Οι αντιδράσεις των πολιτών κατά µελών της κυβέρνησης στις παρελάσεις της 28ης Οκτωβρίου πυροδότησαν εξελίξεις πρωτοφανείς για την κυβέρνηση και αδιανόητες για το πολιτικό σύστηµα. Ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου, ο οποίος ανέµενε ότι η κυβέρνηση θα έπαιρνε ανάσα έπειτα από µια συµφωνία που επετεύχθηµε σκληρές διαπραγµατεύσεις, δεν άντεξε το βάρος της κατακραυγής. «Εµείς κουβαλάµε σταυρό και από πάνω µας πετάνε πέτρες» είπε στην οµιλία του στην Κοινοβουλευτική Οµάδα του ΠΑΣΟΚ. Σε αυτή τη δύσκολη στιγµή στράφηκε ξανά στους έµπιστους συνεργάτες του, η απόφαση για το δηµοψήφισµα όµως αποδείχθηκε µοιραία.
Ως τον περασµένο Ιούνιο οι κορυφαίοι υπουργοί διαµαρτύρονταν ότι ο Πρωθυπουργός λαµβάνει αποφάσεις χωρίς ουσιαστική συζήτηση µε τα εκλεγµένα στελέχη αλλά µε πρόσωπα του στενού του περιβάλλοντος. Ο ανασχηµατισµός συνοδεύτηκε µε τη δηµιουργία Κυβερνητικής Επιτροπής, η οποία όµως µε την πάροδο των µηνών ατόνησε. Ετσι, την περασµένη Κυριακή ο κ. Παπανδρέου συσκέφθηκε µε τους κκ. Χ. Καστανίδη, Φ. Πετσάλνικο, Ν. Αθανασάκη, ∆. Ρέππα. Στην απογευµατινή σύσκεψη συµµετείχε και ο κ. Ευ. Βενιζέλος. Ο αντιπρόεδρος και υπουργός Οικονοµικών λέγεται ότι συµφώνησε µε την πρόταση για ψήφο εµπιστοσύνης, επανέλαβε την άποψή του ότι η συµφωνία της 27ης Οκτωβρίου θα πρέπει να κυρωθεί µε πλειοψηφία 180 βουλευτών, αλλά διαφώνησε µε την επιλογή του δηµοψηφίσµατος. Σύµφωνα µε τις ίδιες πληροφορίες, όταν αντιλήφθηκε ότι οι υπόλοιποι επέµειναν, ενηµέρωσε τον Πρωθυπουργό πως την επόµενη ηµέρα σε άρθρο του στην εφηµερίδα «Τα Νέα» θα άφηνε ανοιχτά όλα τα ενδεχόµενα για να διευκολύνει τις αποφάσεις του.
Ο κ. Γ. Παπανδρέου αιφνιδίασε τους πάντες τη ∆ευτέρα, όταν εξήγγειλε τη διενέργεια δηµοψηφίσµατος µε διακύβευµα τη συµφωνία της 27ης Οκτωβρίου. Από εκείνη τη στιγµή οι εξελίξεις µπήκαν στον επιταχυντή.
Η εξαγγελία για δηµοψήφισµα ξεσήκωσε βουητό από ψιθύρους στην αίθουσα όπου συνεδρίαζε η ΚΟ του ΠΑΣΟΚ. Κάποιοι υπουργοί εµβρόντητοι δεν χειροκρότησαν, κάποιοι προσπαθούσαν να αποτιµήσουν τις συνέπειες. Ο κ. Α. Λοβέρδος στράφηκε προς την κυρία Κατερίνα Μπατζελή που καθόταν δίπλα του και της ψιθύρισε: «Αυτό είναι λάθος! Είναι µια λάθος απόφαση…». Ο κ. Ι. Ραγκούσης στριφογύριζε στο κάθισµά του και έλεγε: «Μα τι τα ήθελε αυτά ο πρόεδρος…» αδιαφορώντας ποιος τον άκουγε. Η κυρία Αννα ∆ιαµαντοπούλου δήλωνε αιφνιδιασµένη από τις εξελίξεις και έθετε το ερώτηµα τι νόηµα είχε µια τέτοια κίνηση σε αυτή τη συγκυρία. Και άλλοι υπουργοί διαφωνούσαν µε το δηµοψήφισµα, όπως π.χ. ο κ. Κ. Σκανδαλίδης , αλλά δεν αντέδρασαν εκτιµώντας ότι ούτως ή άλλως θα είναι προάγγελος εξελίξεων.
