«Ο Τούρκος είναι ουσιαστικά θρασύδειλος. Είναι γενναίος σαν λιοντάρι όταν τα πράγματα έρχονται όπως τα θέλει, αλλά δουλόφρων, χαμερπής και λιγόψυχος όταν του τυχαίνουν αναποδιές, Χένρι Μόργκενταου, Αμερικανός πρέσβης στην Τουρκία και συγγραφέας1856-1946».
Στα πλαίσια των ραγδαίων γεωπολιτικών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο και με βάση την προαναφερθείσα διαπίστωση του Χένρι Μόργκενταου οφείλει πλέον η Ελλάδα να χειριστεί με αποφασιστικότητα και στρατηγική ευελιξία τη νέα κατάσταση που τείνει να παγιωθεί, τον αποκλεισμό δηλαδή της Τουρκίας από τα ενεργειακά φιλέτα της περιοχής . Το τρένο του νέο-οθωμανισμού εκτροχιάζεται, αφού οι ράγες που οδηγούν στην, στρατηγικής σημασίας, περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι λιμαρισμένες και ακατάλληλες για αμαξοστοιχίες που τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα, προκειμένου να φτάσουν στον προορισμό τους.
Η αρχή του τέλους για το ανομοιογενές δεσποτικό τουρκικό κράτος πυροδοτήθηκε και από την απόφαση της Άγκυρας να αμφισβητήσει το status quo στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή της. Η προσπάθεια των Τούρκων, να «στριμώξουν» τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο το Ισραήλ, θεωρώντας το συμπιεσμένο από τις διεθνείς πιέσεις που δέχεται για άμεση λύση του Παλαιστινιακού, δεν απέφερε τους αναμενόμενους καρπούς. Τα κράτη της «Αραβικής Άνοιξης» –target group της τουρκικής διπλωματίας– δεν φαίνονται διατεθειμένα να εμπιστευθούν τυφλά την Τουρκία με το ύποπτο ιστορικό παρελθόν και το αβέβαιο μέλλον. Προφανώς «εντόπισαν» τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα της νέο-οθωμανικής οικονομικής και πολιτισμικής πολιτικής, αλλά και εκτίμησαν ότι δεν είναι σε θέση να τα βάλουν με τον στρατιωτικό γίγαντα της Μεσογείου, το Ισραήλ.
Φοβισμένη όμως είναι και η φαινομενικά «ατρόμητη» Τουρκία. Παρά τους λεονταρισμούς της απέναντι στο Ισραήλ, με σκοπό να ανορθώσει την υπόστασή της στα μάτια των μουσουλμάνων της Μεσογείου και όχι μόνο, αποδεικνύει ότι στην πράξη δεν διαθέτει τα «κότσια», όταν απέναντί της βρίσκονται αποφασισμένα κράτη.
Συνεπώς ο στόχος των Ερντογάν-Νταβούτογλου να αναδείξουν την Τουρκία σε περιφερειακή δύναμη, παρακάμπτοντας το Ισραήλ, αποδείχτηκε ανεδαφικός. Αντίθετα φέρνει το ισλαμικό κράτος σε εξαιρετικά δυσχερή θέση, αφού, πέραν της διαχρονικής κόντρας του με τη Μόσχα σε σχέση με τα Στενά του Βοσπόρου, την περιοχή της Κασπίας και τα Βαλκάνια, το πρόβλημα με τη Συρία, το Κουρδικό και τη εσωτερική διαμάχη ισλαμιστών-κεμαλιστών, έχει εφ’εξής να διαχειριστεί το αρνητικό κλίμα που προκάλεσε στον δυτικό κόσμο η οργή του Ισραήλ, το οποίο έχει τοποθετήσει επίσημα την Τουρκία στον «άξονα του κακού». Ως εκ τούτου η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών του Ιράν, Ramin Mehmanparast, έρχεται να βάλει φωτιά στις τουρκο-ιρανικές σχέσεις. Σε δηλώσεις του προειδοποιεί τη Τουρκία: «αν δεν άρει την απόφασή της σχετικά με την εγκατάσταση της νατοϊκής αντιπυραυλικής ασπίδας, οι συνέπειες προβλέπονται να είναι …περίπλοκες».
Τώρα λοιπόν είναι η ευκαιρία για την ελληνική κυβέρνηση να σώσει την παρτίδα της. Δεν έχει παρά να προχωρήσει πάραυτα στην κήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ, βάζοντας τέλος στον νέο-οθωμανισμό των ισλαμιστών της Άγκυρας, που ναρκοθετεί την πρόοδο της δημοκρατίας και την παγίωση της ειρήνης στην περιοχή. Και ας καταφύγουν οι Τούρκοι στη λύση του θερμού επεισοδίου για δημιουργία de facto καταστάσεων. Σ’ αυτήν την περίπτωση θα δρομολογηθεί το τέλος τους στην περιοχή. Άλλωστε η Ουάσινγκτον ψάχνει κατά καιρούς ένα εξιλαστήριο θύμα, το οποίο θα προκαλέσει αναταραχή στην Ανατολική Μεσόγειο, ώστε να αποδώσει νόμιμο χαρακτήρα σε πιθανή παρέμβασή της (π.χ. με στρατολόγηση κυανόκρανων στην ευρύτερη περιοχή).
Οι στρατηγικά ορθές δηλώσεις ηγετικών στελεχών της κυβέρνησης, περί συμμαχίας Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ προς αντιμετώπιση των τουρκικών προκλήσεων, εξαναγκάζουν τους Τούρκους να ανοίξουν επιτέλους τα χαρτιά τους. Μέσω διπλωματικής ευελιξίας και πολύπλευρης εξωτερικής πολιτικής, τώρα, θα μπορούσαν να προστεθούν κι άλλες ισχυρές χώρες στον «αντιτουρκικό άξονα».
Κοντολογίς η Ελλάδα οφείλει να δράσει άμεσα με βάση τον πολιτικό ρεαλισμό του Θουκυδίδη και να ξεδιπλώσει, έστω και βραχυπρόθεσμα, μία πολιτική δύναμης και ασφάλειας απέναντι στη φαινομενική ισχύ της Τουρκίας, πολιτική, η οποία, σύμφωνα με τον Peter Galison, εξασφαλίζει την διεκπεραίωση των ευγενών στόχων ενός λαού.
Σε αντίθετη περίπτωση η πολιτική της «ζητιανιάς» μειώνει το κύρος του κράτους, μηδενίζει την ελπίδα για ωφέλιμες οικονομικές συνεργασίες ανάπτυξης και αποφέρει δηλώσεις όπως του πρωθυπουργού της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, που φωτογράφισε την μονόπλευρη και γραφειοκρατική πολιτική μας: «Μπορείς να βγεις στους δρόμους και να διαμαρτυρηθείς, να παλέψεις, όμως, αν δεν έχεις καθόλου χρήματα δεν μπορείς απλώς να κάθεσαι εκεί με απλωμένο το χέρι. Η Ρωσία εκτιμάει πάρα πολύ την εθνική της κυριαρχία, για να ζητήσει από άλλες χώρες οικονομική βοήθεια, ενώ ορισμένα μικρότερα ευρωπαϊκά έθνη παραχωρούν την εθνική κυριαρχία τους επειδή ελπίζουν σε βοήθεια από τη Γαλλία και τη Γερμανία».
Ο κ. Κίμων Γεωργακάκης είναι πολιτικός επιστήμων
