Εικοσαήµερο ιστορικών εξελίξεων αρχίζει σήµερα για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Ο κ. Λουκάς Παπαδήµος θα εκπροσωπήσει τη χώρα µας σε κρίσιµες διαβουλεύσεις στις οποίες διακυβεύεται το µέλλον της ευρωζώνης και ταυτοχρόνως η συµµετοχή της Ελλάδας σε αυτήν. Οι εξελίξεις των τελευταίων ηµερών στο πεδίο των αγορών καταδεικνύουν ότι η µετάδοση και µεγέθυνση της κρίσης χρέους απειλεί τη σταθερότητα και τη συνοχή της ευρωζώνης διαµορφώνοντας συνθήκες που µπορεί να επιφέρουν ακόµη και τη µαταίωση της Συµφωνίας της 26ης Οκτωβρίου. Σε αυτή την περίπτωση εξετάζεται σοβαρά η εφαρµογή µιας «Μεγάλης Λύσης» που θα επαναφέρει τη σταθερότητα στη ζώνη του ευρώ διασφαλίζοντας παράλληλα τη συµµετοχή της Ελλάδας σε αυτήν.
Οι ραγδαία µεταβαλλόµενες συνθήκες επιφορτίζουν τους ηγέτες της Ευρώπης και τους «αρχιτέκτονες της ευρωζώνης» µε την ιστορική ευθύνη να χαράξουν και να υλοποιήσουν τη «Μεγάλη Λύση» η οποία αποκαλείται από έγκριτους οικονοµολόγους ως «Μεγάλος Συµβιβασµός» ανάµεσα στη Γερµανία και στη Γαλλία και στον πυρήνα και στην περιφέρεια της ευρωζώνης και αναµένεται να αποτελέσει το αντικείµενο της συνόδου κορυφής της 8ης και 9ης ∆εκεµβρίου. Το γεγονός ότι η Ελλάδα διαθέτει πρωθυπουργό έναν από τους «αρχιτέκτονες της ευρωζώνης» εξασθενεί τα επιχειρήµατα όσων εταίρων επιζητούν την έξωση από το κοινό νόµισµα και επιτρέπει στη χώρα διακριτή συµµετοχή στη διαµόρφωση των αποφάσεων που κρίνουν το µέλλον της.
Σύµφωνα µε ασφαλείς πηγές, ο κ. Παπαδήµος έχει ολοκληρώσει την επεξεργασία των ελληνικών θέσεων και συντονίζει τη δράση του µε τους σηµαντικότερους πρωταγωνιστές στην Ευρώπη έχοντας εξασφαλίσει την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και συγκεκριµένα του νέου επικεφαλής της κ. Μάριο Ντράγκι, µε τον οποίο συνδέεται φιλικά εδώ και 40 χρόνια από την εποχή που και οι δύο ήταν συµφοιτητές στις ΗΠΑ. Ο κ. Παπαδήµος εκτιµά ότι τα συµφέροντα της Ελλάδος συγκλίνουν µε εκείνα της ΕΚΤ, η οποία δεν επιθυµεί αχρείαστες διαταραχές στις αγορές και (πολύ περισσότερο…) στον αριθµό των µελών της ευρωζώνης, ενώ είναι βέβαιον ότι θα εργαστεί για την οικοδόµηση κοινών θέσεων µε τις υπόλοιπες χώρες του Νότου και ιδίως µε την Ιταλία του κ. Μάριο Μόντι έτσι ώστε να υποστηριχθεί συντεταγµένα η «Μεγάλη Λύση».
Σύµφωνα µε έγκυρες πληροφορίες, η «Μεγάλη Λύση» συνδυάζει τη δυναµική ενεργοποίηση της ΕΚΤ στις αγορές οµολόγων της ευρωζώνης (κάτι που επιθυµεί όλο και πιο επιτακτικά η Γαλλία) µε την ενιαία και «αυστηρή» καθοδήγηση της δηµοσιονοµικής, φορολογικής και αναπτυξιακής πολιτικής των κρατών-µελών από ένα υπερδιευθυντήριο εγκατεστηµένο στις Βρυξέλλες (κάτι που επιδιώκει η Γερµανία).
Στελέχη κυβερνήσεων και κορυφαίοι παράγοντες των αγορών προειδοποιούν ότι σε περίπτωση παράτασης της αναποφασιστικότητας και µαταίωσης της «Μεγάλης Λύσης», τότε µπορεί να είναι ζήτηµα εβδοµάδων προτού η ευρωζώνη περάσει τον «ορίζοντα των γεγονότων» µετά από τον οποίο δεν θα υπάρξει επιστροφή. Σύµφωνα µε πληροφορίες του «Βήµατος της Κυριακής», η «Μεγάλη Λύση» ενδέχεται να περιέχει τη θεσµοθέτηση του ευρωοµόλογου και την εναρµόνιση των αµυντικών πολιτικών, κάτι που παγίως επιθυµεί η Ελλάδα. Επιπλέον θα συµπληρωθεί από την ταχύτερη ενεργοποίηση του Μόνιµου Μηχανισµού (που θα αποτελέσει εκδοχή ευρωπαϊκού ∆ΝΤ) και προβλέψεις για «απόλυτες εξουσίες» των Βρυξελλών στη χάραξη και άσκηση της δηµοσιονοµικής πολιτικής των κρατών-µελών που θα συνοδεύονται από την απειλή παραποµπής των «απείθαρχων» στο Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο.
