Ενα σπάνιο είδος πτηνού, η ορτυκομάνα, προστέθηκε στα είδη που αναπαράγονται στον ορεινό όγκο του Βαρνούντα, στα ανατολικά του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών. Η ορτυκομάνα (Crex crex) είναι ένα όμορφο, αινιγματικό πτηνό καθώς λίγοι άνθρωποι την έχουν δει, περαστικό από την Ελλάδα κατά την περίοδο της μετανάστευσης. Πρόκειται για ειδος το οποίο μειώνεται σε όλη την Ευρώπη εξαιτίας της εντατικοποίησης των γεωργικών πρακτικών καθώς αναπαράγεται σε λιβάδια και καλλιέργειες σιτηρών.
Τα λιβάδια του Βαρνούντα αποτελουν ένα τμήμα του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών το οποίο έχει μελετηθεί αρκετά ως προς τη χλωρίδα και την πανίδα. Εξακολουθούν ωστόσο να κρύβουν εκπλήξεις για τους επιστήμονες. Το περασμένο καλοκαίρι, μέλη της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών έγιναν αυτήκοες μάρτυρες της παρουσίας του είδους. Σε υψόμετρο περίπου 1800 μέτρων, σε λιβάδια με αγρωστώδη βλάστηση, πλατύφυλλα και αραιούς θάμνους, άκουσαν δύο αρσενικά να καλούν. Έναν μήνα αργότερα άλλη μία ακουστική παρατήρηση στο ίδιο σημείο από έμπειρους παρατηρητές επιβεβαίωσε την παρουσία ορτυκομάνας στο Βαρνούντα.
Στον Βαρνούντα βρίσκουν καταφύγιο πολλά σπάνια είδη άγριας ζωής όπως είναι η αρκούδα, ο λύκος, κάποια είδη νυχτερίδας, πολλά πτηνά όπως ο χρυσαετός κ.ά. Είναι η πρώτη φορά όμως που καταγράφεται ορτυκομάνα στην περιοχή. Το είδος περνάει τη μέρα του κρυμμένο μέσα στη βλάστηση, και αρχίζει να καλεί το σούρουπο με μια χαρακτηριστική φωνή η οποία, όπως λένε οι ειδικοί, θυμίζει τον ήχο που κάνει η χτένα όταν περνάμε το χέρι από πάνω της. Φωλιάζει συνήθως σε τόπους όπου υπάρχουν ορτύκια και εμφανίζεται ταυτόχρονα με αυτά. Γι΄ αυτό ο λαός θεωρεί ότι τα ορτύκια την ακολουθούν κατά τη μετανάστευσή τους. Εξ ου και αποκαλείται «μάνα των ορτυκιών»
.
