Μικροσκοπικά «ηλεκτροσόκ» πολύ χαμηλής ισχύος μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην αποκατάσταση ασθενών που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο σύμφωνα με ευρήματα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Η τεχνική _ η οποία ονομάζεται διακρανιακή διέγερση συνεχούς ρεύματος (tDCS) _ έχει χρησιμοποιηθεί σε προηγούμενες μελέτες άλλων επιστημόνων του ίδιου πανεπιστημίου για τη βελτίωση των μαθηματικών ικανοτήτων.
Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματά τους στο Βρετανικό Φεστιβάλ Επιστημών που διεξάγεται στο Πανεπιστήμιο του Μπράντφορντ οι ειδικοί εξέφρασαν την εκτίμηση ότι το πολύ μέσα στην επόμενη δεκεατία φορητές και εύχρηστες συσκευές tDCS ίσως κυκλοφορούν για ευρεία, «κατ’ οίκον» χρήση από ανθρώπους με μαθησιακά, γνωστικά και κινητικά προβλήματα.
Δημιουργία νέων συνάψεων
Ακολουθώντας τη νέα τάση της νευρολογίας που, αντίθετα με την ως πρόσφατα κρατούσα άποψη, θέλει τον εγκέφαλο να είναι σε θέση να «αναπλάθεται» δημιουργώντας καινούργιες συνάψεις και νευρώνες, η ομάδα των ερευνητών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης με επικεφαλής την καθηγήτρια Χάιντι Γιόχανσεν-Μπεργκ θέλησε να διερευνήσει κατά πόσον η tDCS μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αποκατάσταση της εγκεφαλικής βλάβης ύστερα από κάποιο επεισόδιο.
Οι ειδικοί ξεκίνησαν τα πειράματά τους αποδεικνύοντας ότι ο εγκέφαλος των ατόμων που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί νε βελτιωθεί με την εξάσκηση σε δραστηριότητες οι οποίες πυροδοτούν συγκεκριμένες κινήσεις.
Ζήτησαν από 18 υγιείς εθελοντές και 10 άτομα που είχαν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο τουλάχιστον ένα εξάμηνο πριν τη διεξαγωγή του πειράματος να παίξουν στον ηλεκτρονικό υπολογιστή ένα παιχνίδι κατά το οποίο έπρεπε να σφίγγουν ένα «ραβδί» για να ελέγξουν την κίνηση μιας γραμμής στην οθόνη.
Οι απεικονίσεις έδειξαν ότι ο εγκέφαλος των υγιών εθελοντών παρουσίαζε όλο και μικρότερη δραστηριότητα _ και άρα κατέβαλλε λιγότερη προσπάθεια _ όσο περισσότερο «κατείχαν» το παιχνίδι. Αντιθέτως ο εγκέφαλος των ασθενών με εγκεφαλικό γινόταν πιο δραστήριος, γεγονός το οποίο κατά την άποψη των επιστημόνων υποδηλώνει ότι ου νευρώνες που είχαν υποστεί βλάβη «δούλευαν» περισσότερο.
Εφαρμογή της tDSC
Στη συνέχεια οι ειδικοί εξέτασαν αν η tDSC μπορούσε να κάνει ένα συγκεκριμένο τμήμα του εγκεφάλου να εργαστεί περισσότερο από τα άλλα.
Εφήρμοσαν την τεχνική σε υγιείς εθελοντές οι οποίοι έπαιζαν στον ηλεκτρονικό υπολογιστή ένα παιχνίδι που απαιτούσε την εκμάθηση μιας αλληλουχίας κινήσεων στα πλήκτρα _ «άσκηση» η οποία μοιάζει με το να μαθαίνει κανείς να παίζει ένα μουσικό κομμάτι στο πιάνο.
Διαπίστωσαν ότι όταν το ηλεκτρικό ρεύμα περνούσε στον εγκέφαλο από τα αριστερά προς τα δεξιά την ώρα που οι εθελοντές έπαιζαν το παιχνίδι αυτοί μάθαιναν την αλληλουχία των κινήσεων πιο γρήγορα.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το ηλεκτρικό ρεύμα πυροδοτεί στον εγκέφαλο την έκκριση χημικών ουσιών οι οποίες ενισχύουν τις συνάψεις _ δηλαδή τις «συνδέσεις» _ ανάμεσα στους νευρώνες.
Προς την πλήρη τελειοποίηση
Αν και πολλά υποσχόμενη, η τεχνική παρουσιάζει ακόμη αρκετά «σκοτεινά σημεία» που χρειάζονται περισσότερη διερεύνηση. Οι ειδικοί πάντως αισιοδοξούν ότι βαδίζουν ικανοποιητικά προς την τελειοποίησή της.
Στα πειράματα που διεξήγαγαν η κυρία Γιόχανσεν-Μπεργκ και οι συνεργάτες της η tDSC δεν φάνηκε για παράδειγμα να έχει κανένα αποτέλεσμα αν εφαρμοστεί πριν και όχι κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης της «άσκησης» από τους εθελοντές. Επί πλέον, αν το ρεύμα διέτρεχε τον εγκέφαλο με αντίθετη φορά, δηλαδή από τα δεξιά προς τα αριστερά, οι επιδόσεις των εθελοντών χειροτέρευαν.
Αντίστοιχα, στα πρώτα πειράματα που είχε διεξαγάγει πέρυσι μια άλλη ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης με στόχο τη βελτίωση των μαθηματικών ικανοτήτων είχε διαπιστωθεί ότι αν το ηλεκτρικό ρεύμα κατευθυνόταν προς το «λάθος» σημείο της περιοχής του εγκεφάλου που σχετίζεται με αυτές τις λειτουργίες, οι εθελοντές εμφάνιζαν ξαφνικά αριθμητικές δεξιότητες αντίστοιχες με αυτές ενός εξάχρονου παιδιού.
Ζήτημα πέντε ως δέκα ετών
Η καθηγήτρια εκτιμά πάντως ότι η ανάπτυξη «προσωπικών» συσκευών διακρανιακής διέγερσης συνεχούς ρεύματος είναι ζήτημα περίπου πέντε ως _ το πολύ _ δέκα ετών.
Τα «κιτ» του είδους θα είναι σαν κάσκες με ηλεκτρόδια, θα είναι κατάλληλα προγραμματισμένα ώστε να χρησιμοποιούνται εύκολα από τον καθένα και, όπως ευελπιστούν οι νευροεπιστήμονες, θα μπορούν να βοηθήσουν όχι μόνο στην αποκατάσταση της κινητικότητας, της ομιλίας και της μνήμης όσων έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο αλλά και στη βελτίωση των ικανοτήτων παιδιών που εμφανίζουν δυσαριθμησία ή άλλες μαθησιακές δυσκολίες.