Η πεποίθηση ηγετών και αγορών ότι το ευρώ θα αποφύγει την καταστροφή και θα συνεχίσει να υφίσταται χάρη σε µια «Μεγάλη Λύση» παραµένει ισχυρή. Το διακύβευµα για τον κ. Παπαδήµο είναι η Ελλάδα να έχει παραµείνει µέλος της ευρωζώνης την ώρα που η «Μεγάλη Λύση» θα εφαρµοστεί. Το ανέφερε ευθαρσώς κατά τη δευτερολογία του στη συνεδρίαση για τις προγραµµατικές δηλώσεις της κυβέρνησης: «Είναι επιτακτικό και είναι στο χέρι µας να εφαρµόσουµε την κατάλληλη πολιτική για να σώσουµε την Ελλάδα ώστε, όταν η ευρωζώνη βγει από την κρίση, η Ελλάδα να είναι µέσα στην ευρωζώνη. Αυτός πρέπει να είναι ο πρωταρχικός µας σκοπός».
Θεωρητικά η Συµφωνία της 26ης Οκτωβρίου εξασφαλίζει χρηµατοδοτικά τη χώρα και επιτρέπει στο ∆ΝΤ να εκταµιεύσει τη δική του συµµετοχή στην έκτη δόση αφού τηρείται ο όρος του Καταστατικού του που υπαγορεύει ότι η χώρα η οποία δανείζεται θα διαθέτει χρήµατα σε ορίζοντα 12µήνου. Πρακτικά όµως η 26η Οκτωβρίου υπάρχει µόνο «στα χαρτιά» χωρίς να συνοδεύεται από την ύπαρξη (σήµερα) κλίµατος εµπιστοσύνης ότι θα εφαρµοστεί.
Ουδείς είναι βέβαιος ότι τα κοινοβούλια θα εγκρίνουν νέα οικονοµική στήριξη στην Ελλάδα και αφετέρου ότι τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα θα αποδεχθούν εθελοντικά απώλειες 50% στις επενδύσεις τους σε ελληνικό χρέος. Οι δύο πηγές αβεβαιότητας παρασύρουν τις «βεβαιότητες» για την έκτη δόση, ακόµη και αν η κυβέρνηση είχε επιτύχει όλους τους στόχους του προϋπολογισµού. Με άλλα λόγια, η έκτη δόση «στηρίζεται» πάνω σε µια 26η Οκτωβρίου που δεν υπάρχει! Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο απαιτείται (ως ελάχιστη εγγύηση) η απόλυτη πολιτική δέσµευση των τριών κυβερνητικών κοµµάτων στην υλοποίηση των ενδεδειγµένων πολιτικών για την παραµονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη.
«Η πορεία προς τη Μεγάλη Λύση», λέει προς «Το Βήµα της Κυριακής» κορυφαίο στέλεχος διεθνούς επενδυτικής τράπεζας, «είναι µια πορεία πάνω σε τεντωµένο σκοινί». Η αµφισβήτηση των αγορών απέναντι σε χώρες όπως η Γαλλία και το Βέλγιο, τα σύννεφα της ύφεσης που συγκεντρώνονται πάνω από την Ευρώπη, η αιφνιδιαστική ανάδειξη των ελβετικών οµολόγων ως «ασφαλέστερο καταφύγιο» από τα γερµανικά για πρώτη φορά εδώ και πενήντα χρόνια, η φυγή κεφαλαίων προς τις ΗΠΑ και η συσσώρευση εγγυήσεων και υποχρεώσεων της Γερµανίας για την υποστήριξη της φερεγγυότητας κρατών και της ρευστότητας τραπεζών της ευρωζώνης καθιστούν επιτακτική την αναζήτηση της «Μεγάλης Λύσης». Αλλά αν ισχύει ότι χωρίς «Μεγάλη Λύση» δύσκολα επιβιώνει η ευρωζώνη τότε η 26η Οκτωβρίου (η «µικρή Λύση») έχει ήδη ακυρωθεί, αφού είτε θα απορροφηθεί από την επερχόµενη 9η ∆εκεµβρίου είτε (αν δεν υπάρξει 9η ∆εκεµβρίου) θα καταρρεύσει χωρίς να αντικατασταθεί.
Αν η 9η ∆εκεµβρίου υπάρξει και εισαγάγει την ενιαία οικονοµική διακυβέρνηση δίπλα στην «επαναστατική» απεριόριστη αγορά κρατικού χρέους από την ΕΚΤ τότε η ΕΚΤ ενδεχοµένως να αναλάβει τον ρόλο των κρατών-µελών στη χρηµατοδότηση της Ελλάδας αφού οι χώρες που δεν θα δανείζονται από τις αγορές παρά µόνο µε απαγορευτικά επιτόκια δεν θα διαθέτουν την «πολυτέλεια» να δανειστούν για να δανείσουν την Ελλάδα.
Κατ’ επέκταση, αν η 9η ∆εκεµβρίου αποκτήσει τόσο καθοριστική σηµασία για τη συµµετοχή της Ελλάδας στην ευρωζώνη τότε η έκτη δόση ενδέχεται να µην απελευθερωθεί πριν από την 9η ∆εκεµβρίου (ή πριν από µια έκτακτη σύνοδο που µπορεί να επιβληθεί νωρίτερα εξαιτίας των ραγδαία επιδεινούµενων συνθηκών).
Σε αυτές τις συµπληγάδες κινείται η Ελλάδα, µε τον πρωθυπουργό κ. Παπαδήµο να ξεκινά αύριο κύκλο επαφών στην Ευρώπη µε συναντήσεις στις Βρυξέλλες µε τον κ. Χέρµαν βαν Ροµπάι και τον κ. Ζοζέ Μπαρόζο ξεκινώντας µια δύσκολη και σύνθετη διαπραγµάτευση που θα καταλήξει στη Σύνοδο Κορυφής του ∆εκεµβρίου, την πιο κρίσιµη για την Ελλάδα των τελευταίων δεκαετιών.
