Η προνομιακή πρόσβαση της εταιρείας δημοσίων σχέσεων Bell Pottinger στην κυβέρνηση του πρωθυπουργού της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον, η οποία αποκαλύφθηκε σε αποκλειστικό ρεπορτάζ της εφημερίδας Independent, παρουσιάζει το Λονδίνο ως διεθνές κέντρο για «ξέπλυμα φήμης» – με το αζημίωτο, που μπορεί να ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο λίρες το χρόνο – αυταρχικών καθεστώτων όπως οι αιμοσταγείς δικτατορίες του Ουζμπεκιστάν και της Λευκορωσίας ή αμφιλεγόμενων ηγετών όπως ο πρόεδρος της Σρι Λάνκα Μαχίντα Ρατζαπάκσα.
Καταγράφοντας τα πάντα με μία κρυφή κάμερα, ρεπόρτερ του μη κερδοσκοπικού οργανισμού «Γραφείο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας» ( Bureau of Investigative Journalism) συνάντησαν δύο φορές ( τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2011) κορυφαία στελέχη της Bell Pottinger στο Λονδίνο. Παρουσιάστηκαν δήθεν σαν εκπρόσωποι επενδυτών οι οποίοι θέλουν να κάνουν μπίζνες με την κυβέρνηση του Ισλάμ Καρίμοφ, του αυταρχικού και ηλικιωμένου ουζμπέκου δικτάτορα. Διερεύνησαν το ενδεχόμενο να «αναθέσουν» στην εταιρία μία εκστρατεία για την βελτίωση της κακής φήμης του καθεστώτος, τόσο στη Βρετανία όσο και διεθνώς.
Το «Γραφείο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας» λειτουργεί στο City University και ιδρύθηκε το 2010 με στόχο την προαγωγή της διαφάνειας και της δημοσιογραφικής δεοντολογίας στην επικοινωνία και στα Μέσα Ενημέρωσης. Στελεχώνεται από έμπειρους δημοσιογράφους και πανεπιστημιακούς, με επικεφαλής τον πολυβραβευμένο δημιουργό ντοκιμαντέρ ‘Ιεν ‘Οβερτον, μόλις 38 ετών, ο οποίος έχει ταξιδέψει κάνοντας δημοσιογραφικές έρευνες σε 85 χώρες του κόσμου για λογαριασμό του BBC και του ITN.
«Είναι μια δουλειά του ενός εκατομμυρίου και πάνω το χρόνο. Μια εκστρατεία που σίγουρα θα κοστίσει 100.000 λίρες το μήνα για να γίνει πολύ αποτελεσματική» λέει ανερυθρίαστα στους συνομιλητές του ο Ντέιβιντ Γουίλσον, πρόεδρος της βρετανικής εταιρίας δημοσίων σχέσεων. Ο φακός καταγράφει τον ίδιο και άλλα στελέχη να καυχώνται, προκειμένου να γίνουν πιο πειστικοί, ότι πρόσφατα ζήτησαν από τον Κάμερον να θέσει στον πρωθυπουργό της Κίνας Γουέν Ζιαμπάο το θέμα της παραβίασης κοπιράιτ μίας συγκεκριμένης βρετανικής εταιρίας από κινεζικά εργοστάσια. Η εταιρία, είπαν, ήταν πελάτης της Bell Pottinger.
«Μας τηλεφώνησαν στις 2.30 το μεσημέρι της Παρασκευής από έναν πελάτη μας, την βιομηχανία Dyson που κατασκευάζει ηλεκτρικές σκούπες. Εχουμε τεράστιο πρόβλημα, πολλά από τα προϊόντα μας τα αντιγράφουν στην Κίνα. Το Σάββατο, στη συνάντηση, ο Κάμερον έθεσε το θέμα στον κινέζο πρωθυπουργό. Το έκανε και γιατί εμείς του το ζητήσαμε, αλλά και γιατί είναι ευρύτερο ζήτημα βρετανικών συμφερόντων» είπε ο εκ των στελεχών της εταιρίας, Τιμ Κόλινς.
Ο Κόλινς, πρώην λογογράφος της Μάργκαρετ Θάτσερ και πρώην βουλευτής των Συντηρητικών, διαβεβαίωσε ότι «γνωρίζει τον Κάμερον από το 1988 και μπορεί να του περάσει οποιοδήποτε μήνυμα θετικό ως προς τα συμφέροντα πελάτη της εταιρίας».
Το υποτιθέμενο «αγκάθι» των καταγεγραμμένων από την κρυφή κάμερα συζητήσεων ήταν το εμπάργκο δυτικών βιομηχανιών κατά του βαμβακιού του Ουζμπεκιστάν. Εχει επιβληθεί διότι, μεταξύ άλλων, το καθεστώς ανέχεται χιλιάδες ανήλικα παιδιά να εργάζονται υπό άθλιες συνθήκες στα χωράφια και τη βαμβακοβιομηχανία της χώρας.
