Καθώς βαθαίνει η διάσταση απόψεων της Γερμανίας με τους εταίρους της – επισήμως πλέον και με τις Βρυξέλλες – για τη στρατηγική και τις δράσεις που θα επιτρέψουν στην ευρωζώνη να ξεπεράσει την κρίση, πληθαίνουν οι φωνές αμφισβήτησης του «παπικού αλάθητου» του Βερολίνου. Το πρωτοφανές φιάσκο της περασμένης Πέμπτης με τη διακοπή της δημοπρασίας 10ετών γερμανικών ομολόγων δείχνει ότι ούτε η Γερμανία βρίσκεται στο απυρόβλητο των αγορών. Επισήμως η Ανγκελα Μέρκελ επιμένει να συνιστά στους εταίρους της «λιτότητα και μόνο λιτότητα για να πειστούν οι αγορές». Παρά τις πιέσεις για αλλαγή ρότας, που λαμβάνουν πλέον τη μορφή αμφισβήτησης της… ιερής και άμωμης δημοσιονομικής πολιτικής της (και του προκατόχου της Γκέρχαρντ Σρέντερ, για να είμαστε δίκαιοι).
Το εντυπωσιακό είναι ότι οι φωνές αμφισβήτησης προέρχονται και εκ των έσω. Χαρακτηριστικό παράδειγμα άρθρο με τίτλο «Ο μύθος της γερμανικής οικονομικής πειθαρχίας» που δημοσίευσε την περασμένη Δευτέρα στην ιστοσελίδα του το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel». «Εν καιρώ κρίσης η Γερμανία πουλάει τον εαυτό της ως έναν παράδεισο σταθερότητας και οι αγορές την πιστεύουν. Αλλά η αλήθεια είναι ότι βρίσκεται σε ελάχιστα καλύτερη κατάσταση από τους εταίρους της. Και ο ρόλος που παίζει ως το παράδειγμα της οικονομικής πειθαρχίας είναι αλαζονικός και επικίνδυνος» γράφει χαρακτηριστικά ο Στέφαν Κάιζερ του «Spiegel».
Ο γερμανός αναλυτής θεωρεί ότι χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία, που έχουν μπει στο στόχαστρο των αγορών ως αδύναμες οικονομικά και δημοσιονομικά, δεν βρίσκονται σε πολύ χειρότερη κατάσταση από αυτή στην οποία βρίσκεται η Γερμανία. Αναφέρει για παράδειγμα ότι, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το γερμανικό δημόσιο χρέος θα ανέλθει το 2011 στο 81,7% ως ποσοστό του ΑΕΠ, ενώ το ισπανικό υπολογίζεται στο 69,6%.
Ο Κάιζερ θυμίζει την επισήμανση που είχε κάνει σε επίσκεψή του στο Βερολίνο ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ότι «η Γερμανία έχει υψηλότερο χρέος από την Ισπανία, αλλά κανείς εδώ δεν θέλει να το γνωρίζει…»! Και εκτιμά ότι «η Γερμανία πείθει ότι εξοικονομεί, αλλά δεν εξοικονομεί… Η πειθώ αυτή είναι η μεγαλύτερη αρετή την οποία θα μπορούσε να πιστώσει κανείς στην Ανγκελα Μέρκελ».
«Τα γερμανικά δημοσιονομικά στοιχεία είναι προκλητικά κατασκευασμένα» καταγγέλλει από την απέναντι όχθη του Ρήνου ο οικονομικός αναλυτής της γαλλικής επενδυτικής τράπεζας Natixis Σιλβέν Μπρουαγέ. Η επίθεση του γάλλου αναλυτή έγινε βέβαια με αφορμή την εκτίναξη του spread των 10ετών γαλλικών ομολόγων στο επίπεδο-ρεκόρ των 200 μονάδων βάσης έναντι των αντίστοιχης διάρκειας γερμανικών ομολόγων. Και για την πρόσφατη προειδοποίηση της Moody’s για επικείμενη υποβάθμιση της Γαλλίας από την ανώτατη βαθμίδα αξιολόγησης ΑΑΑ.
Το γερμανικό «όχημα» δημιουργικής λογιστικής έχει όνομα, γράφει σε σημείωμά του ο γάλλος αναλυτής. Είναι το «Sondervermoegen». Ενα ειδικό ταμείο, στο οποίο όποια δαπάνη εγγράφεται εξαιρείται από τον υπολογισμό των ελλειμμάτων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Γερμανίας. Σημειωτέον ότι το Sondervermoegen το δημιούργησε προ 20ετίας ο Τέο Βάιγκελ, ο υπουργός Οικονομικών τού τότε καγκελαρίου Χέλμουτ Κολ, με στόχο να σιγουρέψει την κάλυψη των δαπανών για την επανένωση των δύο Γερμανιών.
