«Ο ελληνικός λαός υπήρξε απροετοίµαστος από την ηγεσία του και πέρασε, σαν τον βαριά άρρωστο που διαγιγνώσκουν την ασθένειά του, κατευθείαν στην άρνηση» λέει ο καθηγητής κ. Γ. Παυλάκης, ένας από τους «σοφούς» της διεθνούς ακαδηµαϊκής κοινότητας και διευθυντής του Τοµέα Ανθρωπίνων Ρετροϊών στο Εθνικό Ινστιτούτο κατά του Καρκίνου των ΗΠΑ. Ο κ. Παυλάκης υποστηρίζει τη λύση συναινετικής κυβέρνησης ως τη µόνη που µπορεί να µας σώσει από την εθνική καταστροφή. Και δηλώνει ότι το ερώτηµα «ποιος φταίει;» πρέπει να αναζητηθεί µόνο για ακαδηµαϊκούς λόγους, καθώς η έρευνα για τον ένοχο θα στερήσει από τους Ελληνες κι άλλο πολύτιµο χρόνο. – Ανήκετε στη γενιά της Μεταπολίτευσης που οραματίστηκε μια καλύτερη Ελλάδα. Το όραμα έγινε πράξη; «Ερχοµαι συχνά στην Ελλάδα και βλέπω ότι εκείνο που ζητούσε η δική µου γενιά παραµένει ζητούµενο. Για να προκύψει κάτι θετικό πρέπει να αναζητήσουµε το νέο όραµά µας. Στην περίπτωσή µου το όραµα αυτό είναι να επικεντρωθώ εκεί που ξέρω κάτι παραπάνω: στην παιδεία και την έρευνα. ∆εν ξέρω αν θα έρθει ένας καλύτερος κόσµος. Aυτό που προσπαθούµε όµως είναι να περισώσουµε και να αναπτύξουµε δυνάµεις στην παιδεία και την έρευνα ώστε να µπορέσουµε να χτίσουµε για το µέλλον».
– Σπουδάσατε στην Ελλάδα. Γιατί φύγατε;Newsletter
Η ιστορική στήλη του Βήματος στο inbox σου
Γίνε μέλος του καθημερινού newsletter που αποκαλύπτει όσα συμβαίνουν στο πολιτικό παρασκήνιο και απόκτησε πρόσβαση σε αποκλειστικό περιεχόμενο.
– Τι πήγαινε στραβά;
«Κάτι µουέλεγε ότιδεν παίρναµε τονσωστό δρόµο.Το µεγάλο λαϊκό κίνηµα µε την υπέροχη αισιοδοξία, που πίστευε ότι θα τα λύσουµε όλα, που είχε εµπιστοσύνη στη δύναµη των νέων, έβλεπα ότι εκφυλιζόταν γρήγορα. ∆εν έβλεπα να οδηγεί στην Ελλάδα που ονειρευόµουν. Από τότε ακόµη αρχίσαµε να χάνουµε ευκαιρίες. Αυτό ήταν το πρόβληµα τότε και αυτό είναι και σήµερα».
– Εννοείτε ότι από τότε ακόμη οι κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές τάξεις της χώρας δεν συνεργάζονταν; «Ναι. Αυτό που ξεκίνησε ως λατρεία για τη δύναµη των νέων έφτασε σήµερα στα φαινόµενα µαθητών που καταλαµβάνουν τα σχολεία τους µε αστεία αιτήµατα. Που χάνουν καιρό από τη µόρφωσή τους και βγάζουν τα µάτια τους µόνοι τους. ∆εν χρειαζόµαστε στείρες εξεγέρσεις πλέον. ∆εν οδηγούν σε ασφαλή µονοπάτια».
– Υπάρχουν σήμερα εξεγέρσεις με ουσία; «Οι ουσιαστικές εξεγέρσεις φέρνουν ανατροπές, απελευθερώνουν νέες δυνάµεις για να µπορούµε να χτίσουµε. Μπορούµε να γκρεµίζουµε για χρόνια, ποτέ όµως χωρίς να χτίσουµε ξανά. Οταν δεν υπάρχουν οι κοινωνικές δυνάµεις και η διεκδίκηση ουσιαστικών αλλαγών, δεν µπορούν να γίνουν αντίστοιχες ανατροπές και η ιστορία επαναλαµβάνεται ως φάρσα».
