«Αυτός δεν θέλει να βραχεί καθόλου. Θα έχουµε θέµα». Ο κ. Γ. Παπανδρέου άκουσε πολύ προβληµατισµένος την απόρριψη από τον κ. Αντ. Σαµαρά της πρότασης που είχε απευθύνει λίγα λεπτά νωρίτερα από το βήµα της Βουλής για κυβέρνηση εθνικής ενότητας στα κόµµατα της αντιπολίτευσης. «Πρέπει να πιέζεται πολύ εσωτερικά για να κάψει αµέσως την πρότασή µου» πρόσθεσε σε όσους βρίσκονταν εκείνη την ώρα στο γραφείο του. Στον διάδροµο που οδηγεί σε αυτό όσοι (ελάχιστοι) υπουργοί γνώριζαν τις παρασκηνιακές διεργασίες άκουγαν εµβρόντητοι την είδηση. «Και τώρα;» έθεταν το ερώτηµα. Η στάση του κ. Σαµαρά φαίνεται να δυναµιτίζειτις εξελίξεις, παραµένει ωστόσο ερώτηµα το αν θα αντέξει µέχρι τέλους τις πιέσεις που θα δεχθεί από το εσωτερικό του κόµµατός του, αλλά και από το εξωτερικό για τον σχηµατισµό µιας «κυβέρνησης προθύµων» ώστε να υλοποιηθεί η συµφωνία της 27ης Οκτωβρίου και να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές.
Την Παρασκευή εξελίχθηκαν διεργασίες λεπτές και πολυεπίπεδες, για τις οποίες όχι µόνο δεν υπάρχει επιβεβαίωση αλλά οι άµεσα εµπλεκόµενοι είτε τις καλύπτουν µε πέπλο µυστηρίου είτε τις αρνούνται. Φαίνεται όµως ότι µέσα από συγκεκριµένους διαύλους έφθασε στη ΝΔ πρόταση για σχηµατισµό κυβέρνησης µε πρωθυπουργό από τη συντηρητική παράταξη – µε πρόσωπο όχι στενά κοµµατικό αλλά ευρύτερης αποδοχής. Παράλληλα το ΠΑΣΟΚ θα αποδεχόταν τη συµµετοχή τεχνοκρατών στη µεταβατική κυβέρνηση, όπως ζητεί ο κ. Σαµαράς. Η ηγεσία της ΝΔ αρνείται ότι υπήρξε κάποια επαφή ή πρόταση από την κυβερνητική πλευρά, το σενάριο υπογειοποιήθηκε για κάποιες ώρες, αλλά αργά το βράδυ το έφερε ξανά στην επιφάνεια ο κ. Γ. Καρατζαφέρης διαµηνύοντας ότι ο ίδιος θα προτείνει ο πρωθυπουργός να προέρχεται από τον χώρο της ΝΔ στις διαβουλεύσεις µε τον Πρόεδρο της Δηµοκρατίας.
Παράλληλα, λέγεται ότι υπήρξαν κάποιες προκαταρκτικές συζητήσεις του κ. Ευ. Βενιζέλου µε τον ΛΑΟΣ, τη Δηµοκρατική Συµµαχία και τη Δηµοκρατική Αριστερά. Ετσι όπως ρευστοποιήθηκε το πολιτικό σκηνικό έπειτα από τις αποφάσεις που έλαβε ο Πρωθυπουργός, είναι δύσκολο να αποτυπωθεί το βάθος των συζητήσεων αυτών. Ενδεχοµένως να είναι ενδεικτική η πληροφορία που αντάλλασσαν εµπιστευτικά, µε σιγανή φωνή, κάποιοι υπουργοί, αφού έµαθαν τις δηλώσεις του κ. Σαµαρά: «Πάµε µε Βενιζέλο και τα τρία κόµµατα» – ο κ. Βενιζέλος θα αναλάµβανε είτε µεταβατικός πρωθυπουργός είτε να ολοκληρώσει τις συνοµιλίες µε τα άλλα κόµµατα για άλλο πρόσωπο κοινής αποδοχής. Το πρόσωπο αυτό θα πρέπει να διαθέτει ευρωπαϊκό κύρος και να γνωρίζει την κατάσταση της οικονοµίας ώστε να µπορεί να συνεχίσει τις διαπραγµατεύσεις µε τους εταίρους. Ο κ. Βενιζέλος είχε φροντίσει από την πρώτη στιγµή που ανέλαβε την αντιπροεδρία να αποτελέσει έναν παράγοντα σταθερότητας χωρίς να υπονοµεύει τον Πρωθυπουργό. Η στάση του τον έφερε σε σύγκρουση µε ορισµένους βουλευτές της επιρροής του, ανέβασε όµως τις µετοχές του στο προεδρικό περιβάλλον και συνέβαλε στη δηµιουργία σχέσεων εµπιστοσύνης µε πολλούς αρχηγούς κοµµάτων. Παρ’ όλα αυτά, η σχέση του µε τον κ. Σαµαρά προχωρεί διά της τεθλασµένης καθώς ο αρχηγός της ΝΔ χρεώνει µε αναξιοπιστία τους κεντρικούς παίκτες της κυβέρνησης.