Με τον τίτλο «Sondervermoegen» περιγράφονται ειδικές δαπάνες του προϋπολογισμού. Με αυτούς τους «ειδικούς λογαριασμούς» του Sondervermoegen δηλαδή η κυβέρνηση του Βερολίνου χρηματοδοτεί «ειδικές δαπάνες», όπως για παράδειγμα την επιδότηση της ηλιακής ενέργειας ή τη δημιουργία νέων παιδικών σταθμών.
Παράλληλα υπάρχουν και άλλοι λογαριασμοί, εκτός Sondervermoegen, μέσω των οποίων η κυβέρνηση «εκτός προϋπολογισμού» καλύπτει έκτακτες ανάγκες που προέκυψαν εξαιτίας της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους. Μέσω αυτών των καταχωρίσεων χρηματοδοτείται εν μέρει το πρόγραμμα για τη διάσωση των γερμανικών τραπεζών ή και για τη στήριξη στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων μέσω της αγοράς μετοχών.
Οι δαπάνες αυτές δεν εμφανίζονται στον επίσημο προϋπολογισμό και αυτό συμβαίνει για να διασφαλίζεται η κάλυψη στρατηγικών λειτουργιών της κρατικής μηχανής ανεξάρτητα από συγκυριακές πολιτικές αποφάσεις ή άλλους εξωγενείς παράγοντες.
«Θρυαλλίδα αποσταθεροποίησης»
Οικονομικοί αναλυτές στη Γερμανία έχουν χαρακτηρίσει το Sondervermoegen και τους άλλους ειδικούς λογαριασμούς ως «θρυαλλίδα δημοσιονομικής αποσταθεροποίησης» – πρόσφατη ανάρτηση στο γερμανικό δίκτυο ενημέρωσης Τagesschau. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών της Κολονίας (ΙWK), το 2010 η κυβέρνηση της Ανγκελα Μέρκελ δαπάνησε 50 δισ. ευρώ μέσω των ειδικών λογαριασμών εν γένει, όταν οι προβλεπόμενες για τους σκοπούς αυτούς δαπάνες του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού ανέρχονταν στα 300 δισ. ευρώ.
Οι γερμανοί αναλυτές θεωρούν πάντως ότι οι ειδικοί λογαριασμοί που περιγράφονται ως Sondervermoegen επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό όταν στη λήξη τους είναι παθητικοί. Τότε τα χρέη πρέπει να τα αναλάβει ο προϋπολογισμός της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, γι’ αυτό και γράφουν οι σχολιαστές περί «θρυαλλίδας». Το IWK εκτιμά ότι σήμερα οι λογαριασμοί αυτοί εμφανίζουν έλλειμμα περίπου 7 δισ. ευρώ.
Γερμανοί αναλυτές θεωρούν ως πρόκληση ακόμη και τον τίτλο του Sondervermoegen, καθώς «vermoegen» σημαίνει στα γερμανικά «περιουσία». Στην προκειμένη περίπτωση όμως δεν υπάρχει καμία περιουσία, σημειώνουν, μιας και από τη δραστηριότητα του ταμείου δεν υπάρχουν εισπράξεις άλλες πέραν εκείνων που προέρχονται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Γι’ αυτό θεωρούν το Sondervermoegen ως λογιστικό τέχνασμα, στην υπηρεσία των πολιτικών προσώπων και κομμάτων που έχουν για σημαία τους τη δημοσιονομική ευταξία (όπως το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα της Μέρκελ αλλά και το συγκυβερνών Κόμμα των Ελευθέρων Δημοκρατών, που εμφορείται από ακραίες ιδέες του νεοφιλελευθερισμού).
Πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι η κυβέρνηση Μέρκελ υιοθέτησε προσφάτως το περίφημο «χρεοφρένο». Πρόκειται για ένα νομοθέτημα που προβλέπει ότι το κράτος θα μπορεί να δανείζεται ετησίως μόνο σε ποσοστό 0,35% του ΑΕΠ. Το νομοθέτημα προβλέπει παράλληλα την απαγόρευση δημιουργίας νέων ειδικών λογαριασμών από εφέτος. Θα συνεχίσουν να υφίστανται μόνο όσοι ήδη «τρέχουν».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
