Η πρώην ατροφική κοινωνία των πολιτών, η πλέον ανίσχυρη ανάµεσα σε αυτές της Ευρώπης, έχει εγκαταλείψει το καβούκι του ατοµικισµού. Ολοένα περισσότεροι πολίτες ενεργοποιούνται, συσπειρώνονται και δρουν µε επίκεντρο τον «άλλο»: συλλέγουν τρόφιµα και ρούχα, παρέχουν δωρεάν υπηρεσίες, κάνουν την καθηµερινότητα των µη προνοµιούχων καλύτερη. ∆εν λείπουν οι περιπτώσεις εκείνων που εφευρίσκουν νέους τρόπους – για τα εγχώρια δεδοµένα τουλάχιστον – να καλύψουν προσωπικές επιθυµίες και ανάγκες και άλλων (ιδιωτικών σχολείων, αιρετών εκπροσώπων). Είναι πολλές οι φορές ωστόσο που η δράση αυτή «σκεπάζεται» από τον ήχο των πολιτικών εξελίξεων. «Το Βήµα» επιχειρεί να σκιαγραφήσει το εύρος της, διαπιστώνοντας όχι µόνον το πολυπληθές του χαρακτήρα της, αλλά και τον βαθµό διεισδυτικότητάς της πέρα από στερεότυπα, φύλα, προσωπικά ενδιαφέροντα και επαγγελµατικές κάστες. «Οι Ελληνες που ζητούν τη βοήθειά µας αυξάνονται µε εντυπωσιακούς ρυθµούς· είναι άνθρωποι που έχουν χάσει τη δουλειά τους, άλλοι που ζουν σε εγκαταλελειµµένα σπίτια και δεν έχουν καν χρήµατα για να εµβολιάσουν τα παιδιά τους. Μας χτυπούν την πόρτα µε αίσθηµα ντροπής. Οι γιατροί που εργάζονται στο Παιδιατρικό Τµήµα του πολυϊατρείου στο Πέραµα, το οποίο εξυπηρετεί αποκλειστικά Ελληνες, µπορούν να σας διαβεβαιώσουν ότι πολλά από τα ανήλικα που δέχονται τις υπηρεσίες τους δεν τρέφονται σωστά» υπογραµµίζει η κυρία Ευγενία Θάνου, διευθύντρια της οργάνωσης Γιατροί του Κόσµου.
Οι Γιατροί του Κόσµου, αντίθετα από ό,τι θα νόµιζε κάποιος, δεν δραστηριοποιούνται µόνον εκτός συνόρων. ∆ιατηρούν πολυϊατρεία στην πλατεία Κουµουνδούρου και στο Πέραµα του Πειραιά, στη Θεσσαλονίκη και στα Χανιά, παρέχοντας πρωτοβάθµια περίθαλψη σε αλλοδαπούς, καθώς και σε ολοένα περισσότερους Ελληνες.
«∆ιεξάγεται εκστρατεία τις ηµέρες αυτές για τη συλλογή τροφίµων, βασικών ειδών» συνεχίζει η κυρία Θάνου και επισηµαίνει: «Ξέρουµε ότι ο κόσµος είναι δύσπιστος µε τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, γι’ αυτό δεν ζητούµε χρήµατα, αλλά είδη πρώτης ανάγκης. Στηριζόµαστε στο έργο των εθελοντών, 60 γιατρών που εναλλάσσονται, και ιδιωτών που προσφέρουν έργο στο κοµµάτι της διοικητικής οργάνωσης ή της επικοινωνίας».
Κατά τον ίδιο τρόπο, η Ενωση Μαζί για το Παιδί συγκεντρώνει τρόφιµα και είδη πρώτης ανάγκης για να ενισχύσει τις Στέγες Προστασίας Ανηλίκων Αθήνας και Πειραιά, χώρους φιλοξενίας «παιδιών που έχουν αποµακρυνθεί από το οικογενειακό τους περιβάλλον για σοβαρούς κοινωνικούς λόγους».
Η έµπρακτη αλληλεγγύη µεταξύ γνωστών και φίλων έχει άπειρες εκφάνσεις, µορφές που ούτε καταµετρώνται ούτε κατηγοριοποιούνται εύκολα. Η κυρία Σύλβια Κ. (τα ονόµατα είναι στη διάθεση της εφηµερίδας) αγοράζει κρέας για την – ελληνίδα – οικιακή βοηθό της, αφού ο άνδρας της έχει χάσει τη δουλειά του και ένα από τα δύο παιδιά της οικογένειας αντιµετωπίζει πρόβληµα υγείας.
