Επιστροφή στη ζωγραφική, την οποία άλλωστε ουδέποτε εγκατέλειψε, πραγματικά σηματοδοτεί για τον Γιώργο Χατζημιχάλη η έκθεσή του στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης όπου παρουσιάζει ένα εικαστικό μυθιστόρημα. Πρόκειται για την αναδρομική έκθεση ενός φανταστικού ζωγράφου, του Α. Κ., που εξελίσσεται εν είδει μυθιστορίας από τη γέννηση ως τον εγκλεισμόθάνατό του, με τον δημιουργό να τον παρακολουθεί καταγράφοντας σε μικρά κουτάκια- ζωγραφικούς πίνακες στιγμές της ζωής του. Η φωτογραφία και το βίντεο χρησιμοποιούνται επίσης σε αυτή τη σπαρακτική αφήγηση καθώς ο Γιώργος Χατζημιχάλης είναι δημιουργός χωρίς ταμπού υλικών και μέσων.
Γιατί δεν µπορώ να κάνω αλλιώς. Η ζωγραφική είναι ο κόσµος µου, ο µύθος µου, είναι ένα µέρος της ζωής µου και της σκέψης µου. ∆εν µπορώ να ζήσω χωρίς τη ζωγραφική, όσο κι αν αυτό ακούγεται δραµατικό.
Τα τοπία, τους µύθους, το φως, τη βροχή, τη µουσική. Αγαπώ πολλούς ζωγράφους, χωρίς να κάνω διακρίσεις σε σχολές: όλα τα τελευταία έργα του Μονέ, σχεδόν όλον τον Βαν Γκογκ, σχεδόν όλον τον ύστερο Σεζάν, παραδόξως µου αρέσει και ο Ρούµπενς και ο Ρέµπραντ, επίσης τα φαγιούµ και όλη η βυζαντινή ζωγραφική του ουµανισµού, του 13ου αιώνα.
Για τον πατέρα µου περισσότερο. Ηταν πρόσφυγας, είχε γεννηθεί το 1900 και εµένα µε έκανε πολύ µεγάλος, έτσι τον έχασα νωρίς, στα δεκατέσσερά µου, οπότε η απώλειά του µέτρησε πολύ για εµένα. Ηταν ένας άνθρωπος αυτοδηµιούργητος, πολύ ανοιχτός στις απόψεις του αλλά και στη βοήθεια που παρείχε στους συγγενείς του. ∆εν είχε καµία αντίρρηση να ασχολούµαι µε τη ζωγραφική, αντίθετα µου έδινε χαρτζιλίκι για να πηγαίνω στου Ελευθερουδάκη να αγοράζω υλικά. Η κίνηση, όµως, που µε βοήθησε να πάρω τη ζωή στα χέρια µου ήταν όταν σταµάτησα το σχολείο πριν καν πάρω απολυτήριο και σε ηλικία δεκαεπτά χρόνων έφυγα από το σπίτι και πήγα στην Αγγλία για να σπουδάσω ζωγραφική. Εκείνη την εποχή ήµουν ήδη οργανωµένος κοµµατικά, δεν θα ξεχάσω µάλιστα την εµπειρία µου από την κηδεία του Παπανδρέου.
Θυµάµαι όταν διαλύθηκε η πορεία και άρχισαν να µας κυνηγούν, φορούσα ένα µπλε µπουφάν µε κόκκινη φόδρα, που από το τρέξιµο και τον ιδρώτα είχε βάψει όλα µου τα ρούχα κόκκινα. Ηµουν δεκαπέντε χρόνων µόνο.
Με την αγένεια, κατ΄ αρχάς των πολιτικών – στην Ελλάδα γενικώς οι πολιτικοί είναι αγενείς – και των επηρµένων που κρύβουν έτσι την ηµιµάθειά τους. Αλλά και µε την οργάνωση της κοινωνίας µας, που ενώ θέλεις να δουλέψεις και να προσφέρεις, δεν σου το επιτρέπει.
Τα ελληνικά σχολεία, την εκπαίδευση γενικά. Ελεγα κάποτε ότι θα ήταν πολύ ωραία αν όλα τα παιδιά της Γ΄ Γυµνασίου έπαιρναν τον Παυσανία υπό µάλης και επί έναν χρόνο ταξίδευαν σε όλη την Ελλάδα, µαθαίνοντας ελληνικά, τοπογραφία και ιστορία. Ετσι θα γίνονταν όλοι καλύτεροι, και οι µαθητές και οι δάσκαλοι.
