Ημέρα με την ημέρα επιβεβαιώνονται οι φόβοι των αγορών για μετάδοση της κρίσης χρέους από τις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας προς τον πυρήνα της ευρωζώνης.
Η προσπάθεια των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και της ΕΚΤ να περιοριστεί η κρίση εμπιστοσύνης – διότι περί αυτής πρόκειται – στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία και στην Ιρλανδία δεν ήταν ούτε αποφασιστική ούτε πειστική. Και η ανάμιξη του ΔΝΤ εν τέλει αποδεικνύεται μάλλον επιβαρυντική της κατάστασης. Η Ιταλία έχει ήδη μπει στο στόχαστρο των αγορών.
Ακολουθεί πλησίστια η Ισπανία, ενώ στο βάθος διακρίνεται ο μεγάλος στόχος, που είναι η Γαλλία. Το ευρώ και δευτερευόντως οι μετοχές πληρώνουν την προσώρας προδιαγραφόμενη ως νομοτελειακή επιμόλυνση της ευρωζώνης.
Παρεμπιπτόντως, ενώ η προσοχή όλων είναι στραμμένη στις μεγάλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου (Ιταλία και Ισπανία) που προσπαθούν, μάταια προς το παρόν, να ανακόψουν την αύξηση του κόστους δανεισμού τους σε επίπεδα ασύμφορα, η Σλοβενία εδώ και ημέρες προσπαθεί να «διαπραγματευθεί» την εκτίναξη του επιτοκίου του 10ετούς ομολόγου της πάνω από το 7%. Ακριβέστερα, το επιτόκιο ξεπέρασε το θεωρούμενο ως απαγορευτικό για εξωτερικό δανεισμό όριο 7% από τις 9 Νοεμβρίου.
Στις 11 του μηνός έφθασε στο ύψος-ρεκόρ 7,77% για τη μικρή πρώην Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, η οποία είναι το πλουσιότερο από τα νέα μέλη της ευρωζώνης. Σήμερα το επιτόκιο του σλοβενικού 10ετούς ομολόγου υποχώρησε στο 7,249% και η κυβέρνηση της Λουμπλιάνα ανακοίνωσε περιχαρής ότι «ελέγχει την κατάσταση» και ότι δεν πρόκειται να ζητήσει διεθνή δανειακή βοήθεια.
Δεν τα κατάφερε η Ισπανία
Εν πάση περιπτώσει, μακάρι το νέο πρόβλημα της ευρωζώνης να ήταν το κόστος δανεισμού της Σλοβενίας. Η «εξέλιξη» που προκάλεσε τη βίαιη υποχώρηση της ισοτιμίας του ευρώ και επιτάχυνε τις ρευστοποιήσεις στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια ήταν η αδυναμία της Ισπανίας να απορροφήσει 3,5 δισ. ευρώ από τη δημοπρασία 12μηνων και 18μηνων ομολόγων που είχε ως στόχο. Παρά το ότι το επιτόκιο των ετησίων ομολόγων εκτινάχθηκε στο 5,022% από 3,608% που ήταν στην προηγούμενη έκδοση της 18ης Οκτωβρίου.
Τα επιτόκια των 10ετών ισπανικών ομολόγων ανήλθαν σήμερα στο 6,27%, μια ανάσα από το ρεκόρ του 6,29% του περασμένου Ιουλίου ενώ κατά τη διάρκεια της ημέρας το spread (η διαφορά με τους αντίστοιχους γερμανικούς τίτλους) έφτασε τις 452 μονάδες βάσης. Χθες η Ιταλία κατέβαλε υψηλότατο τίμημα δανεισμού καθώς διέθεσε για πρώτη φορά την τελευταία 15ετία ομόλογα πενταετούς διάρκειας με επιτόκιο 6,3%, ενώ σήμερα το επιτόκιο του 10ετούς ομολόγου της ιταλικής κυβέρνησης ξεπέρασε πάλι το 7%.
Η Γαλλία και το «ΑΑΑ»
Το γαλλικό spread έφθασε τις 175 μονάδες βάσης, ενώ το βελγικό σκαρφάλωσε στις 293 μονάδες. Πέρα από τη διευρυνόμενη διαφορά δανεισμού της Γαλλίας και της Γερμανίας, το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το Παρίσι έχει να κάνει με την οιονεί βεβαιότητα (έτσι όπως βαίνουν τα πράγματα) της απώλειας του τριπλού Α σε ό,τι αφορά την πιστοληπτική αξιολόγησή της από τους διεθνείς οίκους.