Η αντίδραση των εταίρων και η κριτική των ξένων µέσων ενηµέρωσης ξεπέρασαν κάθε πρόβλεψη. Ο κ. Παπανδρέου εκλήθη εσπευσµένως στις Κάννες όπου συνεδρίαζε το G20, µε πρόσκληση της γαλλικής προεδρίας. Ο κ. Νικολά Σαρκοζί δεν έκρυβε τον εκνευρισµό του, επειδή πίστευε ότι µε τη συµφωνία της 27ης Οκτωβρίου θα έκλεινε τα ευρωπαϊκά µέτωπα ώστε να αφοσιωθεί στην προεκλογική εκστρατεία του. Το ελληνικό δηµοψήφισµα ανέτρεψε τα δεδοµένα. Στις Κάννες οι κκ. Παπανδρέου, Βενιζέλος και οι κκ. Φ. Σαχινίδης και Γ. Ζαννιάς που τους συνόδευαν βρέθηκαν αντιµέτωποι µε την απροκάλυπτη δυσαρέσκεια των εταίρων.
Προτού επιβιβαστεί το κυβερνητικό κλιµάκιο στο αεροπλάνο για τις Κάννες, είχε ολοκληρωθεί ένας κύκλος επαφών µε την Κοµισιόν, τα πρωθυπουργικά γραφεία και τις πρεσβείες. Σε αυτές τις προσυνεννοήσεις το Μέγαρο Μαξίµου είχε προσδιορίσει το πλαίσιο του δηµοψηφίσµατος.
Οταν ξεκίνησε η συζήτηση, η οποία ήταν πολύ σύντοµη, ο κ. Παπανδρέου ανέλυσε τα πολιτικά δεδοµένα και παρουσίασε το ερώτηµα του δηµοψηφίσµατος το οποίο αφορούσε τη συµφωνία της 27ης Οκτωβρίου. Την προηγούµενη ηµέρα το Υπουργικό Συµβούλιο είχε απορρίψει ερωτήµατα που έθεταν σε αµφιβολία τη σχέση της Ελλάδας µε την ΕΕ και το ευρώ, εκτιµώντας ότι αυτές είναι στρατηγικές επιλογές για το µέλλον της χώρας.
Η κυρία Ανγκελα Μέρκελ και ο κ. Σαρκοζί δυσφορούσαν εµφανώς όση ώρα µιλούσε ο έλληνας πρωθυπουργός. Ο κ. Παπανδρέου εξήγησε ότι οι εκλογές θα έφερναν πολιτική αστάθεια στη χώρα και ανέλυσε τα πλεονεκτήµατα του δηµοψηφίσµατος. «Τι είναι αυτά που κάνετε; Θα το χάσετε το δηµοψήφισµα» του απάντησαν οι συνοµιλητές του.
Το µήνυµα που εξέπεµψαν Μέρκελ και Σαρκοζί στην κοινή συνέντευξη Τύπου ήταν ένα διπλό τελεσίγραφο για το ερώτηµα του δηµοψηφίσµατος και την ανάγκη συναίνεσης. Αµέσως ακολούθησαν δηλώσεις κορυφαίων παραγόντων της Ευρώπης, που απειλούσαν την Ελλάδα µε έξοδο από το ευρώ αν δεν στηριχτεί από ευρύτερες δυνάµεις το νέο πρόγραµµα.
Ο κ. Παπανδρέου επιχείρησε να υπερβεί αυτό το βάρος, λέγοντας στο Υπουργικό Συµβούλιο και στην ΚΟ ότι εξεπλάγη από τις αντιδράσεις στην Ελλάδα για τις δηλώσεις του γάλλου προέδρου και της γερµανίδας καγκελαρίου, θεωρώντας τες αναµενόµενες. «Οι εταίροι µας ήθελαν να πηγαίνουν όλα ρολόι, σαν ροµπότ, χωρίς εκλογές και δηµοψηφίσµατα που θέτουν δύσκολα ερωτήµατα» δήλωσε και πρόσθεσε ότι µε την απόφαση για δηµοψήφισµα «προκαλέσαµε θετικό σοκ» – φράση που διαπέρασε σαν ηλεκτροσόκ πολλούς βουλευτές. Η στάση αυτή ενίσχυσε τη δυσπιστία για την ειλικρίνεια των προθέσεών του σχετικά µε τον σχηµατισµό κυβέρνησης εθνικής ενότητας και µαζί τις φυγόκεντρες δυνάµεις στο ΠΑΣΟΚ, διατηρώντας την αγωνία στο κόκκινο ως το τελευταίο λεπτό της ψηφοφορίας.
Την επόµενη ηµέρα της συνάντησης στις Κάννες ο γάλλος δηµοσιογράφος Ζαν Κατρεµέρ ανακοίνωσε στο Τwitter ότι ο κ. Γ. Παπανδρέου είπε στους εταίρους ότι επέλεξε το δηµοψήφισµα για να αποτρέψει τον κίνδυνο πραξικοπήµατος. Συνεργάτες του Πρωθυπουργού διαψεύδουν το δηµοσίευµα αυτό, ωστόσο δηµοσιογράφοι που παρακολουθούσαν τις άτυπες ενηµερώσεις που γίνονταν στις Κάννες επιβεβαιώνουν ότι υπήρξε τέτοια διαρροή από τη γαλλική πλευρά.
