«Δεν φταίει για όλα η Ελλάδα»

Οι Βρετανοί κατεβαίνουν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για το καθεστώς λιτότητας που επιβάλλει η κυβέρνηση του Κάμερον, οι Ιταλοί ζουν το σοκ και το δέος της κρίσης που πλήττει πλέον τη χώρα τους, οι Γάλλοι νοιώθουν την καυτή ανάσα των αγορών στο σβέρκο τους και οι Πορτογάλοι έχουν φτάσει στα όριά τους. Δημοσιογράφοι από τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες μιλάνε στο Βήμα της Κυριακής για τις ζοφερές προοπτικές τις κρίσης που απειλεί πλέον το μέλλον της ίδιας της Ευρωζώνης.

Η οικονομική κρίση όξυνε και οξύνει ακόμα περισσότερο την κρίση στα Μέσα ενημέρωσης. Ο δημόσιος τομέας και συνεπώς τα δημόσια Μέσα ενημέρωσης υφίστανται πρωτοφανείς περικοπές. Η οικονομική κρίση είναι καθημερινά στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και πρώτη είδηση στα δελτία ειδήσεων.

Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει έλλειμμα στη διερεύνηση των θεμάτων, στην ανάλυση των ειδήσεων. Για παράδειγμα ας πάρουμε την ελληνική κρίση. Μέχρι πριν λίγο καιρό η πλειοψηφία των Βρετανών γνώριζαν πολύ λίγα πράγματα για την Ελλάδα, σήμερα ακόμα και στο πιο μικρό χωριό γνωρίζουν το όνομα «Παπανδρέου». Αυτό σημαίνει ότι με τη βοήθεια των δημοσιογράφων οι πολίτες ενημερώνονται για όσα συμβαίνουν.

Βέβαια υπάρχει διαφορά στον τρόπο με τον οποίο διαφορετικά μέσα παρουσιάζουν τα γεγονότα. Για παράδειγμα όσοι διαβάζουν τους Financial Times έχουν μια αρκετά εμπεριστατωμένη αντίληψη για όσα συμβαίνουν, όσοι διαβάζουν τη Sun πιστεύουν ότι όλοι οι Έλληνες είναι τεμπέληδες που κάθονται δώδεκα μήνες τον χρόνο στην παραλία, πληρώνονται με ιδιαίτερα υψηλές αμοιβές και παρασύρουν όλη την Ευρώπη στην καταστροφή.

Αντιλαμβάνομαι ότι όλα αυτά που ακούνε οι Έλληνες τον τελευταίο καιρό είναι πολύ σκληρά και πιστεύω ότι το πιο επικίνδυνο σε αυτή την υπόθεση είναι ότι αυτός ο ιδιότυπος «ρατσισμός» λειτουργεί σαν αντιπερισπασμός. Με λίγα λόγια όχι μόνο ο ελληνικός, αλλά και οι λαοί της υπόλοιπης Ευρώπης θα εξαναγκαστούν τα πληρώσουν τα λάθη των τραπεζών. Θα αναγκαστούν οι φορολογούμενοι να πληρώσουν τα λάθη αυτά από την τσέπη τους.

Το show που λοιδορεί τους Έλληνες στο Channel 4 είναι ανάλογο με τα δημοσιεύματα στα μέσα ενημέρωσης που ανήκουν στον όμιλο Μέρντοκ. Μιλάμε για το χειρότερο είδος δημοσιογραφίας. Δεν ενδιαφέρονται να αναλύσουν με σοβαρότητα ότι συμβαίνει γύρω μας, αλλά έχουν βρει έναν αποδιοπομπαίο τράγο, την Ελλάδα, πάνω στην οποία επιρρίπτουν όλες τις ευθύνες για την οικονομική κρίση, γεγονός που είναι γελοίο.

Ρομπέρτο Νατάλε

Ο ιταλικός λαός αυτή τη στιγμή είναι σοκαρισμένος και έκπληκτος. Μόλις τώρα αρχίζει να αντιλαμβάνεται σε πόσο δεινή θέση βρίσκεται η χώρα. Οι Ιταλοί είναι έκπληκτοι επειδή εδώ και τρία χρόνια η κυβέρνηση διαβεβαίωνε ότι όλα είναι εντάξει, ότι η ιταλική οικονομία δεν κινδυνεύει και είναι σε καλύτερη θέση από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό μας έλεγε συνέχεια ο Μπερλουσκόνι. Τον περασμένο μήνα καταλάβαμε ότι αυτό δεν ήταν αλήθεια.

Οι Ιταλοί ανησυχούν και αυτή η ανησυχία αντικατοπτρίζεται και στα media. Η κρίση πρωταγωνιστεί, όπως ήταν αναμενόμενο, στα μέσα ενημέρωσης της χώρας. Περιμένουμε όλοι με αγωνία να δούμε ποιες θα είναι οι εξελίξεις τόσο στον οικονομικό, όσο και στον πολιτικό τομέα.