Λογοτεχνία. Το τελευταίο βιβλίο ήταν η «Αννα Καρένινα», για δεύτερη φορά, αλλά µου άρεσε η συγκεκριµένη έκδοση της Αγρας. Μου αρέσει όµως πάρα πολύ ο Εµπειρίκος, ο Καβάφης και τα τελευταία χρόνια ο Σεφέρης, γιατί κάποτε ήµουν αντισεφερικός… Η µεγάλη ανακάλυψη όµως για εµένα ήταν ο Ζέµπλαντ.
Παράλληλα διαβάζω αστυνοµικά, που µε διασκεδάζουν. Αλλά και εφηµερίδες.
Τηλεόραση, γιατί µε κουράζει και µου δηµιουργεί κατάθλιψη. Μόνο ποδόσφαιρο και ειδικά την ΑΕΚ.
Για τη σηµερινή κατάσταση, γιατί φοβάµαι ότι θα κόψει τα φτερά των νέων. Μπορεί σε εποχές κρίσης να βγήκαν σηµαντικά έργα, αλλά αυτό δεν είναι ο κανόνας. Στον Α΄ Παγκόσµιο Πόλεµο, που θύµατά του ήταν όλα τα νιάτα της Ευρώπης, γεννήθηκε το κίνηµα του Νταντά, που ήταν παιδί της άρνησης του πολέµου, µε τροµερά πολιτικοποιηµένα άτοµα. Εκεί µπορεί να πει κανείς ότι από την κρίση βγήκε µια θετική αντίδραση της τέχνης, που ζωογονεί ακόµη τους καλλιτέχνες. Αλλά στο µεγάλο δράµα του Β΄ Παγκοσµίου Πολέµου δεν υπήρξε κάτι αντίστοιχο.
Η δυσκολία επικοινωνίας που έχει σήµερα ο δηµιουργός µε τον κόσµο. ∆είτε τους έλληνες συλλέκτες. Είναι κάτι το απίστευτο, αν εξαιρέσουµε τους τρεις-τέσσερις µεγάλους και σοβαρούς. Ελάχιστοι είναι και οι σηµαντικοί τεχνοκρίτες αλλά κι αυτοί δεν ανήκουν στη µαχόµενη δηµοσιογραφία, έτσι ο λόγος τους δεν µπορεί να επηρεάσει. Ετσι τελικά όλα είναι µία σούπα.
Για την απώλεια των φίλων, κάτι που έχει αρχίσει να συµβαίνει στην ηλικία µας. Γενικά όµως πιστεύω ότι όλο το έργο µου ασχολείται µε τη µνήµη, την απώλεια και τον θάνατο.
Να φτιάξω ένα τελικό έργο. Πρόκειται για µία ιδέα εφηβική, που δεν ξέρω πώς θα πραγµατοποιηθεί. Μεγαλώνοντας όµως και βλέποντας τις δυνάµεις µου σκέφτοµαι να το κάνω, χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι δεν θα ακολουθήσουν και άλλα µετά από αυτό. Αλλωστε θα ήθελα η εµπειρία µαζί του να είναι µόνο δική µου και των ανθρώπων µου και να το δηµοσιοποιήσουν µετά τον θάνατό µου.
Το κακό µε το γλέντι. Φίλοι, κρασί, τραγούδια, πανηγύρια. Στο Μεσολόγγι, όπου γίνεται ένα συγκλονιστικό πανηγύρι που κρατάει µέρες, µε τους ζουρνάδες να παίζουν ασταµάτητα γύρω από το τραπέζι, έχω δει και τον εαυτό µου µε µια κουµπούρα να βαράει στον αέρα!
«Ο ζωγράφος Α. Κ. – Ενα μυθιστόρημα».
Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Κτίριο uni03A9δείου Αθηνών, Βασ. Γεωργίου Β’ 17-19, τηλ. 210 9242111-3).
Μια εγκατάσταση του Γιώργου Χατζημιχάλη αποτελούμενη από 265 ζωγραφικά έργα μικρών διαστάσεων, τα περισσότερα, μία κατασκευή και ένα βίντεο. Διάρκεια έκθεσης ως τις 5 Φεβρουαρίου 2012.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
