Το ελληνικό τραπεζικό σύστηµα δεν έχει σχέση µε το ιρλανδικό. Είναι πολύ πιο συντηρητικό και δεν υπάρχει η «φούσκα» που διέλυσε τα ιρλανδικά πιστωτικά ιδρύµατα. Αυτό λέει µιλώντας στο «Βήµα» ο Κρέιγκ Φίλιπς, επικεφαλής της Συµβουλευτικής Οµάδας για τις Χρηµατοοικονοµικές Αγορές του τµήµατος της BlackRock Solutions που µε 40-50 άτοµα στην Αθήνα έχει αναλάβει την εκτέλεση της διαγνωστικής µελέτης των ελληνικών τραπεζών. Ο κ. Φίλιπς εµφανίζεται καθησυχαστικός για τον ρόλο της εταιρείας του, η παρουσία της οποίας έχει προκαλέσει αναταραχές σε τραπεζικούς κύκλους. Ξεκαθαρίζει ότι η επιλογή της BlackRock έγινε κατόπιν διαγωνισµού, ενώ σηµειώνει ότι το ενδεχόµενο κρατικοποιήσεων βρίσκεται στην ατζέντα σε όλη την Ευρώπη και όχι µόνο στην Ελλάδα. Αναφορικά, τέλος, µε το αν η µελέτη θα λάβει υπόψη πιθανές ζηµιές των ελληνικών τραπεζών λόγω «κουρέµατος» του ελληνικού χρέους απαντά διπλωµατικά ότι υπάρχουν µακροοικονοµικοί παράγοντες πολύ σηµαντικότεροι από τη µελέτη της BlackRock. – Σας εξέπληξε ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες αποδεικνύονται τελικά το ίδιο ανεύθυνες με τις αμερικανικές; Στο πλαίσιο αυτό, ποια είναι η γνώμη σας για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα; «Κάθε χώρα αποτελεί διαφορετική περίπτωση στο πώς λειτουργεί το τραπεζικό της σύστηµα. Σε γενικές γραµµές, το ελληνικό τραπεζικό σύστηµα ανήκει σε µια πολύ συντηρητική κατηγορία. Είναι πάρα πολύ νεαρό, ιδιαίτερα µε όρους επέκτασης των καταναλωτικών δανείων και των στεγαστικών δανείων, καθώς και µε βάση την αναλογία δανείων προς κεφαλαιοποίηση».
– Οταν θα καταθέσετε τη διαγνωστική σας μελέτη θα λάβετε υπόψη σας ότι ορισμένες ελληνικές τράπεζες θα πιεστούν λόγω ζημιών από τη συμμετοχή τους στο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους; «∆εν θα ήθελα να “σπεκουλάρω” επί της µελέτης που θα ολοκληρωθεί τον ∆εκέµβριο. Αυτό που συµβαίνει σήµερα και ως τον ∆εκέµβριο σε όλη την Ευρώπη αφορά το πώς οι κυβερνήσεις µπορούν να βοηθήσουν τις τράπεζες που έχουν µεγάλα χρέη σε κρατικά οµόλογα. Εµείς απλώς προσφέρουµε µια εκτίµηση στις ελληνικές τράπεζες. ∆εν είµαστε σύµβουλος της κυβέρνησης. Πολλά µοιάζουν να συµβαίνουν παράλληλα µε τη µελέτη µας. ∆εν θέλω να ελαχιστοποιήσω τη σηµασία της, αλλά υπάρχουν σοβαρότεροι µακροοικονοµικοί παράγοντες και αυτό που πολλοί φοβούνται είναι οι ζηµιές στις τράπεζες, η ανάγκη κυβερνητικών ενισχύσεων και οι κρατικοποιήσεις».
