Ξεχνούν, σιγά σιγά, τη γυμναστική οι έφηβοι. Μόνο ο ένας στους πέντε ασκείται σε καθημερινή βάση, ενώ ένα στα οκτώ 15χρονα κορίτσια δεν γυμνάζονται καθόλου.

Αναλύοντας τα στοιχεία, οι ειδικοί επιστήμονες παρατηρούν μείωση του ποσοστού των μαθητών που ασκείται σωματικά τουλάχιστον τέσσερις φορές την εβδομάδα, την τελευταία δωδεκαετία.

Αντιθέτως, η τηλεόραση, τα DVD και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές ζουν και βασιλεύουν, τη στιγμή μάλιστα που οι έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που αφιερώνουν πολύ χρόνο, σε καθημερινή βάση, σε αυτές τις ηλεκτρονικές συσκευές έχουν ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες.

Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από πανελλήνια έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε μαθητές το 2010, από ομάδα επιστημόνων του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής.

Οι επιστήμονες έχουν κατατάξει τις δραστηριότητες των εφήβων στον ελεύθερο χρόνο τους σε δύο κατηγορίες:

– δραστηριότητες που απαιτούν φυσική άσκηση (π.χ. ποδόσφαιρο, ποδήλατο, μπαλέτο)
– και καθιστικές δραστηριότητες (π.χ. τηλεόραση, ηλεκτρονικός υπολογιστής, ηλεκτρονικά παιχνίδια, βιβλία, κτλ.).

Ο χρόνος που αφιερώνουν σε κάθε έναν από αυτούς τους δύο τύπους δραστηριοτήτων απασχολεί τα τελευταία χρόνια τους επαγγελματίες υγείας, αφού φαίνεται πως οι έφηβοι τείνουν να ασχολούνται λιγότερο με φυσικές και περισσότερο με καθιστικές δραστηριότητες.

Ειδικότερα, η έρευνα δείχνει:

– Σχεδόν δύο στους πέντε μαθητές (38,3%) παρακολουθούν τηλεόραση / DVD τουλάχιστον τρεις ώρες ημερησίως όλες τις ημέρες της εβδομάδας, σε υψηλότερο ποσοστό οι 13χρονοι (42,5%).

– Περισσότερες ώρες οι έφηβοι βλέπουν τηλεόραση / DVD τα Σαββατοκύριακα συγκριτικά με τις ημέρες του σχολείου.

– Σε ποσοστό 12% οι έφηβοι που βλέπουν τηλεόραση / DVD τουλάχιστον τρεις ώρες κάθε μέρα έχουν ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες, δηλαδή καταναλώνουν συχνά γλυκά ή αναψυκτικά, ενώ σπάνια τρώνε φρούτα ή λαχανικά.

– Ένας στους πέντε εφήβους που παρακολουθούν τηλεόραση ή DVD τουλάχιστον τρεις ώρες κάθε μέρα είναι υπέρβαρος ή παχύσαρκος, κυρίως τα κορίτσια και οι 11χρονοι.

– Το 16,4% των εφήβων, κυρίως τα αγόρια και οι μαθητές ηλικίας 13-15 ετών, βρίσκονται τουλάχιστον έξι ώρες κάθε μέρα μπροστά από μία οθόνη τηλεόρασης, ηλεκτρονικού υπολογιστή ή ειδικής κονσόλας για ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Το 2010, συγκριτικά με το 2006, έχει σχεδόν τριπλασιαστεί ο αριθμός των μαθητών που αφιερώνουν υπερβολικό χρόνο (τουλάχιστον έξι ώρες) κάθε μέρα μπροστά από μία οθόνη κάποιας ηλεκτρονικής συσκευής, παρόλο που βλέπουν λιγότερες ώρες τηλεόραση. Στη θέση της καταγράφεται αύξηση στη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή.

«Η συχνή σωματική άσκηση έχει θετικές επιπτώσεις τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία των εφήβων. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι έφηβοι που ασκούνται σωματικά ημερησίως για 60 λεπτά έχουν καλύτερη φυσική κατάσταση, σχολική επίδοση, αυτοεκτίμηση, ομαλή διαχείριση άγχους και είναι πιο κοινωνικοί συγκριτικά με εκείνους που ασκούνται λιγότερο συχνά ή και καθόλου. Επίσης, οι έφηβοι που συμμετέχουν σε φυσικές δραστηριότητες (π.χ. αθλητικές ομάδες, εκμάθηση χορού) και υιοθετούν ένα δραστήριο τρόπο ζωής είναι πιθανότερο να συνεχίσουν να είναι δραστήριοι και ως ενήλικοι. Η ενασχόληση με τον αθλητισμό και γενικά η σωματική άσκηση αποτελεί, τέλος, προστατευτικό παράγοντα για την έναρξη χρήσης και κατάχρησης αλκοόλ και καπνού τόσο στην εφηβεία όσο και στην ενήλικη ζωή», αναφέρεται στην έρευνα.

Η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου

Οι δραστηριότητες των εφήβων εκτός σχολείου αποτελούν μία σημαντική πτυχή της ζωής τους. Σύμφωνα με τις απαντήσεις των μαθητών, οι αθλητικές δραστηριότητες, η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή και η ακρόαση μουσικής είναι οι δημοφιλέστερες ασχολίες τους ανεξαρτήτως φύλου ή ηλικίας.

Αναλυτικότερα, οι δραστηριότητες των εφήβων στον ελεύθερο χρόνο τους με συχνότητα μία φορά την εβδομάδα ή περισσότερο είναι κατά σειρά προτίμησης: η ακρόαση μουσικής (83%), η ενασχόληση με αθλητικές δραστηριότητες (69,6%), τα ηλεκτρονικά παιχνίδια στον υπολογιστή (62,1%), το «κατέβασμα» μουσικών κομματιών από το Internet (50,7%) και η επεξεργασία φωτογραφιών στον υπολογιστή (40,5%).

Ακολουθούν, η ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων (33,9%), η ενασχόληση με κάποιο μουσικό όργανο (18,5%), και η συμμετοχή σε εκδηλώσεις της εκκλησίας (10,1%).

Τέλος, δύο στους πέντε μαθητές (40,7%) αναφέρουν ότι πηγαίνουν σε πολιτιστικές εκδηλώσεις (π.χ. συναυλίες, θέατρο, μουσεία) έως και τρεις φορές το μήνα.

Σημαντική είναι η διαφορά μεταξύ των δύο φύλων ως προς την ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων, με το ποσοστό των κοριτσιών να είναι σχεδόν διπλάσιο (40,8%) από εκείνο των αγοριών (26,6%).

Με τα χρόνια οι έφηβοι περιορίζουν τις δραστηριότητές τους και ασχολούνται κυρίως με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και την ακρόαση μουσικής. Σημαντικά μικρότερο ποσοστό 15χρονων ασχολούνται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα με κάποια αθλητική δραστηριότητα, την ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων, το χορό, τη ζωγραφική ή παίζουν κάποιο μουσικό όργανο συγκριτικά με τους 13χρονους και τους 11χρονους.