«Μπορούμε να μεσολαβήσουμε ώστε μηχανές αναζήτησης όπως η Google ή ιστότοποι όπως η Wikipedia, όταν πληκτρολογεί κανείς , για παράδειγμα, «παιδική εργασία στο Ουζμπεκιστάν» να εμφανίζουν στα πρώτα αποτελέσμα ιστοσελίδες που θα φτιάξουμε εμείς και θα περιγράφουν την πρόοδο που θα έχει επιτευχθεί στο ζήτημα, όχι τις συνήθεις καταγγελίες» συνέχισε ο Κόλινς.
«Θα μπορούσατε άραγε να κανονίσετε και μία συνάντηση ανάμεσα στον Κάμερον και τον ηγέτη του Ουζμπεκιστάν ; » ρωτάνε οι «πελάτες». «Μπορούμε να διευκολύνουμε μία συνάντηση, εάν όμως έχει πρώτα επιτευχθεί κάποια ορατή πρόοδος» είναι η απάντηση. Με την κυνική διευκρίνιση μάλιστα πως «δεν πειράζει αυτή η διαδικασία προόδου να είναι αργή, φτάνει να μην είναι εντελώς παγωμένη».
Μεταξύ των προσώπων τα οποία μπορούν άμεσα να επιρρεάσουν, οι βρετανοί λομπίστες ανέφεραν τα ονόματα τριών κορυφαίων δημοσίων υπαλλήλων του Φόρειν Οφις, του υπουργείου Οικονομικών και του υπουργείου Αμυνας. Επίσης είπαν ότι μπορούν εύκολα να κανονίσουν κάποιο δείπνο με τον δημοσιογράφο Ντάνιελ Φινκλεστάιν, αρχισυντάκτη και πολιτικό αρθρογράφο της εφημερίδας Times του Λονδίνου «ο οποίος βρίσκεται πολύ κοντά στον Κάμερον».
Ως προς το αν όλα αυτά μπορούν να γίνουν «με εχεμύθεια», η απάντηση είναι πάλι ναι, αφού «και στο παρελθόν, στη δουλειά μας για την Λευκορωσία, κανείς δεν έμαθε ποτέ ποιός μας πλήρωσε». Μέχρι το 2009 η Bell Pottinger «έτρεχε» μία εκστρατεία δημοσίων σχέσεων με στόχο να βελτιωθεί η εικόνα του λευκορώσου δικτάτορα Αλεξάντερ Λουκασένκο στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
«Διαθέτουμε κάθε είδους σκοτεινές τέχνες. Του είπα να μην τις βάλει στο χαρτί γιατί θα μας εκθέσει εάν βγουν έξω από εδώ…» λέει ο Κόλινς δείχνοντας τον Ντέιβιντ Γουίλσον, πρόεδρο της εταιρίας.
Κι αν προκύψει αρνητική δημοσιότητα ; Αν κάποιοι δημοσιογράφοι στην τηλεόραση του Channel 4, για παράδειγμα, παρουσιάσουν θέσεις που εκθέτουν τους πελάτες ; «Υπάρχει μία ομάδα βουλευτών που έχουν προηγούμενα με το συγκεκριμένο τηλεοπτικό κανάλι. Αυτοί θα φροντίσουμε να καταγγείλουν τα ρεπορτάζ ως ανακριβή, ως μία ακόμη απόδειξη ότι πολλοί στο Channel 4 το έχουν παρακάνει» είναι η απάντηση του Κόλινς.
Χθες, όταν πρωτοδημοσίευσε η εφημερίδα Independent υλικό της έρευνας που έκανε το «Γραφείο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας» για τα άδυτα των λόμπι στη Βρετανία, εκπρόσωπος του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον ανακοίνωσε: «δεν είναι αληθές ότι η Bell Pottinger ή οποιαδήποτε άλλη εταιρεία λόμπι ασκεί οποιαδήποτε επιρροή στην κυβερνητική πολιτική».
Ανεπισήμως πάντως, πηγή της Ντάουνινγκ Στριτ 10 είπε στην Independent ότι «πράγματι ο κ.Κάμερον έθεσε το θέμα της εταιρίας Dyson στη συνάντησή του με τον κινέζο πρωθυπουργό το περασμένο καλοκαίρι, αλλά εδικαιούτο να το κάνει γιατί είναι μία μεγάλη βρετανική βιομηχανία και δεν είχε ιδέα για οποιαδήποτε εμπλοκή της Bell Pottinger».