– Πρέπει να φοβούνται οι έλληνες τραπεζίτες το ενδεχόμενο κρατικοποίησης;
«Σήµερα σε όλη την Ευρώπη οι τραπεζικές µετοχές βρίσκονται σε πολύ χαµηλά επίπεδα. Οι τράπεζες δεν µπορούν µόνες τους να αναζητήσουν κεφάλαια. Σε πολλές περιπτώσεις αισθάνονται ότι είναι εξαρτηµένες από την ΕΚΤ. Αυτά τα δύο γεγονότα δεν είναι ευτυχή αλλά είναι πραγµατικότητα. Και µια φυσική συνέπεια είναι ότι κρατικά κεφάλαια πρέπει να δοθούν στις τράπεζες και ότι οι κυβερνήσεις θα αποκτήσουν µερίδιο σε αυτές ώστε να αποκατασταθεί η βιωσιµότητά τους και στη συνέχεια να ιδιωτικοποιηθούν και πάλι. Αυτό δεν αφορά µόνο την Ελλάδα, δείτε τι έγινε στη Βρετανία µε τη Royal Bank of Scotland. Η ιδέα βέβαια ότι οι τράπεζες θα κρατικοποιηθούν δεν είναι η καλύτερη και πιστεύω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι στην Ελλάδα γνωρίζουν πως η µεγάλη ανάπτυξη της οικονοµίας οφείλεται στο ιδιωτικό τραπεζικό σύστηµα».
– Πώς επελέγη η BlackRock Solutions για τη διαγνωστική μελέτη του ελληνικού τραπεζικού συστήματος; Υπήρξε διαγωνισμός; «Ορισµένα δηµοσιογραφικά άρθρα αναρωτιούνται για ποιον λόγο µας επέλεξε η Τράπεζα της Ελλάδος. Ηταν η τρόικα που έδωσε την εντολή στην Τράπεζα της Ελλάδος να προσλάβει διεθνείς ειδικούς για την πραγµατοποίηση της µελέτης. ∆εν µπορώ να σας πω ακριβώς πώς έγινε, αλλά αυτές οι διαδικασίες είναι πάντοτε ανταγωνιστικές. Κατετέθησαν αρκετές προτάσεις, κυκλοφόρησε µια σύντοµη φόρµα µέσα στον Ιούλιο, καθώς και οι όροι βάσει των οποίων έπρεπε να γίνει η µελέτη. Υπήρξε πολύ στενό χρονοδιάγραµµα, το πρόγραµµα άρχιζε την 1η Αυγούστου, και θεωρούµε ότι η Τράπεζα της Ελλάδος έλαβε προσφορές από διάφορες πλευρές».
– Πόσα στελέχη σας δουλεύουν σήμερα στην Ελλάδα; «Συνεργαζόµαστε και µε την Ernst & Young που µας προσφέρει υποστήριξη σε επίπεδο µάνατζµεντ. Εχουν επίσης προσληφθεί άλλες δύο εταιρείες λογιστών, καθώς και δύο νοµικές φίρµες που βοηθούν στην επιβεβαίωση των στοιχείων. Εχουµε 40-50 στελέχη στην Αθήνα όλη την ώρα. Και υπάρχει και προσωπικό στην Ινδία και στη Νέα Υόρκη που καταχωρίζει όλα τα δεδοµένα που συλλέγουµε».
– Μπορείτε να περιγράψετε τον τρόπο δουλειάς σας και ποια ακριβώς είναι η εντολή σας στην Ελλάδα;
«Εχουµε περίπου 900 ανθρώπους σε όλον τον κόσµο. Κατ’ αρχήν προσφέρουµε υπηρεσίες εκτίµησης κινδύνου σε διαχειριστές χαρτοφυλακίων και στους πελάτες µας για την υποστήριξη των επενδυτικών στρατηγικών τους. Πριν από περίπου 15 χρόνια πήραµε µια απόφαση επειδή πιστεύαµε ότι διαθέταµε την “καλύτερη τεχνολογία εκτίµησης κινδύνου” στην αγορά: να την προσφέρουµε και σε τρίτα µέρη. Ενώ λοιπόν η BlackRock διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους 3,6 τρισ. δολαρίων, προσφέρει υπηρεσίες εκτίµησης κινδύνου σε περισσότερους από 150 πελάτες που διαχειρίζονται 10 τρισ. δολάρια. Οι πελάτες µας είναι µεταξύ άλλων τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και κρατικά επενδυτικά κεφάλαια (sovereign wealth funds). Εντός του τοµέα µας διαθέτουµε και µια συµβουλευτική οµάδα για τις χρηµαταγορές η οποία έχει αναλάβει και το πρόγραµµα για τις ελληνικές τράπεζες. Η οµάδα έχει περίπου 200 στελέχη σε Νέα Υόρκη, Λονδίνο και Ινδία».
