Τα έξι μυθιστορήματα που διεκδικούν το Μπούκερ 2011

Ο Τόνι Γουέμπστερ και ο Άντριαν Φιν γνωρίζονται στο σχολείο και γίνονται φίλοι. Μοιράζονται τις ανησυχίες της αφυπνισμένης σεξουαλικότητάς τους κι επιπλέον το πάθος για τα κορίτσια και το διάβασμα στη δεκαετία του 1960. Ορκίζονται ότι θα μείνουν φίλοι για πάντα. Ο Άντριαν όμως αυτοκτονεί. Ήταν ένα παράξενο και έξυπνο παιδί, χαρακτηριζόταν από μια ιδιότυπη σοβαρότητα και τη βαθιά του αγάπη για τη φιλοσοφία και την ιστορία. Ο Τόνι, μεσήλικας πια, αναγκάζεται να κάνει τον απολογισμό μιας ήρεμης, «κανονικής» κατά τ’ άλλα ζωής, όταν λαμβάνει ένα γράμμα απ’ έναν δικηγόρο.

Το γράμμα τον πληροφορεί ότι ο Άντριαν, εδώ και σαράντα χρόνια, έχει αφήσει στον ίδιο το προσωπικό του ημερολόγιο και μέσα απ’ τις σελίδες του τον προτρέπει (τον αναγκάζει μ’ έναν τρόπο) να σκεφτεί τι έκανε τελικά με τη ζωή του, να στοχαστεί πώς έζησε μέχρι τώρα. Ο Βρετανός Τζούλιαν Μπαρνς, γαλλοτραφής και πολύ δόκιμος συγγραφέας, αναμετράται με τις αναπόδραστες, ψυχολογικές συνέπειες του γήρατος, γράφει για να διαχειριστεί τις απώλειες της ζωής και να σφυγμομετρήσει την ίδια τη μνήμη, την αδυναμία αλλά και τη απρόβλεπτη δυναμική της. Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει απ’ το «Μεταίχμιο» στα ελληνικά την άνοιξη του 2012.

Όρεγκον 1851. Δυο αδέλφια, ο Έλι και ο Τσάρλι, διαβόητοι κακοποιοί και πληρωμένοι δολοφόνοι, ξεκινούν για το Σαν Φρανσίσκο με σκοπό να «καθαρίσουν» έναν μυστηριώδη άνδρα με το όνομα Χέρμαν Κέρμιτ Γουόρμ για κάποιον απροσδιόριστο λόγο. Τα δύο αδέλφια έχουν συνηθίσει το αίμα, ανέκαθεν είχαν τη συνήθεια να σκοτώνουν ανθρώπους και πάντα τους περιτριγύριζαν ένα σωρό φονιάδες. Στο περιπετειώδες ταξίδι τους έρχονται αντιμέτωποι με απρόσμενες εξελίξεις και βίαια περιστατικά. Είναι η εποχή που στην Άγρια Δύση ο «πυρετός του χρυσού» κατασκευάζει το αμερικάνικο όνειρο με εκκωφαντικό πιστολίδι και άπληστους χρυσοθήρες.

Ο Τσάρλι βγάζει το ψωμί του σκοτώνοντας όποιον μπαίνει εμπόδιο στις επιδιώξεις του. Ο Έλι από ένα σημείο και μετά σιχαίνεται αυτή τη ζωή που είναι βαμμένη στο αίμα και προτιμά να ερωτευθεί. Οι καβγάδες τους είναι ατέλειωτοι. Όταν στο τέλος φτάνουν στην Καλιφόρνια ανακαλύπτουν ότι αυτός που πρέπει να σκοτώσουν είναι ένας εφευρέτης ο οποίος κατέχει τη «μαγική φόρμουλα» που μπορεί να τους κάνει πλούσιους. Ό,τι ακολουθεί στο δεύτερο μυθιστόρημα του Καναδού συγγραφέα είναι μια ιστορία που ισορροπεί ανάμεσα στο δράμα και την κωμωδία.