Στην Ιταλία έχουμε έναν λόγο περισσότερο να ανησυχούμε δεδομένου ότι ένα μεγάλο κομμάτι των media ανήκει στον Μπερλουσκόνι. Υπάρχει μια βαθιά σύγκρουση συμφερόντων και δεν γνωρίζουμε τι επιπτώσεις θα έχει στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται. Τα μέσα που ανήκουν στον Μπερλουσκόνι είναι πανίσχυρα και έχουν βαθιά επίδραση στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης και κατ’ επέκταση στις κρίσεις και τις αποφάσεις του ιταλικού κοινοβουλίου.

Πιστεύω ότι οι ιταλοί θα αποδεχτούν τα μέτρα λιτότητας μόνο αν αυτά είναι δίκαια και όχι μονομερή. Μόνο δηλαδή αν πειστούν ότι το βάρος δεν θα το σηκώσουν αποκλειστικά οι οικονομικά αδύνατες τάξεις. Στην αντίθετη περίπτωση πιστεύω ότι θα έχουμε μεγάλες κοινωνικές αναταραχές, αν και θέλω να ελπίζω ότι τα περιστατικά της βίας θα είναι περιορισμένα.

μέλος του ΔΣ της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων και εκπρόσωπος Τύπου της Δημοσιογραφικής Ένωσης CGT Γαλλίας

Τα μέτρα λιτότητας που επιβάλλονται τώρα και στη Γαλλία θα έχουν άμεσο αντίκτυπο σε όλα τα μέσα ενημέρωσης τόσο στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά.

Η γαλλική δημόσια ραδιοφωνία για παράδειγμα ανακοίνωσε περικοπές στον προϋπολογισμό της. Με λιγότερους εργαζόμενους και λιγότερα κονδύλια προσπαθούν όχι μόνο να κάνουν την ίδια δουλειά, αλλά και να φέρουν εις πέρας τον εκσυγχρονισμό των υποδομών τους.

Από τη άλλη υπάρχει σε εξέλιξη μια κυβερνητική προσπάθεια να περιοριστεί η ανεξαρτησία του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων (AFP). Προς το παρόν οι εργαζόμενοι στο πρακτορείο έχουν αντισταθεί με επιτυχία στις απόπειρες της κυβέρνησης Σαρκοζί να αλλάξει τη νομοθεσία που εξασφαλίζει την ανεξαρτησία του. Όμως πόσο καιρό ακόμα θα μπορούν να αντιστέκονται με επιτυχία;

Το πρόβλημα είναι ότι όλο και περισσότερο το τραπεζικό σύστημα αποκτά έλεγχο των πραγμάτων και υπαγορεύει τις πολιτικές που εφαρμόζονται. Απαιτεί από τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις απολύσεις εργαζομένων, ψαλίδισμα των δαπανών, απορύθμιση στις εργασιακές σχέσεις την ίδια στιγμή που το ίδιο αυτό σύστημα ευθύνεται για την κρίση που βιώνουμε και ενώ έχει διασωθεί από τους φορολογούμενους ου ολίγες φορές.

Ο μόνος τρόπος για τους λαούς της Ευρώπης να αναστρέψουν τον οδοστρωτήρα της λιτότητας είναι να οργανωθούν και να ενωθούν σε έναν κοινό αγώνα. Λέω στους συναδέλφους μου δημοσιογράφους ότι είναι απαραίτητο να συνδικαλιστούν και να διαπραγματεύονται ομαδικά. Επίσης πρέπει να υπερασπίζονται την ανεξαρτησία τους απέναντι στα συμφέροντα κάθε είδους, είτε είναι οικονομικά, είτε είναι πολιτικά. Πρέπει να εξηγήσουν στους πολίτες ότι η πολιτικές της λιτότητας οδηγούν στην κατάρρευση του κοινωνικού κράτους. Τα κράτη δεν πρέπει να χάσουν τον κοινωνικό τους χαρακτήρα.

Οι δημοσιογράφοι έχουν μια κοινωνική αποστολή: να ενημερώνουν και να εξηγούν στους πολίτες τα γεγονότα και τη σημασία τους. Να τους αφυπνίζουν και όχι να τους παραπλανούν. Πρέπει να διαφυλάξουν την ελεύθερη δημοσιογραφία γιατί χωρίς αυτή η δημοκρατία κινδυνεύει να εξαφανιστεί.

Θα ήθελα να δηλώσω την αλληλεγγύη μου προς τους έλληνες δημοσιογράφους και τον ελληνικό λαό για τις δύσκολες ώρες που βιώνουν. Πρέπει να καταλάβουν ότι η λιτότητα δεν θα τους βγάλει από την κρίση, αλλά θα τους βυθίσει ακόμα περισσότερο σε αυτή. Και πρέπει να αγωνιστούν για νέες πολιτικές και νέες λύσεις.