Το IQ των εφήβων μπορεί να πάρει την… ανιούσα ή αντιθέτως την κατιούσα σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα από ό,τι νομίζαμε ως σήμερα, όπως δείχνει νέα μελέτη.

Το καινούργιο αυτό εύρημα αποτελεί καμπανάκι για όσους ξεγράφουν ορισμένα παιδιά θεωρώντας τα από μικρή ηλικία νοητικώς ανεπαρκή. Το ίδιο καμπανάκι όμως χτυπά και για τα έξυπνα παιδιά τα οποία, όπως αποδεικνύεται, πρέπει να μην επαναπαύονται αλλά να συνεχίζουν να πασχίζουν προκειμένου να διατηρήσουν την ευφυΐα τους.

Μέχρι τώρα οι επιστήμονες πίστευαν ότι η ευφυΐα, όπως μετριέται με βάση το IQ, παραμένει σχεδόν σταθερή κατά τη διάρκεια της ζωής μας.

Η «τραμπάλα» του IQ

Ωστόσο νέα τεστ που διεξήχθησαν σε εφήβους με μέσο όρο τα 14 έτη και στη συνέχεια επαναλήφθηκαν όταν τα παιδιά ήταν 18 ετών, έδειξαν διαφορές στο IQ τους – είτε προς τα επάνω είτε προς τα κάτω.

Τα ευρήματα που ανήκουν σε ειδικούς του Κέντρου Νευροαπεικόνισης στο University College του Λονδίνου και δημοσιεύονται στην επιθεώρηση «Nature» θα έπρεπε να ληφθούν σοβαρά υπόψη από τους καθηγητές αλλάζοντας την οπτική τους σχετικά με τον τρόπο με τον οποίον αντιμετωπίζουν αλλά και βοηθούν τους μαθητές τους. Θα ήταν επίσης σημαντικό με βάση τα καινούργια στοιχεία να γίνουν σοβαρές σκέψεις σχετικά με την ηλικία στην οποία τα παιδιά παίρνουν καθοριστικές αποφάσεις για το μέλλον τους.

Η μελέτη περιελάμβανε 19 αγόρια και 14 κορίτσια. Ολοι οι εθελοντές υποβλήθηκαν σε απεικονίσεις του εγκεφάλου και σε λεκτικά και μη λεκτικά τεστ μέτρησης του δείκτη ευφυΐας το 2004 και στη συνέχεια το 2008.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αλλαγές στη λεκτική ευφυΐα εμφανίστηκαν στο 39% των εφήβων. Παράλληλα το 21% των εθελοντών παρουσίασε αλλαγές σε ό,τι αφορούσε δεξιότητες σχετικά με την αντίληψη του χώρου.

Αλλαγές σε περιοχές του εγκεφάλου

Τα νέα ευρήματα θεωρείται ότι έχουν ιδιαίτερη αξιοπιστία αφού για πρώτη φορά οι αποκλίσεις που παρουσιάστηκαν στο IQ συνδέονταν με αλλαγές σε δύο συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου των εφήβων.

Συγκεκριμένα η αύξηση στη λεκτική ευφυΐα συνδεόταν με ανάπτυξη της πυκνότητας των νευρώνων σε ένα τμήμα του αριστερού κινητικού φλοιού – περιοχή που ενεργοποιείται όταν μιλάμε.

Η αύξηση στη μη λεκτική ευφυΐα σχετιζόταν με αύξηση της πυκνότητας στον πρόσθιο λοβό της παρεγκεφαλίδας – περιοχή που συνδέεται με τις κινήσεις των χεριών.

Σύμφωνα με την επικεφαλής της μελέτης καθηγήτρια Κάθι Πράις «τα στοιχεία είναι άκρως ενθαρρυντικά για όσους έχουν περιθώριο να εμφανίσουν βελτίωση των νοητικών ικανοτήτων τους. Την ίδια στιγμή αποτελούν προειδοποίηση για όσους θεωρούνται ‘έξυπνα πουλιά’ από μικρή ηλικία, αφού μπορεί να μην διατηρήσουν αυτές τις ικανότητές τους σε ολόκληρη τη ζωή τους».

Χρονική μετάθεση των αποφάσεων

Η καθηγήτρια προσέθεσε ότι συνηθίζουμε να κρίνουμε τις ικανότητες των παιδιών και να προσδιορίζουμε την πορεία της εκπαίδευσής τους αρκετά νωρίς στη ζωή τους. «Ωστόσο τώρα αποδεικνύεται ότι η ευφυΐα τους είναι πιθανό να συνεχίσει να αναπτύσσεται. Ετσι δεν πρέπει να βιαζόμαστε και να ξεγράφουμε όσους έχουν χειρότερες επιδόσεις σε μικρή ηλικία αφού το IQ τους μπορεί να εμφανίσει σημαντική βελτίωση με την πάροδο λίγων ετών».

Σημειώνεται ότι η μελέτη δεν αναζήτησε τα αίτια αυτών των αλλαγών στην εφηβεία. Μια εξήγηση είναι πάντως ότι οι διαφορετικοί έφηβοι ωριμάζουν και σε σχετικώς διαφορετικές ηλικίες, γεγονός που μαρτυρεί ότι πρέπει να τους δίνεται ο απαραίτητος χρόνος ώστε να «ανθίσουν» και να ξεδιπλώσουν τις ικανότητές τους.