«Γεννήθηκα δυο φορές. Πρώτα σ’ ένα ξυλόσπιτο που προεξείχε πάνω απ’ τα μαύρα νερά του Τάμεση, κι ύστερα πάλι, οκτώ χρόνια αργότερα στην Ράτκλιφ Χάιγουεϊ, όταν ο τίγρης με πήρε στο στόμα του κι άρχισαν όλα στην πραγματικότητα». Ο Τζάφι Μπράουν είναι ένα μικρό ανυπεράσπιστο παιδί όταν του επιτίθεται ένας τίγρης της Βεγγάλης στο Ίστ Εντ του Λονδίνου. Τον σώζει ο ιδιοκτήτης του τίγρη, ο Τσαρλς Τζάμρακ, εισαγωγέας και προμηθευτής εξωτικών και άγριων ζώων σε τσίρκα.

Ο Τζάφι αρχίζει να δουλεύει στο θηριοτροφείο του Τζάμρακ και να περιποιείται, μεταξύ άλλων, πιθήκους, ελέφαντες, καμήλες, φίδια κι όλων των ειδών τα πτηνά. Αυτό που τον ενοχλεί περισσότερο είναι το δωμάτιο με τα σιωπηλά πουλιά, όπου το καθένα απ’ αυτά είναι κλεισμένο σ’ ένα μικρό κι άχαρο κλουβί. Μέσα σε λίγο καιρό του δίδεται η ευκαιρία να πάρει μέρος σ’ ένα συναρπαστικό ταξίδι: να κυνηγήσει και να πιάσει – όπως του λένε – ένα «δράκο»! Στην ουσία επιβιβάζεται σ’ ένα φαλαινοθηρικό πλοίο του 19^ου αιώνα και σαλπάρει με προορισμό την ωριμότητα, σ’ ένα ιστορικό μυθιστόρημα που φέρνει άμεσα στο νου του αναγνώστη το «Μόμπι Ντικ» του Χέρμαν Μέλβιλ.

Ο Ιερώνυμος Φολκ, στα δεκαεννιά του χρόνια, είναι ένας εξαιρετικά ταλαντούχος τρομπετίστας. Είναι ένας μαύρος πολίτης στη Γερμανία του Τρίτου Ράιχ και της «Αρίας Φυλής». Ανήκει σε μια δημοφιλή μπάντα της τζαζ μουσικής στην οποία έχουν απαγορευτεί οι ζωντανές εμφανίσεις στο Βερολίνο των τελών της δεκαετίας του 1930. Οι Ναζί έχουν απαγορεύσει αυτές τις «εκφυλιστικές» μελωδίες. Με δυο Αφροαμερικανούς φίλους του και μέλη της μπάντας, τον Σιντ Γκρίφιθς και τον Τσιπ Τζόουνς, ο Ιερώνυμος δραπετεύει στο Παρίσι το 1939 όπου, όταν πλέον κηρύττεται ο πόλεμος και εισβάλλουν οι Γερμανοί, κρύβονται μέχρι να βρουν τρόπο να ξεφύγουν εκ νέου απ’ τους διώκτες τους της Γκεστάπο.

Ο τρομπετίστας που έχει εξελιχθεί στο ανερχόμενο αστέρι των παριζιάνικων καμπαρέ συλλαμβάνεται σ’ ένα καφέ και οι πάντες χάνουν τα ίχνη του. Πενήντα χρόνια αργότερα, ο Σιντ επιστρέφει στο Παρίσι και συναντά τον Τσιπ που μ’ ένα αποκαλυπτικό γράμμα του αποκαλύπτει ότι ο φίλος τους δεν εξοντώθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπως νόμιζαν. Η Καναδέζα Έσι Εντούτζιαν (γόνος Γκανέζων μεταναστών) γράφει μια ιστορία μυστικών και αποκαλύψεων που αφορά τους Αφρογερμανούς. Η παρουσία τους στη Γερμανία έχει τις ρίζες της στον 18^ο αιώνα και φτάνει μέχρι τον Μεσοπόλεμο όταν και αριθμούσαν μερικές χιλιάδες.