– Πώς κατηγοριοποιείτε τα δάνεια για να ελέγξετε τη βιωσιμότητά τους;«Μας ζητείται να παράσχουµε εκτίµηση των κινδύνων στα εσωτερικά δανειακά χαρτοφυλάκια. Κάνουµε προβλέψεις επί των ζηµιών ή επί των ροών χρήµατος που επιστρέφουν στην τράπεζα. Και µαζεύουµε όσο περισσότερες πρωτογενείς πληροφορίες µπορούµε για τα πραγµατικά δάνεια, τις υποθήκες και την ιστορική συµπεριφορά των δανειζοµένων ώστε να κατασκευάσουµε ένα µοντέλο πρόβλεψης για τη µελλοντική συµπεριφορά τους. Η ανάλυσή µας έχει δύο σκέλη. Το πρώτο είναι η εκτίµηση της πιθανότητας µη αποπληρωµής των δανείων σε µια συγκεκριµένη χρονική περίοδο. Και το δεύτερο, η εκτίµηση των ζηµιών από αυτό. Χρησιµοποιούµε πληροφορίες από τις τράπεζες και άλλες πηγές της αγοράς. Κάνουµε επίσης συνεντεύξεις µε το προσωπικό των τραπεζών για να κατανοήσουµε διαδικασίες όπως η εξυπηρέτηση των δανείων».
– Πριν από την Ελλάδα η BlackRock Solutions έκανε διαγνωστική μελέτη στις τράπεζες της Ιρλανδίας που υπήρξε αρκετά αυστηρή. Τι ακριβώς εντοπίσατε εκεί; «Στην Ιρλανδία υπήρξε µια πολύ µεγάλη «φούσκα» ακινήτων. Αυτό ενθάρρυνε δύο πράγµατα. Υπήρξε ένα µαζικό κατασκευαστικό “µπουµ” σε όλη τη χώρα και σε οποιαδήποτε περιοχή θα µπορούσε να φανταστεί κανείς µε την ιδέα πως ό,τι και να χτιστεί κάποιος θα το αγοράσει. Αυτό δηµιούργησε τεράστια προσφορά. Το δεύτερο πράγµα που συνέβη ήταν ότι οι τράπεζες πίστεψαν πως η αγορά θα συνεχίσει να ανεβαίνει. ∆εν σκέφτηκαν µε τον κλασικό τρόπο της χορήγησης δανείων, απλώς δάνειζαν µε βάση ένα ποσοστό της καθαρής αξίας των ακινήτων. Οταν αυτό σταµάτησε, υπήρξε κατάρρευση και αυτό αφορούσε το 80% των δανείων στην Ιρλανδία. ∆εν µπορώ να συνδέσω αυτό που έγινε µε κανένα άλλο τραπεζικό σύστηµα. Και στην Ελλάδα αυξήθηκαν οι τιµές των ακινήτων, αλλά ακόµη και τα ποσοστά δείχνουν ότι τα εµπορικά δάνεια αντιπροσωπεύουν περίπου 5%-6% των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών. Είναι πολύ µικρό. Επίσης περίπου 20% είναι το ποσοστό των δανείων για την αγορά κατοικίας. ∆εν υπάρχει σχεδόν κανένας παραλληλισµός ανάµεσα στο ελληνικό και στο ιρλανδικό τραπεζικό σύστηµα µε όρους εκτίµησης κινδύνου. Το άλλο ζήτηµα είναι ότι το ιρλανδικό τραπεζικό σύστηµα είναι πολύ µεγάλο συγκρινόµενο µε το ΑΕΠ της χώρας που επίσης συνεισέφερε στην κρίση».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