Η κυρία Ελένη Β. δίνει τα κλειδιά του σπιτιού της σε µολδαβή ένοικο του 4ου ορόφου της πολυκατοικίας στην οποία διαµένει για να µαγειρεύει: της έχουν κόψει το ρεύµα και το µωρό της µένει ατάιστο. Το προσωπικό δράµα παίρνει διαστάσεις µελό όταν µπαίνει κάτω από τον µεγεθυντικό φακό, δεν µπορεί ωστόσο να αποσιωπηθεί.
Λίγοι µπορούν ίσως να φανταστούν 65 άτοµα από το στελεχικό δυναµικό της Citigroup να αρχειοθετούν ή να στήνουν ελαφριές κατασκευές στο Χατζηκυριάκειο Ορφανοτροφείο. Και όµως, η κυρία Νότα Μπούµπαλου, διευθύντρια Επικοινωνίας του ιδρύµατος, διαβεβαιώνει ότι αυτές συγκαταλέγονται στις συνήθεις δραστηριότητες µε τις οποίες καταπιάνεται ο λεγόµενος εταιρικός εθελοντισµός. «∆εν είναι µόνον το παράδειγµα της Citigroup, έχουν προηγηθεί η Novartis, η Microsoft και πολλές άλλες εταιρείες. Προσφάτως δεχθήκαµε αίτηµα για παροχή βοήθειας από τη Eurobank, ενώ µας έχει προσεγγίσει και το Χρηµατιστήριο Αθηνών. Στις αρχές Οκτωβρίου οι Atenistas ενεργοποιήθηκαν συλλέγοντας σχολικά είδη – για εµάς, την Κιβωτό του Κόσµου και τη Μέριµνα Ανηλίκων» εξηγεί.
«Εφέτος, παρατηρούµε έξαρση του εθελοντισµού, ίσως ως συνέπεια και της αύξησης όλων όσοι έχουν χάσει τη δουλειά τους, έχουµε ωστόσο πτώση των δωρεών σε είδος (τρόφιµα, ρούχα, φάρµακα, βιβλία) και ασφαλώς σε χρήµα» επισηµαίνει η κυρία Μπούµπαλου και συµπληρώνει: «Πολλές εταιρείες βεβαίως τοποθετούν κερµατοσυλλέκτες και µας φέρνουν το ποσό που συγκεντρώνουν. ∆εχόµαστε τα πάντα, ακόµη και το ένα ευρώ. Υπάρχουν ιδιώτες που µας επισκέπτονται µε δική τους πρωτοβουλία ανά τακτά χρονικά διαστήµατα. Γνωρίζουν άλλωστε τα παιδιά, τους αρέσει να βρίσκονται κοντά τους».
Η κυρία Βάλια Παπασπύρου, στέλεχος της Microsoft Hellas, ήταν στην οµάδα των περίπου 20 ατόµων που επισκέφθηκαν πέρυσι το συγκεκριµένο ορφανοτροφείο και περιγράφει την εµπειρία ως «εξόχως συγκινητική, ίσως την πιο σηµαντική εταιρική εκδήλωση στην οποία έχω συµµετάσχει».
«Εβαλα και την κόρη µου, τριάµισι ετών τότε, στη διαδικασία, αναθέτοντάς της να ξεχωρίσει παιχνίδια µε τα οποία είχε σταµατήσει να παίζει ή δεν αντιστοιχούσαν στην ηλικία της» λέει η κυρία Παπασπύρου. «Ηταν εντυπωσιακός και συγκινητικός µαζί ο ενθουσιασµός των παιδιών στην υποδοχή µας – 6-12 ετών όλα τους. Αντιλαµβάνεστε τι έγινε όταν τους ανοίξαµε το πακέτο µε το Microsoft Kinect, παιχνίδι προηγµένης τεχνολογίας, που σίγουρα δεν είχαν ξαναδεί (ήταν καινούργιο ακόµη τότε). Η πιο ανθρώπινη, σοκαριστική στιγµή ήλθε ωστόσο αργότερα, όταν ξεθάρρεψαν: ζητούσαν αγκαλιά και φωτογραφίες µαζί µας. Μείναµε πολλές ώρες, δεν µπορούσαµε να ξεκολλήσουµε, φύγαµε όταν πια είχε νυχτώσει».
Βασικός άξονας δράσης για φορείς, ΜΚΟ και ιδιώτες έχει γίνει η κάλυψη της ανάγκης για φαγητό. Η πείνα είναι το τελευταίο σκαλοπάτι.
