιβλία της Proton. Βεβαίως την ίδια εποχή ο έλεγχος της Τράπεζας της Ελλάδος αποκάλυπτε όλο το γαϊτανάκι των χρηµατοδοτήσεων που είχε στηθεί καταληστεύοντας την τράπεζα.
Σύµφωνα µε τους ελεγκτές της κεντρικής τράπεζας, η Protοn ήταν η «αποκλειστική τράπεζα» που χρηµατοδότησε τις εταιρείες που εξαγόρασαν τις θυγατρικές της Alapis σε αποτιµήσεις που διενεργήθηκαν από ορκωτούς λογιστές και οι οποίες «εµφανίζουν αδυναµίες». Oπως σηµειώνεται στο πόρισµα, από τα δάνεια που εκταµιεύθηκαν από την Proton προς τις θυγατρικές συνολικού ύψους 524 εκατ. ευρώ ποσό τουλάχιστον 490 εκατ. ευρώ µεταφέρθηκε στην Alapis.
Ερωτηθείς ο κ. Μιχαλάτος από «Το Βήµα της Κυριακής» για το πώς δεν κατάλαβε τίποτα αναφέρει ότι «η εκτίµηση των κινδύνων έγινε µε βάση τα ∆ιεθνή Λογιστικά Πρότυπα (∆ΛΠ)», ενώ υποστηρίζει ότι η διαφορά µε τον έλεγχο και τα ευρήµατα της κεντρικής τράπεζας είναι ότι «η Τράπεζα της Ελλάδος ως εποπτεύουσα αρχή έχει µεγαλύτερη πρόσβαση σε στοιχεία από ό,τι έχει ο ορκωτός λογιστής». «Η εµβέλεια της Τράπεζας της Ελλάδος» προσθέτει «µπορεί να φθάσει και σε τρίτα µέρη και να συνδέσει ποσά και πρόσωπα, πράγµα που εµείς δεν µπορούµε να κάνουµε. Πρέπει να βασιστούµε στα ∆ΛΠ». Ωστόσο ο κ. Μιχαλάτος δεν είχε απάντηση στο τι εγγυήσεις προσφέρει στους καταθέτες ο έλεγχος των ορκωτών λογιστών και η υπογραφή τους στους τραπεζικούς ισολογισµούς αν τα ∆ΛΠ έχουν τέτοιους περιορισµούς.
H PWC δεν ήταν η µοναδική ελεγκτική εταιρεία που δεν κατάλαβε τίποτα. Ολα εντάξει τα βρήκε και η έτερη µεγάλη διεθνής ελεγκτική εταιρεία KPMG, η οποία εκλήθη από τον τότε διευθύνοντα σύµβουλο της Proton Bank κ. Αντώνη Αθανάσογλου να κάνει πρόσθετο έλεγχο ειδικά για τις σχέσεις µε τη µητρική εταιρεία και τον επιχειρηµατία κ. Λαυρεντιάδη των εταιρειών Rovinvest, Ballis, Novo Atreus και Εξέλιξη που αποσχίστηκαν από την Alapis. Η KPMG, που έκανε τον έλεγχο τον Μάρτιο του 2011, βεβαίωσε ότι «δεν προέκυψαν µόνιµοι δεσµοί µεταξύ των εταιρειών αυτών και της Alapis» παρά µόνο «προσωρινές εµπορικές σχέσεις». Βεβαίωσε επίσης ότι η απόσχιση έγινε « βάσει εύλογου τιµήµατος» και πως η αποπληρωµή των δανειακών οφειλών τους ήταν «λειτουργικά εφικτή».
Σηµειώνεται ότι την εποχή εκείνη αναπληρωτής γενικός διευθυντής στην KPMG ήταν ο κ. Σπύρος Μαρτσέκης, ο οποίος, σύµφωνα µε το πόρισµα της Τράπεζας της Ελλάδος, είχε πάρει προσωπικό δάνειο από την Proton Bank ύψους 320.000 ευρώ, µε «πολύ ευνοϊκό πρόγραµµα αποπληρωµής» και µε µοναδική εξασφάλιση «ενέχυρο επί προθεσµιακής κατάθεσης 50.000 ευρώ», ύστερα από σύσταση του κ. Αθανάσογλου και του κ. Λαυρεντιάδη, ο οποίος ήταν και κουµπάρος του.
