Τώρα αρχίζει ο πραγµατικός «πόλεµος» µεταξύ υπουργείου Παιδείας και διοικήσεων των ΑΕΙ. Η σκηνή έχει ξαναπαιχθεί στα πανεπιστήµια της χώρας, αλλά κανείς δεν φαίνεται να διδάχθηκε από τα αποτελέσµατά της: από τη µία πλευρά, η υπουργός Παιδείας, σταθερά στη γραµµή «δεν κάνω πίσω», αρνείται να συζητήσει µε τις διοικήσεις των ΑΕΙ και, από την άλλη, οργισµένοι πανεπιστηµιακοί δηλώνουν ότι δεν… υπογράφουν την πρώτη διαπιστωτική πράξη για την εφαρµογή του νέου νόµου κρίνοντας ότι είναι αντισυνταγµατικός και παραβιάζει την αυτοδιοίκηση των ιδρυµάτων τους.
Στην αντεπίθεση πέρασε η κυρία Αννα ∆ιαµαντοπούλου το µεσηµέρι της Παρασκευής, δύο ηµέρες µετά τη λήξη της προθεσµίας για την υπογραφή διαπιστωτικής πράξης, διορίζοντας σε τέσσερα πανεπιστήµια τα µέλη των επιτροπών που θα διενεργήσουν τις εκλογές για τα συµβούλια διοίκησης. Συγκεκριµένα στο Αριστοτέλειο, στην Πάτρα, στην Κρήτη και στο Πολυτεχνείο της Κρήτης. Οι πανεπιστηµιακοί, σύµφωνα µε πληροφορίες, ετοιµάζουν την επόµενη κίνησή τους µε προσφυγές στο Συµβούλιο της Επικρατείας. Πιέζοντας περαιτέρω την κατάσταση, ο ειδικός γραµµατέας για θέµατα ΑΕΙ του υπουργείου Παιδείας κ. Β. Παπάζογλου δήλωσε ότι όποιος δεν έχει εκλέξει τα νέα συµβούλια ως τον Ιανουάριο του 2012 δεν παίρνει φράγκο…
Την περασµένη εβδοµάδα µόνο τρία πανεπιστήµια, σε σύνολο 22, υπέγραψαν την πρώτη διαπιστωτική πράξη. Μια νέα αντιπαράθεση ξεκινάει λοιπόν σε… ανοικτά αυτή τη φορά πανεπιστήµια.
Το κύµα των καταλήψεων από φοιτητές υποχωρεί σταδιακά. Το θέµα της εξεταστικής ωστόσο παραµένει το µεγάλο ερώτηµα, καθώς το νέο ακαδηµαϊκό εξάµηνο πρέπει κανονικά να ξεκινήσει στις 3 Οκτωβρίου. Ηδη τα πανεπιστήµια εξετάζουν τις εξής λύσεις: αν σταµατήσουν την ερχόµενη εβδοµάδα οι καταλήψεις των τµηµάτων τους, να ξεκινήσουν εξεταστική, να την επεκτείνουν ως τις 10 Οκτωβρίου και να χρησιµοποιήσουν δύο ή τρία Σαββατοκύριακα για να την ολοκληρώσουν. Στην αντίθετη περίπτωση η εξεταστική χάνεται. Επόµενο διακύβευµα, να χαθεί και το εξάµηνο. Κάτι που θα συµβεί αν πανεπιστηµιακά τµήµατα παραµείνουν κλειστά ως και τις 16 Οκτωβρίου.
«Το κοστούµι που µας δίνουν να φορέσουµε είναι πολύ στενό» λέει πρύτανης κεντρικού πανεπιστηµίου της χώρας. «Τα πρώτα οκτώ µέλη των νέων συµβουλίων διοίκησης των ΑΕΙ πρέπει να έχουν εκλεγεί µέσα σε 15 ηµέρες και ακόµη δεν έχουν βρεθεί ούτε εκείνοι που θα προκηρύξουν τις εκλογές» συνεχίζει.
Και εδώ ξεκινάει το αλαλούµ. Στα περισσότερα ιδρύµατα πρέπει να διοριστούν πενταµελείς επιτροπές από τους αρχαιότερους καθηγητές ή τους πρώην πρυτάνεις των ΑΕΙ προκειµένου να κινήσουν τις διαδικασίες των εκλογών. Πρέπει να οριστούν εφορευτικές επιτροπές, να βρεθούν αίθουσες για τις εκλογές…
«Πιθανολογώ ότι από σήµερα και µετά όποια πράξη γίνεται για την εφαρµογή του νέου νόµου θα προσβάλλεται στα δικαστήρια» λέει ο πρύτανης του Οικονοµικού Πανεπιστηµίου κ. Κ. Γάτσιος. «Η εκ µέρους µου έκδοση της πράξης ουδόλως δηλώνει αποδοχή των ρυθµίσεων που φέρει ο νόµος στη λειτουργία των ΑΕΙ. Ενώ υπάρχουν ρυθµίσεις του νόµου που µε βρίσκουν σύµφωνο, διαφωνώ µε βασικές διατάξεις του, και µάλιστα επί της ουσίας, ανεξαρτήτως δηλαδή της πιθανής αντισυνταγµατικότητάς τους» υπογραµµίζει.