«Θα πρέπει να ηχήσει το καμπανάκι συναγερμού για τη Γαλλία», προειδοποιεί εξάλλου η γερμανική επενδυτική τράπεζα Berenberg στην τελευταία της έκθεση για τη γαλλική οικονομία. Τόσο η τράπεζα όσο και το ευρωπαϊκό κέντρο μελετών Lisbon Council δεν αφήνουν πλέον κανένα περιθώριο εφησυχασμού: η πιστοληπτική αξιολόγηση της δεύτερης σε μέγεθος οικονομίας της ευρωζώνης κινδυνεύει.
Στο σχετικό δείκτη Euro Plus Monitor που καταρτίζει το ευρωπαϊκό κέντρο μελετών και παρουσιάστηκε σήμερα στις Βρυξέλλες παρουσία του προέδρου της ΕΕ Χερμάν βαν Ρομπάι, η Γαλλία κατατάσσεται στην 13η θέση μεταξύ των 17 χωρών της ευρωζώνης.
Ο δείκτης σχηματίζεται από τις «επιδόσεις» και τις προοπτικές των οικονομιών σε ό,τι αφορά την ανταγωνιστικότητα, τη βιωσιμότητα του χρέους και τη δημοσιονομική κατάσταση. «Μεταξύ των χωρών που αξιολογούνται από τους οίκους με ΑΑΑ η Γαλλία κατέλαβε τη χειρότερη θέση», σημειώνει η μελέτη του Lisbon Council.
Την ίδια στιγμή η δημοσιοποίηση των στατιστικών για το ρυθμό ανάπτυξης το γ΄τρίμηνο στην ευρωζώνη δείχνει ότι το σύνολο της ζώνης του ευρώ οδηγείται στο τέλμα της επιβράδυνσης. Ο ΟΟΣΑ χθες προέβλεψε συρρίκνωση ακόμη και του γερμανικού ΑΕΠ το τέταρτο τρίμηνο του έτους και ο αντικαγκελάριος της Γερμανίας Φίλιπ Ρέσλερ αναγκάστηκε σήμερα να διαψεύσει την πρόβλεψη του διεθνούς Οργανισμού. Ηλθε όμως το ανεξάρτητο γερμανικό ινστιτούτο ZEW για να ανακοινώσει τη νέα έρευνα για το δείκτη επενδυτικής εμπιστοσύνης στη Γερμανία και να… διαψεύσει τον Ρέσλερ.
Ο δείκτης του ZEW, ο οποίος αποτυπώνει την πρόβλεψη του επενδυτικού κόσμου και των ειδικών αναλυτών για τις εξελίξεις στη γερμανική οικονομία σε βάθος χρόνου έξι μηνών, υποχώρησε το Νοέμβριο στο μείον 55,2. Πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο του δείκτη που καταγράφει το ινστιτούτο από τον Οκτώβριο του 2008, από τον επόμενο μήνα, δηλαδή, μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers.
Υπό τις συνθήκες αυτές δεν ήταν δυνατόν να αποκατασταθεί στις αγορές κλίμα αισιοδοξίας για την Ευρώπη. Το ευρώ υποχώρησε σήμερα στο χαμηλότερο επίπεδο του τελευταίου μηνός έναντι του γεν, ενώ έχασε σημαντικό έδαφος και έναντι του δολαρίου. Εναντι του αμερικανικού νομίσματος υποχώρησε κατά 0,9% στα 1,3512 δολάρια (κατά το ίδιο ποσοστό είχε υποχωρήσει και χθες). Εναντι του ιαπωνικού νομίσματος το ευρώ υποχώρησε κατά 0,7% στα 104,31 γεν.
Λίγο πριν από το κλείσιμο οι απώλειες για τις μετοχές στις ευρωπαϊκές αγορές είχαν περιοριστεί, πάντως, χάρη στη μεγαλύτερη από την αναμενόμενη αύξηση των λιανικών πωλήσεων τον Οκτώβριο (κατά 0,5% έπειτα από αύξηση 1,1% που είχε καταγραφεί το Σεπτέμβριο). Η εξέλιξη γεννά ελπίδες ότι το τελευταίο τρίμηνο του έτους η ανάπτυξη της μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη θα ξεφύγει από την επικίνδυνη ζώνη της ύφεσης.
Επειτα από δύο ώρες συναλλαγών στη Wall Street η υποχώρηση του Dow Jones είχε περιοριστεί στο 0,14%, ενώ η υποχώρηση των S&P 500 και Nasdaq είχε περιοριστεί στο ακόμη οριακότερο 0,11%. Ανάλογη η εικόνα στην αγορά του Λονδίνου, με τον FTSE-100 να υποχωρεί κατά μόλις 0,05%. Στο Παρίσι ο CAC-40 έχανε 1,60%, στη Φραγκφούρτη ο DAX υποχωρούσε κατά 0,62%, ενώ και ο ΜΙΒ στο Μιλάνο εμφάνιζε ανάλογη πτώση (0,60%).