Ο γνωστός σεφ κ. Λευτέρης Λαζάρου δυο-τρεις φορές την εβδοµάδα παίρνει το αυτοκίνητό του αργά το βράδυ και επισκέπτεται πλατείες και γωνιές της Αθήνας που φιλοξενούν αστέγους. Σε σχήµα οξύµωρο – στο πλαίσιο του οποίου η ευζωία συναντά την ανέχεια και το gourmet την πείνα –, τους µοιράζει φαγητό, το περίσσιο από αυτό που παρασκευάζει για τους θαµώνες του εστιατορίου «Βαρούλκο». Ο σεφ δεν δέχεται να αποκαλύψει τα σηµεία. «∆εν έχει σηµασία το πού, είναι διαφορετικό κάθε φορά. ∆εν θα ήθελα άλλωστε να δω κάµερες να έρχονται για να απαθανατίσουν τις στιγµές» τονίζει. «∆εν συνεργάζοµαι µε φορείς. Το φαγητό είναι υπόθεση που απαιτεί οργάνωση, ψυγεία, καλή συντήρηση, προσοχή στη διανοµή, µπορεί να έχει επικίνδυνες συνέπειες. Επιλέγω να το διανέµω µόνος µου για να µην ταλαιπωρηθεί. Αλλοτε ζυµαρικά, άλλοτε λαχανοντολµάδες µε ψαρικά, ό,τι τέλος πάντων µπορεί να χορτάσει τους ανθρώπους αυτούς, δεν ξέρουν άλλωστε τι τρώνε… Προσωπικά, δεν θα είχα πρόβληµα να µαγειρεύω πιο συχνά, κάποιες Κυριακές, σε ξενώνες για αυτούς που περιπλανώνται στην πόλη. Θα κουβαλούσα και τα υλικά µου, είναι κάτι που συνηθίζεται στην Αµερική και στην Αυστραλία, χρειάζεται απλώς µεθόδευση».
Ειδικός στον χώρο της γεύσης εξηγεί ότι το ζήτηµα της διανοµής φαγητού σε απόρους επιβαρύνει µε υψηλό κόστος το εκάστοτε εστιατόριο – ψυγεία, µεταφορά, διανοµείς. ∆ιόλου τυχαία, στο εξωτερικό χώροι εστίασης χρεώνουν τον πελάτη αν αφήσει φαγητό στο πιάτο, βάζοντάς τον στην ουσία να χρηµατοδοτήσει τη διανοµή των περισσευµάτων.
«Τα ασφαλιστικά ταµεία αργούν υπερβολικά να “πληρώσουν”, µε αποτέλεσµα πολλές οικογένειες να µην µπορούν να αντεπεξέλθουν στις οικονοµικές απαιτήσεις της λογοθεραπείας» επισηµαίνει η λογοπαιδικός κυρία Βάλια Γαλυφιανάκη. «Υπάρχουν ιδιάζουσες περιπτώσεις, στις οποίες δεν µπορείς να επιµείνεις στη συνήθη διαδικασία. ∆εν έχει περάσει πολύς καιρός που είχα στα χέρια µου – και για έξι µήνες – ένα κακοποιηµένο κοριτσάκι µε εξελικτική γλωσσική διαταραχή και αποστέρηση ερεθισµάτων. Η οικογένεια ήταν σε τραγική οικονοµική κατάσταση. Αποφάσισα να κάνω τη θεραπεία δωρεάν.
Νοµίζω ότι είναι ζήτηµα στοιχειώδους ανθρωπιάς, δεν πρόκειται για υπέρβαση».
Κυοφορούσαν την ιδέα ένανενάµιση χρόνο προτού την υλοποιήσουν. Ο φιλόλογος κ. Λεωνίδας Πυργάρης και ο θεολόγος κ. ∆ηµήτρης Μπεκριδάκης συνέστησαν την Εθελοντική Οµάδα Καθηγητών Χίου «Αλλήλων Ενεκα» και σήµερα παραδίδουν δωρεάν µαθήµατα σε περισσότερους από 300 µαθητές!
«Οι εθελοντές καθηγητές είναι περίπου 60 και παραδίδουν µαθήµατα τα απογεύµατα» λέει ο κ. Μπεκριδάκης. «Η ανταπόκριση είναι πολύ µεγάλη από την κοινωνία του νησιού, ειδικά οι γονείς έχουν αγκαλιάσει θερµά την πρωτοβουλία. Η ιδέα γεννήθηκε άλλωστε µέσα από µία δυσµενή συγκυρία. Και ο Λεωνίδας Πυργάρης και εγώ διδάσκαµε στο κέντρο πρόσθετης διδακτικής στήριξης του νησιού όταν το υπουργείο Παιδείας – στο πλαίσιο των περικοπών – αποφάσισε να σταµατήσει τη λειτουργία του. Μη φανταστείτε ότι σήµερα έρχονται σε µας εξαθλιωµένοι µαθητές. Πρόκειται για µαθητές του “20”, σε πολλές περιπτώσεις παιδιά οικογενειών που έχουν οικονοµικές δυνατότητες. Η προσπάθεια αυτή σχετίζεται µε την κρίση, αλλά δεν έχει χαρακτήρα φιλανθρωπίας. Στόχος µας είναι η προσφορά στον µαθητή ως ένδειξη της έννοιας µας για τον άλλο, σε χαλεπούς καιρούς δεν έχει νόηµα να τραβάει ο καθένας τον δικό του δρόµο».