Ως τις 6 Οκτωβρίου το υπουργείο Παιδείας πρέπει να έχει κοινοποιήσει στα πανεπιστήµια της χώρας το νέο εκλογικό σύστηµα µε το οποίο θα γίνει η ανάδειξη των διοικήσεων. Αυτό θα γίνει µε υπουργική απόφαση που πιθανότατα θα εκδοθεί την ερχόµενη εβδοµάδα. Ο νόµος ορίζει ότι κάθε σχολή δεν µπορεί να έχει περισσότερους από δύο εκπροσώπους µεταξύ των οκτώ εκλεγµένων µελών των νέων συµβουλίων.
Πώς θα εκλεγούν οι οκτώ; Θα σχηµατιστούν ενιαίοι εκλογικοί κατάλογοι. Ο κάθε ψηφοφόρος θα ψηφίζει µε τη µέθοδο της… Eurovision. Σε εκείνον που αποτελεί την πρώτη προτίµησή του θα βάζει τον ανώτερο αριθµό (π.χ., το 20), στον επόµενο τον αµέσως µικρότερο κ.ο.κ. ∆εν θα υπάρχει όριο ψήφων. Το κάθε µέλος ∆ΕΠ ψηφίζει όσους θέλει.
Οπως δηλώνει στο «Βήµα» στέλεχος του υπουργείου Παιδείας, «το σύστηµα εκλογής περιγράφεται στον νόµο ως ταξινοµική ψήφος. ∆ηλαδή, απλή ψήφος (προς έναν υποψήφιο) και µεταφερόµενη (δηλαδή, όταν ο υποψήφιος συγκεντρώσει τις ψήφους για το εκλογικό µέτρο και το έχει υπερβεί, οι υπόλοιπες ψήφοι που έχει λάβει παραπάνω µεταφέρονται στον αµέσως επόµενο υποψήφιο που έχει επιλέξει ο κάθε ψηφοφόρος)». Ενας τρόπος εκλογής που προµηνύει, όπως λένε παράγοντες του υπουργείου, «καταιγίδα προσφυγών».
Η υπογραφή ή µη από τους πρυτάνεις της πράξης συγκρότησης της εφορευτικής επιτροπής για την εκλογή των µελών του συµβουλίου αναδείχθηκε από το υπουργείο Παιδείας ως «συµβολική» πράξη έναρξης εφαρµογής του νέου νόµου. Στην πραγµατικότητα η επικοινωνιακή αυτή «κατασκευή» υποκρύπτει καχυποψία απέναντι στην πανεπιστηµιακή κοινότητα. Αυτό δεν αρκεί για να συγκαλύψει τα συνταγµατικά αδιέξοδα του νόµου, την υποχώρηση της έννοιας του δηµόσιου λειτουργού για τους πανεπιστηµιακούς δασκάλους, τη διύλιση των επιστηµονικών αντικειµένων µέσα από κατακερµατισµένα προγράµµατα σπουδών.
Πολλοί συνάδελφοί µου δεν υπέγραψαν την πράξη συγκρότησης της επιτροπής και άλλοι – λιγότεροι – την εκδώσαµε, ανάλογα µε την εντολή που έλαβε ο καθένας από το πανεπιστήµιό του. Η ουσία των θέσεων του συνόλου των πανεπιστηµίων παραµένει όµως ακέραιη και συµπαγής. Το υπουργείο Παιδείας επέλεξε την πολιτική του επικοινωνιακού «σφυροκοπήµατος», αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Χρησιµοποιεί προσχηµατικά τους θεσµούς και τις διαδικασίες µέσα από «διασταλτικές» ερµηνείες και λανθασµένα κριτήρια, που σε τελευταία ανάλυση εκβιάζουν τον χαρακτήρα της αυτοδιοίκησης των πανεπιστηµίων και καθιστούν προβληµατική την εφαρµογή του νόµου.
Και αν ακόµη το κτίριο διοίκησης του πανεπιστηµίου µας δεν τελούσε υπό κατάληψη, δεν επρόκειτο να εκδώσω την πράξη σύστασης οργανωτικής επιτροπής για τους ακόλουθους λόγους: Από την ίδια τη φύση του Συντάγµατός µας ως κανονιστικού και έναντι πάντων δεσµευτικού θεµελιώδους νόµου απορρέει η υποχρέωση για σεβασµό και τήρησή του από όλα αδιακρίτως τα κρατικά όργανα. Η δυνατότητα ελέγχου συνταγµατικότητας των νόµων και από διοικητικά όργανα γίνεται γενικώς δεκτή από την εγχώρια θεωρία και νοµολογία, σύµφωνα µε τη βασική άποψη που διατύπωσε ο Ν. Ι. Σαρίπολος. Τέτοια διοικητικά όργανα θεωρούνται αυτά που δεν υπόκεινται σε ιεραρχικό έλεγχο και εξάρτηση κατά την άσκηση των αρµοδιοτήτων τους.
Βάσει των ανωτέρω, έκρινα ότι η διάταξη που προβλέπει τη σύσταση οργανωτικής επιτροπής για την εκλογή µελών του συµβουλίου του Ιδρύµατος, στο οποίο θα συµµετέχουν και εξωτερικά µέλη, είναι προδήλως αντισυνταγµατική. Αυτονόητο είναι ότι ο διενεργούµενος έλεγχος συνταγµατικότητας περιορίζεται στη συγκεκριµένη διάταξη. Εξάλλου ο ίδιος ο νόµος προβλέπει την έκδοση της πράξης από τον υπουργό καθ’ υποκατάσταση της αρµοδιότητας του πρύτανη. Και εν προκειµένω εισάγεται καταφανώς αντισυνταγµατική ουσιαστική εµπλοκή του υπουργού σε διαδικασία εκλογής οργάνων διοίκησης του ΑΕΙ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