Το αποτέλεσµα των επαφών µε την αντιπολίτευση επιτρέπει πολλές ερµηνείες. Λέγεται ότι ο κ. Γ. Καρατζαφέρης αποδέχθηκε αρχικώς τις προτάσεις της κυβέρνησης για τον σχηµατισµό κυβέρνησης εθνικής ενότητας, η κυρία Ντόρα Μπακογιάννη τις συζητούσε, ενώ ο κ. Φ. Κουβέλης επισήµως διέψευδε τις επαφές. Ολοι γνώριζαν όµως ότι κυβέρνηση εθνικής ενότητας χωρίς τη συµµετοχή της ΝΔ δεν διαθέτει το απαραίτητο κύρος για να σταθεί στις διαπραγµατεύσεις µε τους εταίρους. Ετσι, δεν αποκλείεται οι επιφυλάξεις που εξέφρασαν να ενέχουν και το στοιχείο της πίεσης προς την αξιωµατική αντιπολίτευση.
Επίσης, σχεδόν όλο το πολιτικό σύστηµα δέχεται ασφυκτικές πιέσεις από το εξωτερικό για συνεργασία, καθώς οι δανειστές µας δεν είναι ενθουσιασµένοι από την «υπευθυνότητα» των δύο µεγάλων κοµµάτων. Η εντύπωση που δηµιουργήθηκε την Παρασκευή σε ευρωπαϊκούς κύκλους µε βαρύνουσα γνώµη για την ελληνική κρίση ήταν, σύµφωνα µε ασφαλείς πληροφορίες, ότι ο κ. Παπανδρέου κάνει το αποφασιστικό βήµα και πλέον το ενδιαφέρον στρέφεται στην αντιπολίτευση και πρωτίστως στη ΝΔ. Ο χρόνος µετρά αντίστροφα και τα τελεσίγραφα που αποστέλλονται είναι ωµά: Ή υπάρχει κυβέρνηση ευρύτερης αποδοχής τη Δευτέρα ή η Ελλάδα οδηγείται σε χρεοκοπία! Ηδη η καθηµερινή διαρροή εκατοµµυρίων από τις καταθέσεις στις τράπεζες δηµιουργεί συνθήκες ασφυξίας στην οικονοµία.
Το βράδυ της κρίσιµης ψηφοφορίας αυτοί που γνώριζαν δεν µιλούσαν και αυτοί που µιλούσαν ελάχιστα γνώριζαν. Η οµιλία του Πρωθυπουργού, η οποία είχε ανακοινωθεί για τις 8 µ.µ., πραγµατοποιήθηκε τελικώς στις 11 το βράδυ. Στο µεταξύ η µόνη πληροφορία η οποία κυκλοφορούσε µε «βεβαιότητα» ήταν ότι ο κ. Παπανδρέου συσκέπτεται στο Μέγαρο Μαξίµου µε τα αδέλφια του.
Οι φήµες και τα σενάρια κατέκλυζαν τους διαδρόµους, η αγωνία θρυµµάτιζε τις κοµµατικές γραµµές και περισσότερο από κάθε άλλη φορά την Πέµπτη και την Παρασκευή βουλευτές των δύο µεγάλων κοµµάτων βρέθηκαν σε κοινά πηγαδάκια να ανταλλάσσουν προτάσεις για το πώς θα µπορούσε να υλοποιηθεί η κυβέρνησησωτηρίας. Οι περιπλοκές που προκάλεσε η εξαγγελία για τη διενέργεια δηµοψηφίσµατος από τον κ. Παπανδρέου, για το οποίο έκανε δήλωση ακόµη και ο αµερικανός πρόεδρος Μπαράκ Οµπάµα λέγοντας ότι προκάλεσε νευρικότητα σε πολλούς ανθρώπους, φανέρωσαν ότι οι ανάγκες της χώρας δεν αντιµετωπίζονται πλέον από µονοκοµµατικές κυβερνήσεις. Αλλο όµως η θεωρητική διαπίστωση και άλλο να δεχθούν οι κοµµατικοί µηχανισµοί την εφαρµογή της στην πράξη.