Το πρώτο μυθιστόρημα του Α. Ντ. Μίλερ ένα ψυχολογικό δράμα που εκτυλίσσεται στη διάρκεια ενός μοσχοβίτικου χειμώνα, όταν η ηθική πυξίδα ενός τριαντάρη Εγγλέζου αποπροσανατολίζεται από τις εκμαυλιστικές ευκαιρίες που του παρουσιάζονται στην καινούργια Ρωσία. Ο δυτικοευρωπαίος Νικ βρίσκεται στη Μόσχα για να μεταφέρει εκεί τα φώτα της ελεύθερης οικονομίας, αλλά και για να εκμεταλλευτεί τις πιθανότητες πλουτισμού που του παρέχει η μετασοβιετική Ρωσία, μια χώρα ηδονισμού κι απελπισίας, διαφθοράς κι αθωότητας, με μαγικές ντάτσες και χλιδάτα νυχτερινά κέντρα, όπου μυστικά -και πτώματα- αποκαλύπτονται μόνο όταν αρχίζει να λιώνει το χιόνι. Στη Μόσχα ο Νικ γνωρίζει και τη γοητευτική Μάσα.

Πρόκειται για την ερωτική ιστορία ενός ευάλωτου ανθρώπου σε μια διεφθαρμένη κοινωνία. Ο τριανταεπτάχρονος Α. Ντ. Μίλερ σπούδασε λογοτεχνία στο Κέιμπριτζ και το Πρίνστον. Έχει εργαστεί ως τηλεοπτικός παραγωγός πριν γίνει ανταποκριτής του «Economist» στη Ρωσία. Απ’ το 2004 ως το 2007 ταξίδεψε σ’ όλη την επικράτεια της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Το βιβλίο έχει μεταφραστεί ήδη σε δεκαεννέα γλώσσες και στα ελληνικά με τον τίτλο «Κάτω απ’ το Χιόνι» (Ωκεανίδα, μτφ Ρένα Χατχουτ). Ο συγγραφέας ζει στο Λονδίνο με τη γυναίκα και την κόρη του.

Ένα εντεκάχρονο αγόρι, ο Χάρισον Οπόκου ή αλλιώς Χάρι, που έχει πρόσφατα φτάσει από την Γκάνα με τη μητέρα του και τη μεγαλύτερη αδελφή του, αποφασίζουν να εγκατασταθούν σε μια περιοχή με δημοτικά διαμερίσματα, όπου συνυπάρχει πλήθος μεταναστών. Ο Χάρι προσπαθεί να προσαρμοστεί στην καινούργια του εγγλέζικη ζωή βλέποντας, ακούγοντας και προσπαθώντας πάντα με καλή διάθεση να μάθει όλα τα μαγικά τρικ που θα του εξασφαλίσουν την επιβίωσή του στην πόλη: τις συμμορίες στους δρόμους, το ντύσιμο, το περπάτημα. Όταν όμως ένα αγόρι βρίσκεται ξαφνικά μαχαιρωμένο στον δρόμο και η αστυνομία συναντά ένα τείχος σιωπής, ο Χάρι, εξαιρετικά αισιόδοξη φύση, αποφασίζει να διερευνήσει μόνος του το έγκλημα, θέτοντας σε κίνδυνο τον εύθραυστο ιστό που έχει πλέξει η μητέρα του για να κρατήσει την οικογένειά της ασφαλή.

Ο τριανταπεντάχρονος Στίβεν Κέλμαν, που έκανε πολλές δουλειές πριν στραφεί το 2005 στη λογοτεχνία, γράφει μια ιστορία για την σκληρότητα της ενηλικίωσης και την αγωνία της προσαρμογής στη νέα πατρίδα με φόντο μια πολυπολιτισμική γειτονιά στο Πέκαμ του Λονδίνου, ελεγχόμενη από συμμορίες, όπου η επιβίωση εξελίσσεται σε καθημερινό αγώνα. Η φωνή του μικρού αφηγητή κέρδισε τις εντυπώσεις για την αυθεντικότητα και τη σπιρτάδα της. Το βιβλίο κυκλοφορεί προσεχώς απ’ τις εκδόσεις Μεταίχμιο με τίτλο «Άγρια Παιδιά» (μτφ. Κατερίνα Σχινά).