Σε µία σύγχρονη, ευφάνταστη εκδοχή του «πενία τέχνας κατεργάζεται», η Γαλλίδα Ματίλντ µαθαίνει στην Ελληνίδα Ελλη τη γλώσσα της Κολέτ και του Αστερίξ και η Ελλη διδάσκει στη Ματίλντ πώς να σχηµατίζει µετοχές και απαρέµφατα στη νέα ελληνική.
Τα µαθήµατα ξένων γλωσσών µε βάση την αρχή της ανταλλαγής – πρακτική που συναντάται συνήθως σε ξένα πανεπιστήµια, χώρους πολυσυλλεκτικούς, εκπαιδευτικούς πυρήνες – έγιναν αφορµή για τη φιλία των δύο γυναικών.
«Ζω τρία χρόνια στην Ελλάδα, ο έρωτας µε έκανε να έλθω ως εδώ» οµολογεί η Ματίλντ. «Οταν γνώρισα την Ελλη και µου εκµυστηρεύθηκε πόσο της αρέσουν τα γαλλικά, αλλά δεν έχει τη δυνατότητα να πληρώσει για να τα µάθει, της πρότεινα αυτοµάτως να συνεργαστούµε. Ούτε σε µένα περισσεύουν χρήµατα, κάνω µεταπτυχιακό – εξ αποστάσεως – σε Πανεπιστήµιο της Ντιζόν, έχω και τα έξοδα διαβίωσης εδώ. Συναντιόµαστε δύο φορές την εβδοµάδα, αφιερώνοντας από µιάµιση ώρα σε κάθε γλώσσα. Εχουµε γίνει φίλες µέσα από τη διαδικασία, το διασκεδάζουµε εξάλλου».
Η προσωρινή διαµονή στην Ουάσιγκτον έδωσε το έναυσµα στην κυρία Αγγελική Κούτρα, αντιδήµαρχο Πολιτισµού στον ∆ήµο ΠαπάγουΧολαργού, να εµπνευστεί την παραχώρηση πράσινων χώρων στους πολίτες που θέλουν να γιορτάσουν µε τα παιδιά τους.
«∆ιαθέτουµε εδώ και καιρό αλσύλλια, πάρκα (όπως το πάρκο Αετιδέων), και πλατείες (όπως η πλατεία Κονίτσης), σε γονείς που διοργανώνουν γιορτές, γενέθλια για τα παιδιά τους» σηµειώνει η ίδια. «Μόνον τους µήνες του καλοκαιριού δεχθήκαµε περισσότερα από 150 αιτήµατα. Υπάρχουν βεβαίως προϋποθέσεις: αυτός που διατυπώνει το αίτηµα είναι υπεύθυνος για τη φύλαξη των παιδιών, δεν πρέπει να προκαλέσει ηχορρύπανση και είναι υποχρεωµένος να αφήσει τον χώρο καθαρό, όπως τον βρήκε. Την έχω δει στην πράξη αυτή την ιστορία στην Ουάσιγκτον όπου έτυχε να ζήσω µε τις λεγόµενες “πcnic areas”. Γιατί όχι και ’δώ στην Ελλάδα, ειδικά τώρα που ο κόσµος έχει ανάγκη από διεξόδους που δεν κοστίζουν;» Ανάλογη πρακτική ακολουθεί εδώ και καιρό ένα ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυµα, η Σχολή Χιλλ, διαθέτοντας την αυλή του κτιρίου στην Πλάκα σε όσους µαθητές επιθυµούν να γιορτάσουν. Η κυρία Μίννη Καρρά, εκπαιδευτικός, εξηγεί ότι η απόφαση ελήφθη µε λογική αντικατανάλωσης, πιστή στις αρχές του σχολείου:
«Ο χώρος διατίθεται υπό προϋποθέσεις: να επιστρέφεται καθαρός, τα σκουπίδια να πηγαίνουν στην ανακύκλωση, αλλά και να προσκαλείται κάθε φορά ολόκληρη η τάξη του µαθητή, χωρίς αποκλεισµούς. Τα αιτήµατα δεν σταµατούν, την περασµένη άνοιξη – περίοδο κατά την οποία γίνονται και οι περισσότερες εκδηλώσεις – παρατηρήσαµε µάλιστα µία έξαρση. Νοµίζω ότι η κρίση παίζει τον ρόλο της, παιδότοποι, κλόουν και τα συναφή κοστίζουν».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