Η συνεδρίαση, πάντως, διεξήχθη σε πολύ κακό κλίµα, ενώ διέρρευσε ότι ακούστηκαν «εκφράσεις πεζοδροµίου». Ο κ. Ζοζέ Μπαρόζο , ο οποίος έκανε παρεµβάσεις που συµπλήρωναν τις επιπλήξεις των Μέρκελ και Σαρκοζί , µιλούσε µε απολύτως απαξιωτικό ύφος. Ο κ. Σαρκοζί ήταν αυτή τη φορά απόλυτα άκαµπτος και αιφνιδίασε την ελληνική πλευρά θέτοντας στο τραπέζι θέµα «παγώµατος» της έκτης δόσης. Αυτή η απειλή δεν υπήρχε στις προσυνεννοήσεις που είχαν γίνει και ο κ. Παπανδρέου θεωρούσε το θέµα τακτοποιηµένο. Η κυρία Μέρκελ εµφανίστηκε πιο διαλλακτική λέγοντας στον έλληνα πρωθυπουργό ότι αφού εξήγγειλε το δηµοψήφισµα ας το έκανε αλλά άµεσα. Οι συµµετέχοντες δεν µπορούσαν να αντιληφθούν πώς έπειτα από οδυνηρές υποχωρήσεις για τους ίδιους και τις κυβερνήσεις τους, οι οποίες βάλλονται στο εσωτερικό των χωρών τους επειδή δανειοδοτούν τη χώρα µας, η ελληνική κυβέρνηση θέτει σε αµφισβήτηση την ισχύ ενός προγράµµατος 130 δισ. ευρώ το οποίο έχει απόλυτη ανάγκη. Ορισµένοι έδειξαν κατανόηση στο πρόβληµα, παρ’ όλα αυτά έθεταν το ερώτηµα πώς µπορούν να συνεχίσουν να χρηµατοδοτούν µια χώρα χωρίς αξιοπιστία, που οδηγείται στην έξοδο από το ευρώ, στρέφοντας τα βέλη της κριτικής τους και προς την αντιπολίτευση.
Στο περιβάλλον των έντονων κυβερνητικών διεργασιών ο κ. Α. Λοβέρδος από το απόγευµα της Παρασκευής είχε δηλώσει πρώτος ότι «αν δεν υπάρξουν αµέσως κινήσεις προς την κατεύθυνση της δηµιουργίας κυβέρνησης εθνικής ενότητας, δεν θα έχω σχέση µε αυτές τις πολιτικές διεργασίες, ούτε θέση µέσα σε αυτές».
Παράλληλα, βουλευτές τροποποιούσαν τη στάση τους ή έθεταν προϋποθέσεις για την ψήφο τους εν όψει της ψηφοφορίας, έπειτα από µια µακρά νύχτα πολλαπλών συναντήσεων, επικοινωνιών και συνεννοήσεων.
Η κυρία Βάσω Παπανδρέου είπε ότι η ψήφος στη διαδικασία της Παρασκευής ήταν «ψήφος εντολής για τον σχηµατισµό κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας», προαναγγέλλοντας έτσι και εκείνη ότι υπό προϋποθέσεις θα ψήφιζε υπέρ της… απο χώρησης του Πρωθυπουργού. Η κυρία Εύα Καϊλή µε νέα δήλωσή της σηµείωνε ότι µετά την απόσυρση του δηµοψηφίσµατος «άλλαξαν τα δεδοµένα και όλα είναι ανοιχτά» και ο κ. Δ. Κρεµαστινός τόνιζε ότι «η ψήφος εµπιστοσύνης προς την κυβέρνηση τελεί υπό τη διαβεβαίωση του Πρωθυπουργού πως εντός ολίγων ηµερών θα προχωρήσει σε κυβέρνηση εθνικής ενότητας και θα έρθει σε επαφή επί αυτού µε τον αρχηγό της αξιωµατικής αντιπολίτευσης».
Ο κ. Μ. Ανδρουλάκης απειλούσε µε αποχή από την ψηφοφορία αν «έστω και στο παρά πέντε οι βασικοί πρωταγωνιστές της πολιτικής ζωής δεν σταµατήσουν τις αξιοθρήνητες µπλόφες», ενώ η κυρία Τόνια Αντωνίου ανέφερε πως «αν δεν είναι ξεκάθαρος ο Παπανδρέου ότι θα υπάρξουν πρωτοβουλίες, δεν θα ψηφιστεί».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
