«Γνωρίζουμε τον Ουμπέρτο Έκο αλλά πόσα ξέρουμε για την υπόλοιπη λογοτεχνία που γράφεται σήμερα στην Ιταλία; Έχουμε στρέψει το βλέμμα μακριά, δεν κοιτάμε από κοντά τους γείτονές μας και από τους συγγραφείς τους γνωρίζουμε συνήθως εκείνους που κάνουν διεθνή καριέρα», λέει στο «Βήμα» ο πεζογράφος Βαγγέλης Ραπτόπουλος. Είναι ο έλληνας συγγραφέας που έχει προσκληθεί στο 9ο Φεστιβάλ Λογοτεχνίας της Μεσογείου που διεξάγεται στη Λουτσέρα της Ιταλίας, από τις 21 ως τις 25 Σεπτεμβρίου.
Για να κατανοήσουμε ο ένας τον άλλον και να συνυπάρξουμε ειρηνικά γύρω από τη Μεσόγειο είναι σημαντικό να είμαστε γνώστες του πολιτισμού των γειτονικών λαών υποστηρίζουν οι εμπνευστές του φεστιβάλ, το οποίο διοργανώνεται από το 2003. Επιδίωξή τους είναι να κατευθύνουν το ενδιαφέρον φορέων και πολιτών στη λογοτεχνία, στις τέχνες και γενικότερα στον πολιτισμό ως προνομιακό χώρο συνάντησης και διαλόγου. Ο βραβευμένος Τούρκος συγγραφέας Ζουλφού Λιβανελί, η Λιβανέζα Χόντα Μπαρακάτ, οι δημοφιλείς στην Ελλάδα Αιγύπτιοι Αλάα Αλ-Ασουάνι και Γκαμάλ Γιτάνι συγκαταλέγονται στους συγγραφείς που έχουν συμμετάσχει στο παρελθόν στις εκδηλώσεις του φεστιβάλ. Ανάμεσά τους και οι δικοί μας Ιωάννα Καρυστιάνη (2003) και Πέτρος Μάρκαρης (2006).
Αναγνώσεις και συζητήσεις στις πλατείες της Λουτσέρα θα πραγματοποιήσουν εφέτος δεκατέσσερις συγγραφείς από την Τυνησία, την Ισπανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, τη Μάλτα, την Τουρκία, την Παλαιστίνη, το Μαρόκο, την Ελλάδα και την Κροατία, μεταξύ αυτών ο Τούρκος συγγραφέας Νεντίμ Γκιουρσέλ και η ιταλίδα συγγραφέας παιδικών βιβλίων Σοφία Γκάλο, γνωστοί και οι δύο στην Ελλάδα από πολλές μεταφράσεις τους.
«Είμαστε τόσο κοντά, έχουμε τόσο πολλά κοινά στοιχεία στη νοοτροπία και στην κουλτούρα που τα διαπιστώνει κανείς με την πρώτη ματιά», λέει ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος για τους λαούς της Μεσογείου. Ομοιότητες που εκφράζονται και στη λογοτεχνική αφήγηση, η οποία είναι περισσότερο θερμή και λυρική και λιγότερο στοχαστική από τη γραφή των συγγραφέων του Βορρά: «Οι ιστορίες του Αλ-Ασουάνι στο «Μέγαρο Γιακουμπιάν» (Πόλις, 2007), ενδεικτικά, είναι πολύ οικείες, οι χαρακτήρες του θα μπορούσαν να είναι Έλληνες». Και όμως, δεν υπάρχει ενδιαφέρον για τους γείτονές μας, συνεχίζει. «Μεταφράζονται σύριοι, παλαιστίνιοι, τυνήσιοι, τούρκοι και νοτιοευρωπαίοι συγγραφείς, αλλά πόσοι τους διαβάζουν, σε πόσους φτάνει η φωνή τους;». Να στηρίξουμε περισσότερο τη λογοτεχνία της Μεσογείου με τη διοργάνωση τέτοιων φεστιβάλ και στην Ελλάδα προτείνει ο ίδιος, αντί να στρέφουμε το βλέμμα και τις προσπάθειές μας προς τη Δύση.
Τον έλληνα συγγραφέα θα παρουσιάσει η ιταλίδα νεοελληνίστρια Γκάια Ζακάνι-Κουντάλη, ενώ ηθοποιοί θα διαβάσουν αποσπάσματα από το μυθιστόρημα «Η απίστευτη ιστορία της Πάπισσας Ιωάννας» (Κέδρος, 2000) το οποίο κυκλοφορεί μεταφρασμένο στην Ιταλία από τις εκδόσεις Crocetti.
Η αναγνώριση του οικείου και η γνωριμία με το ανοίκειο, τα σημεία συνάντησης και οι αποκλίσεις, οι κοινοί και διαφορετικοί τρόποι έκφρασης αναζητούνται κάθε χρονιά γύρω από ένα θεματικό κέντρο: το ταξίδι, το ψωμί και η εργασία, σκέψεις και τα συναισθήματα, ο χρόνος, ο έρωτας, οι συγκρούσεις, η αναμονή ήταν θεματικοί άξονες των προηγούμενων διοργανώσεων. Θέμα του 9ου Φεστιβάλ Λογοτεχνίας της Μεσογείου είναι το ψέμα: το ψέμα της Ενωμένης Ευρώπης, η παρωδία της ιστορικής εξαπάτησης, το ψέμα στη λογοτεχνία.
Τα ψέματα του σώματος είναι το θέμα που ανατέθηκε στον Βαγγέλη Ραπτόπουλο. «Το σώμα δεν λέει ποτέ ψέματα. Το ψέμα είναι εγγενές στοιχείο του λόγου, και από τα πιο θεμελιώδη χαρακτηριστικά του. Το σώμα μιλάει εκ φύσεως τη γλώσσα της αλήθειας», μας είπε πριν αναχωρήσει για την Ιταλία, «Σήμερα όμως το σώμα υποφέρει φιμωμένο. Παραμορφώνεται από τα τατουάζ, το πίρσινγκ και τις επεμβάσεις πλαστικής χειρουργικής, βασανίζεται από τα μεταλλαγμένα τρόφιμα, τη μόλυνση, το στρες. Παραμένει ανικανοποίητο. Στις μέρες μας το σώμα νοσεί ανεπ
ανόρθωτα, διότι ακόμη και αυτό κοντεύει να μάθει να λέει ψέματα».
