Ο περιοδικός πίνακας ανανεώνεται τελευταίως ραγδαία για τα χημικά δεδομένα. Πριν από μερικές εβδομάδες τρία αναγνωρισμένα μεν αλλά «αβάφτιστα» στοιχεία – το κοπερνίκιο, το ρεντγκένιο και το νταρμστάντιο –έλαβαν τα επίσημα ονόματά τους. Τώρα ήρθε η σειρά των δυο νεότερων «μελών» του να αποκτήσουν το δικό τους.
Φλερόβιο και λιβερμόριο
Πρόκειται για τα στοιχεία 114 και 116, τα οποία μπήκαν στο «κλαμπ» του περιοδικού πίνακα τον περασμένο Ιούνιο. Ακολουθώντας την τυπική – και συνήθως χρονοβόρο – διαδικασία η Διεθνής Ενωση Θεωρητικής και Εφαρμοσμένης Χημείας ανακοίνωσε σήμερα τις προτεινόμενες ονομασίες τους.
Όπως προβλέπει το τυπικό, θα ακολουθήσει μια περίοδος πέντε μηνών για την υποβολή σχολίων. Αν δεν υπάρξουν αντιρρήσεις, δυο ακόμη νέες λέξεις θα προστεθούν στο χημικό λεξιλόγιο: το φλερόβιο (Flerovium, προτεινόμενο σύμβολο Fl) για το στοιχείο 114 και το λιβερμόριο (Livermorium, προτεινόμενο σύμβολο Lv) για το στοιχείο 116.
Τιμή στα εργαστήρια
Τα δυο νέα στοιχεία ανακαλύφθηκαν από κοινού από δυο ερευνητικές ομάδες, μια ρωσική και μια αμερικανική. Τα ονόματα αποτίουν φόρο τιμής στα εργαστήριά τους. Το φλερόβιο προέρχεται από το Εργαστήριο Πυρηνικών Αντιδράσεων Φλερόφ του ρωσικού Ενιαίου Ινστιτούτου Πυρηνικών Ερευνών στη Ντούβνα. Το λιβερμόριο «βγαίνει» από το αμερικανικό Εθνικό Εργαστήριο Λόρενς Λίβερμορ στην Καλιφόρνια.
Για να δημιουργήσουν το στοιχείο 116 οι ερευνητές προκάλεσαν συγκρούσεις ατόμων ασβεστίου (στοιχείο 20) σε άτομα κουρίου (στοιχείο 96). Σχεδόν αμέσως αυτό διασπάστηκε δημιουργώντας το στοιχείο 114. Τα άτομα που έχουν δημιουργηθεί είναι ελάχιστα και η διάρκεια ζωής τους πολύ μικρή – λιγότερο από δυο δευτερόλεπτα – και έτσι οι χημικές ιδιότητες των νέων στοιχείων δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς.
Θέση στα υπερβαρέα
Οι ειδικοί γνωρίζουν ωστόσο τη θέση τους στον περιοδικό πίνακα. Το φλερόβιο (114) τοποθετείται ακριβώς κάτω από τον μόλυβδο και το λιβερμόριο (116) ακριβώς κάτω από το πολώνιο και το τελλούριο.
Πρόκειται δηλαδή για υπερβαρέα στοιχεία, τα οποία ελπίζεται ότι θα αποτελέσουν τη βάση για τη δημιουργία μιας «νησίδας σταθερότητας» – την ανάπτυξη δηλαδή ακόμη βαρύτερων στοιχείων με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής τα οποία οι επιστήμονες πιστεύουν ότι υπάρχουν εκτός του περιοδικού πίνακα.
Ο τελευταίος πάντως εξακολουθεί να περιλαμβάνει «αβάφτιστα» – και αρκετά νεαρά – μέλη: τα στοιχεία 113, 115, 117 και 118 έχουν αναπτυχθεί από διάφορες ομάδες, χωρίς όμως ακόμη να έχουν λάβει επίσημες ονομασίες.