Σύµφωνα µε την KPMG, ο κ. Μαρτσέκης, ο οποίος δεν εργάζεται πλέον µε την εταιρεία, «δεν είναι ορκωτός λογιστής και δεν έκανε ελέγχους αλλά ασχολείτο µε επιχειρηµατικά θέµατα και ειδικότερα εξαγορές».
Οσον αφορά τον έλεγχο που έκανε στην Proton Bank, πηγές της διοίκησης της εταιρείας αναφέρουν ότι επρόκειτο για «ειδική εργασία» η οποία αφορούσε ελέγχους για να διαπιστωθεί αν κάποια δάνεια δόθηκαν σε σωστή βάση.
«Ελέγξαµε συγκεκριµένες εταιρείες, για συγκεκριµένα βήµατα, τα οποία εκτιµήσαµε και δώσαµε την έκθεση στην Proton Bank και στην Τράπεζα της Ελλάδος» υποστηρίζουν οι ίδιες πηγές και προσθέτουν ότι «ελέγξαµε αν υπήρξαν σχέσεις µεταξύ των αγοραστών και της Alapis σύµφωνα µε ελεγκτικά πρότυπα, δηλαδή αν ήταν σε διοικητικά συµβούλια, αν είχαν οικογενειακές σχέσεις κτλ., πήραµε γραπτές διαβεβαιώσεις και δεν προέκυψε κάτι». «Αλλωστε» αναρωτιούνται «πώς µπορείς να αποδείξεις τις σχέσεις;».
Αλλά ούτε ο επίτροπος που είχε ορίσει το Ελληνικό ∆ηµόσιο στην Proton Bank κ. Μανώλης Τσιτικάκης κατάλαβε κάτι. Μάλιστα, σύµφωνα µε καλά πληροφορηµένες πηγές, είχε αποφανθεί θε τικά για την αύξηση των χρηµατοδοτήσεων προς τις εταιρείες του οµίλου Alaπs εκτιµώντας ότι «καλώς χορηγείται ρευστότητα σε µικροµεσαίες επιχειρήσεις».
Βεβαίως, ερωτηµατικά για τον ρόλο των ορκωτών λογιστών που χρήζουν απαντήσεων από την ΕΛΤΕ, την προϊσταµένη αρχή των ορκωτών λογιστών, προκύπτουν και για την Alaπs, στην οποία τον έλεγχο των οικονοµικών καταστάσεων έκανε ο κ. Βρασίδας ∆αµηλάκος , της BDO Ορκωτοί Λογιστές. Στον έλεγχο της Τράπεζας της Ελλάδος τόσο αυτός όσο και ο θείος του κ. Παναγιώτης ∆αµηλάκος – τα ονόµατα των οποίων έχουν εµπλακεί στα σκάνδαλα Κοσκωτά και Μπατατούδη – εµφανίζεται να έχουν χρηµατοδοτηθεί µε ευνοϊκούς όρους από την Proton Bank.
Ο οικονοµολόγος κ. ∆ηµήτρης Τζάνας, ο οποίος εµφανίζεται στο πόρισµα της Τράπεζας της Ελλάδος να έχει πάρει δάνειο από την Proton, διευκρινίζει ότι «το δάνειο συνήφθη το 2006 και ήταν εξασφαλισµένο µε µετοχές σύµφωνα µε τη συνήθη τραπεζική πρακτική. Η εξυπηρέτηση του δανείου έχει γίνει µε άψογο τρόπο, η δε αποµείωση των εξασφαλίσεων συντελέστηκε λόγω της δραµατικής µείωσης των αξιών των τραπεζικών µετοχών και έχει ανταποκριθεί στο αίτηµα της Τράπεζας για προσθήκη νέων». Ο ίδιος σηµειώνει ότι « ουδέποτε κατείχα οποιαδήποτε θέση διευθυντικού στελέχους στην Proton και άρα δεν συνέπραξα καθ’ οιονδήποτε τρόπο στις χρηµατοδοτήσεις των εταιρειών συµφερόντων Λαυρεντιάδη».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