– Η γενιά σας έχτισε τελικά;
«Εχτισε πολλά αλλά άφησε και βαριά κληρονοµιά. Οπως και η γενιά της Αντίστασης. Αφησαν µια σκιά πίσω τους.
Οδήγησαν σε ανησυχητικά φαινόµενα χρόνιων, στείρων, µικροεξεγέρσεων χωρίς ούτε αποτέλεσµα. Ξέρω όµως πολλούς ανθρώπους της γενιάς µου που υπηρετούν το κοινωνικό σύνολο, που δεν έγιναν λαµόγια».
– Ποιος φταίει για την κατά σταση;
«Ας αρχίσουµε από τα κλασικά “Οι Ελληνες έχουν τις κυβερνήσεις που τους αξίζουν”. ‘Η το “µαζί τα φάγαµε”. ∆εν περιγράφουν όλη την αλήθεια, αλλά θα πρέπει να µας βάλουν σε σκέψεις. Εκείνο που µε στενοχωρεί είναι ότι σε αυτή την οικονοµική κατάπτωση, για να µην την πω εθνική καταστροφή, ο ελληνικός λαός υπήρξε απροετοίµαστος από την ηγεσία του. Πέρασε, σαν τον άρρωστο που του διαγιγνώσκουν βαριά ασθένεια, στην άρνηση. Και έµεινε στην άρνηση. Πολλοί Ελληνες δεν βλέπουν την πραγµατικότητα. ‘Η έχουν περάσει στο επόµενο στάδιο, τον θυµό. Πρέπει όµως να προσπαθήσουµε να τα ξεπεράσουµε όλα αυτά. Να περάσουµε στη ρεαλιστική αντιµετώπιση της κατάστασής µας.
Με ανησυχεί ότι έπειτα από δύο χρόνια οικονοµικής κρίσης οι άνθρωποι είναι ακόµη θυµωµένοι, κατηγορούν τα λαµόγια της πολιτικής. ∆εν έχουν άδικο, όπως δεν έχουν άδικο να θυµώνουν µε τους συµµάχους και συµπολίτες µας της Ευρώπης. Οµως κάτι πρέπει να γίνει. Ο θυµός είναι µεν κατανοητός, αλλά στείρος. ∆εν πρέπει επίσης να περάσουµε στον πανικό. Γιατί έτσι θα συνεχίσουµε να χάνουµε ευκαιρίες».
– Ο κόσμος του πνεύματος μπορεί να χτίσει γέφυρες επικοινωνίας στην κοινωνία; «Ο πνευµατικός κόσµος φαίνεται κατώτερος των περιστάσεων. Καταναλώνεται σε µικροδιαφωνίες και γκρίνιες. Ας ψάξει πώς µπορεί να βοηθήσει στην κρίση».
– Ποια λύση σε πολιτικό επίπεδο πιστεύετε ότι θα βοηθήσει; «Είναι προφανές ότι χρειάζεται κυβέρνηση εθνικής συναίνεσης. Οι Πορτογάλοι δεν έλυσαν όλα τους τα προβλήµατα αλλά οι συναινετικές λύσεις τούς βοήθησαν. ∆εν νοµίζω ότι µονοκοµµατικές κυβερνήσεις µπορούν να µας βγάλουν εύκολα από την κρίση. Γιατί οι έλληνες πολιτικοί δεν κάνουν µεγαλύτερη προσπάθεια σε αυτό; Στον νόµο για την Παιδεία επικράτησε συναίνεση. Γιατί δεν λειτουργεί αυτό ως παράδειγµα;».