Ο Πρωθυπουργός αναγκάστηκε να υποστεί τη συνεδρίαση ενός Υπουργικού Συµβουλίου το οποίο στην ουσία τον αποχαιρετούσε, να δεχθεί δηµόσιες και ιδιωτικές πιέσεις από τα στελέχη του για να παραιτηθεί και να δροµολογήσει τη δηµιουργία κυβέρνησης εθνικής ενότητας, ώστε να καταλήξει στην οµιλία της Παρασκευής. Η φράση του «θέλω να κατανοήσετε την ειλικρίνεια των προθέσεών µου, παιχνίδια δεν παίζω» άφησε µεγαλύτερη παρακαταθήκη στο εσωτερικό της παράταξής του από όσο ίσως να αντιλαµβάνεται και ο ίδιος. Τα στελέχη του ΠαΣΟΚ απαιτούσαν µια σαφή δέσµευση ότι το παιχνίδι θα ανοίξει και αυτό προϋπέθετε την παραίτηση του κ. Παπανδρέου. Ορισµένοι εκτιµούν ότι η αρνητική στάση του κ. Σαµαρά θα οδηγήσει τις συνοµιλίες σε αδιέξοδο και θα σταθεροποιήσει τελικώς τον κ. Παπανδρέου στη θέση του. «Ο Γιώργος δεν θα φύγει ποτέ» λένε. Στην περίπτωση αυτή όµως το ΠΑΣΟΚ θα διασπαστεί. Τουλάχιστον πέντε υπουργοί είναι έτοιµοι να παραιτηθούν – ο κ. Α. Λοβέρδος έδωσε ενδείξεις για τη στάση του στη γραπτή ανακοίνωση που εξέδωσε –, ενώ και στην Κοινοβουλευτική Οµάδα η οµαδική ανταρσία στην ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εµπιστοσύνης απεφεύχθη στο παρά πέντε.
Ο κ. Παπανδρέου πάντως θα παραµείνει πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Κανένας δεν θα τον πιέσει να παραιτηθεί από αυτή τη θέση, δείχνοντας κατανόηση στις δύσκολες προσωπικές αποφάσεις που χρειάστηκε να λάβει. Ο κ. Χ. Καστανίδης, ένας υπουργός που εµπιστεύεται ο Πρωθυπουργός, στο Υπουργικό Συµβούλιο της Πέµπτης σηµείωσε ότι εφόσον θα επιλεγεί άλλο πρόσωπο για µεταβατικός πρωθυπουργός «έχουµε το πολιτικό και ηθικό χρέος να πάµε στις εκλογές µε τον Γιώργο Παπανδρέου επικεφαλής» και ουδείς αντέδρασε.
Στη ΝΔ παρατηρούν ότι ο κ. Παπανδρέου όχι µόνο δεν έκανε αποδεκτό το σύνολο της πρότασης του κ. Σαµαρά αλλά, όπως λένε, ανέφερε στην οµιλία του το Σκοπιανό, ένα θέµα ευαίσθητο για τον πρόεδρο της ΝΔ, για να δυναµιτίσει την προσπάθεια για συναίνεση. Το στοιχείο αυτό το συγκράτησαν και οι καχύποπτοι από το ΠΑΣΟΚ, όµως έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγµατα ορισµένα «πράσινα» στελέχη επισηµαίνουν ότι µόνο αν υπάρξουν εξελίξεις στη ΝΔ θα προχωρήσει η συγκυβέρνηση. Οι βουλευτές της φιλελεύθερης τάσης του κόµµατος, όπως οι κκ. Κυρ. Μητσοτάκης, Κ. Χατζηδάκης και Α. Σπηλιωτόπουλος, διατηρούν ανοιχτούς διαύλους µε υπουργούς του ΠΑΣΟΚ και ιδίως µε την «τρόικα» Α. Λοβέρδου, Αννας Διαµαντοπούλου και Ι. Ραγκούση. Σε αυτή τη φάση όµως είναι αµφίβολο αν αυτό το φλερτ, το οποίο φανερώθηκε επί δύο ηµέρες στη Βουλή, θα συµβάλει σε κάτι περισσότερο από την εκτόνωση των ανησυχιών τους.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
