Η ζωή είναι δομημένη επάνω σε αντιθέσεις κι εμείς έχουμε μάθει να ζούμε με αυτές κι ενίοτε μέσα από αυτές. Αρσενικό – θηλυκό, νέο – παλιό, άσπρο – μαύρο, στρέιτ – γκέι, χριστιανός – μουσουλμάνος, πλούσιος – φτωχός, καλό – κακό. Πάνω σε ανάλογα ζεύγη αντιθέτων στηρίζουμε την θεώρησή μας για τον κόσμο, εμάς και τους άλλους. Από τα δικά μας κλισέ λοιπόν, ξεπηδάει η διαφορετικότητα. Αυτή την αμφιλεγόμενη έννοια, έρχεται μέσα από ποικίλες εκδηλώσεις να χαρτογραφήσει το 3ο Φεστιβάλ Διαφορετικότητας από τις 3 έως τις 9 Οκτωβρίου, φιλοξενούμενο στα BOOZE COOPERATIVA, SIX D.O.G.S. και TAF.
Στην ανοιχτή συζήτηση που έλαβε χώρα στον πολυχώρο TAF στο Μοναστηράκι, την Τρίτη 4 Οκτωβρίου, πριν τα εγκαίνια έκθεσης σκίτσου – κόμιξ – γελοιογραφίας, ο συγγραφέας Θανάσης Χειμωνάς, ο σκηνοθέτης Χρήστος Δήμου και η ηθοποιός (και όχι μόνο) Αφροδίτη Αλ Σάλεχ έδωσαν το έναυσμα για έντονες αναζητήσεις. Έχοντας αγγίξει ο καθένας με το έργο και τις δράσεις του ζητήματα που καθιστούν τους ανθρώπους «διαφορετικούς» μέσα στην κοινωνία, όπως AIDS, ναρκωτικά, χρώμα, θρησκεία, σεξουαλικός προσανατολισμός, έδωσαν το δικό τους στίγμα.
Υποστηρίζοντας ότι η ύπαρξη του όρου διαφορετικότητα προϋποθέτει και τον ορισμό μιας κανονικότητας, που οδηγεί στην ομοιομορφία, η κυρία Αλ Σάλεχ τόνισε ότι όπως στην φύση δεν υπάρχουν όμοια δέντρα ή ζώα, έτσι κανένας άνθρωπος, κανένα βλέμμα, καμιά φωνή δεν είναι ίδια με καμιά άλλη. «Ομοιομορφία υπάρχει μόνο στα κλωνοποιημένα όντα και τα μεταλλαγμένα προϊόντα. Και στους ανθρώπους, στα ολοκληρωτικά καθεστώτα», είπε.
Το ζωηρό ακροατήριο ζεστάθηκε γρήγορα, ιδιαίτερα μετά την τοποθέτηση του κυρίου Δήμου ότι μέσα από την τέχνη του εξυμνεί την διαφορετικότητα και δεν περιορίζεται ο ίδιος μέσα σε κοινωνικές συμβάσεις, για να βοηθήσει άλλους ανθρώπους να εκφράσουν τα δικά τους θέλω. «Είναι OK να είσαι Έλληνας, γιατί έχω ζήσει ως μετανάστης σε άλλη χώρα. Είναι ΟΚ να είσαι γκέι. Δεν δίνω μπουνιά στο μαχαίρι. Βρίσκω τρόπο να προσαρμόσω το σύστημα στα δικά μου θέλω μέσα από την καλλιτεχνική έκφραση».
Η προσωπική εμπειρία ενός νεαρού ομοφυλόφιλου από το κοινό έρχεται να δείξει ότι δεν είναι τόσο απλό στην Ελλάδα του σήμερα να εκφράζεται κανείς ανοιχτά. «Έχω πέσει θύμα ρατσιστικών επιθέσεων ακόμα και από αστυνομικούς λόγω του τρόπου που ντύνομαι και φέρομαι. Έχοντας εμπειρία από άλλες χώρες της Ευρώπης, καταλήγω να μεταναστεύσω γιατί στην Σουηδία, στην Δανία, στην Γερμανία μπορώ να ζω ως κανονικός κι όχι ως διαφορετικός», υποστήριξε.
Τα βήματα προόδου που έχουν συντελεστεί τα τελευταία χρόνια, κατά την γνώμη του, στην Ελλάδα τόνισε με αισιοδοξία ο κύριος Χειμωνάς. «Έχουμε να καλύψουμε πολύ δρόμο μέχρι να μην υφίσταται καν η έννοια της διαφορετικότητας. Ξεπερνώντας τα ρατσιστικά μας ταμπού δεν θα μπαίνουμε καν στην διαδικασία να σεβόμαστε τον άλλο επειδή είναι διαφορετικός», είπε. Έχοντας πλούσια αρθρογραφία σε μπλογκς, γνωρίζει καλά ότι το Ίντερνετ έχει βοηθήσει πολύ στο να ακουστεί η φωνή ανθρώπων που ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας, έχει όμως και την αρνητική του πλευρά.
Δεν είναι λίγες οι φορές που μέσω μπλογκς ή social media, ομάδες που ωθούνται από ρατσιστικά κίνητρα απειλούν κι εκφοβίζουν όσους παίρνουν θέση υπέρ ευάλωτων ομάδων όπως οι αλλοδαποί ή οι χρήστες ναρκωτικών. Σε εποχές κρίσης μάλιστα, παρατηρούνται συχνά φαινόμενα όχλου και βίας. «Από την άλλη, μη νομίζεται ότι επειδή μπαίνει ο άλλος και κάνει ένα like στο Facebook είναι και διατεθειμένος να αγωνιστεί για τα δικαιώματα κάποιου άλλου», επισήμανε η κυρία Αλ Σάλεχ.
Για μια νέα μορφή ρατσισμού, μίλησε η 15χρονη Ευφροσύνη, μαθήτρια δημοσίου σχολείου των Βορείων Προαστίων, σκορπώντας μειδίαμα στο μεγαλύτερο μέρος του κοινού. «Τώρα με την οικονομική κρίση, στρεφόμαστε όλοι εναντίον όλων. Ιδιωτικοί υπάλληλοι εναντίον δημοσίων, μαθητές ιδιωτικού εναντίων μαθητών δημοσίου, αυτοί που δεν έχουν εναντίον αυτών που έχουν. Εμένα μου λένε ότι για να μένω στα Βόρεια δεν έχω ανάγκη γιατί έχω τα λεφτά του μπαμπά, δεν είναι όμως δίκαιο αυτό», είπε.
Κρίνοντας από την κατάμεστη αίθουσα και το πάθος της συζήτησης, η διαφορετικότητα μας αφορά όλους. Με το που πει ο άνθρωπος που κάθετε στην διπλανή καρέκλα: Ναι, είμαι διαφορετικός, η σκέψη ελευθερώνεται. Δεν είμαστε διαφορετικοί, είμαστε ξεχωριστοί. Όπως, εξάλλου έχει γράψει και ο αμερικανός συγγραφέας H. Jackson Brown Jr. «Οι άνθρωποι ψάχνοντας την ευτυχία και την ολοκλήρωση παίρνουν διαφορετικούς δρόμους. Επειδή δεν ακολουθούν τον δρόμο που ακολουθείς εσύ, δεν σημαίνει ότι έχουν χαθεί».