– Τα πανεπιστήμια όμως και οι διοικήσεις τους αντέδρασαν. Τι λέτε γι’ αυτό;
«Λέω πως όσοι µένουν στο παρελθόν είναι δεινόσαυροι που δεν το έχουν καταλάβει. Χρειαζόµαστε πανεπιστήµια µε ευέλικτη διοίκηση που να κάνουν καλά τη δουλειά τους. Ο κόσµος έχει προχωρήσει. Πρέπει να σώσουµε το δηµόσιο πανεπιστήµιο και όχι να το χαντακώσουµε. Πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα µε λιγότερα χρήµατα, που σηµαίνει ότι όλοι πρέπει να βρούµε τρόπους να γίνουµε καλύτεροι. Η γενιά του Πολυτεχνείου µέσα σε τρεις ηµέρες προκάλεσε λαϊκή εξέγερση. Σήµερα δεκάδες πανεπιστηµιακές σχολές είναι υπό κατάληψη και κανείς δεν ασχολείται. Γιατί κανέναν δεν συγκινούν τα µικροσυµφέροντα των φοιτητικών οργανώσεων. Η ζηµιά όµως που προκαλούν στην εκπαίδευση είναι µεγάλη. Οι φοιτητές χτίζουν γραφεία καθηγητών, τους απειλούν. Θέλουν να µη χάσουν την εξεταστική τους περίοδο παρ’ ότι κρατούσαν επί έναν µήνα τα πανεπιστήµια κλειστά. Γιατί; Για να βγουν από το πανεπιστήµιο και να πάνε πού; Χωρίς πραγµατικά εφόδια; Σε ένα χρεοκοπηµένο κράτος; Στην ανεργία; Η κατάσταση που ζούµε µου θυµίζει τις τελευταίες ηµέρες του σοβιετικού κράτους».
– Οι πολίτες αντιδρούν με διαφορετικούς τρόπους στην κρίση. Αλλοι κλείνουν δρόμους, άλλοι απεργούν… «Εγώ βλέπω ανησυχητικά σηµεία διάλυσης του κοινωνικού ιστού και σήψης. Οταν οι δηµόσιοι υπάλληλοι αρνούνται να δουλέψουν, όταν οι ταξιτζήδες λένε ότι θα κυνηγήσουν τους υπουργούς, όταν οι φοιτητές κλείνουν τα πανεπιστήµιά τους. Καθένας που οχυρώνεται πίσω από τα ατοµικά του συµφέροντα κινδυνεύει να διαλύσει τον κοινωνικό ιστό. ∆εν µπορεί να συνεχιστεί αυτό. Οι πολίτες δεν πιστεύουν πια στην κοινωνική οργάνωση του κράτους και στον σκοπό της. Αυτό όµως ήταν πάντα το αυτονόητο για όλους µας. Αυτή είναι η κοινωνική συνθήκη. Αν φτάσουµε να αποδοµούµε αυτή την κατάκτηση, τότε η επόµενη ηµέρα δεν θα οδηγήσει σε θετικά αποτελέσµατα. Φυσικά δεν προσπαθώ να καταργήσω τις κοινωνικές συγκρούσεις, αυτές είναι νοµοτελειακά φαινόµενα και θα υπάρχουν όσο υπάρχουν διαφορετικά κοινωνικά συµφέροντα. Αυτό που λέω είναι ότι καλό θα ήταν να σκεφτόµαστε παραγωγικά και οργανωµένα, ώστε οι κοινωνικές συγκρούσεις να λύνονται θετικά».
– Ισως απλώς οι πιο «ρομαντικοί» περιμένουν να δουν δικαιοσύνη. «Ισως. ∆εν είµαι πολιτικός και δεν ξέρω τι µπορεί να γίνει στο επίπεδο των ευθυνών. Ξέρω πως ό,τι κάνουµε πρέπει να σηµατοδοτήσει µια νέα αρχή. Πιστεύω ότι το σηµερινό πολιτικό σύστηµα της χώρας είναι πεθαµένο. Και δεν ξέρω αν οι εκπρόσωποί του το έχουν καταλάβει. Αυτό που δεν βλέπω είναι µε τι µπορεί να αντικατασταθεί άµεσα. Οι Ελληνες πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί στις επόµενες επιλογές τους. Να µην αρνηθούν τα πάντα. ∆εν είναι όλοι οι πολιτικοί το ίδιο, ούτε έχουν όλοι τις ίδιες ευθύνες. Αν η κατάσταση φέρει τα πράγµατα σε ακραίες λύσεις και δράσεις, τότε κινδυνεύουµε µε ένα µέλλον που θα έχει περισσότερο κίνδυνο από ελπίδα».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
