Διεθνή συναγερμό έχει προκαλέσει η επιδείνωση της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους με τα ανακυκλούμενα σενάρια καταστροφής των τελευταίων ημερών. Οι τεράστιες πιέσεις που υπέστη σήμερα από τις αγορές η ιταλική αγορά ομολόγων έδειξαν ότι η πτώχευση ή ακόμη και ο εξοστρακισμός της Ελλάδας από την ευρωζώνη δεν θα έλυνε το πρόβλημα, όπως η ίδια η καγκελάριος Μέρκελ παραδέχθηκε.
Οι συστάσεις για την εξεύρεση αξιόπιστης και οριστικής λύσης στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους έρχονται πλέον από την άλλη ακτή του Ατλαντικού, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα να ζητεί από τις χώρες-μέλη να επιδείξουν μεγαλύτερη κοινοτική αλληλεγγύη και τον υπουργό Οικονομικών Τίμοθι Γκάιτνερ να ζητεί από τους Ευρωπαίους –
και δη από τους Γερμανούς – να συναινέσουν σε μια μεγαλύτερη αύξηση των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (EFSF)!
Μιλώντας σε ισπανόφωνους δημοσιογράφους, ο Ομπάμα τόνισε σήμερα ότι «οι ηγέτες της ευρωζώνης πρέπει να δείξουν στις αγορές ότι αντιμετωπίζουν με υπευθυνότητα την κρίση χρέους» και ότι «η παγκόσμια οικονομία δεν μπορεί να ενδυναμωθεί και να ανακάμψει όσο παραμένει άλυτο το πρόβλημα αυτό». Ο Γκάιτνερ θα συμμετάςσχει την Παρασκευή στο Eurogroup.
Η ιταλική εμπειρία της σημερινής δημοπρασίας ομολόγων (η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι αναγκάστηκε να πληρώσει τόκο 5,6% στα 5ετή ομόλογα που διέθεσε στην αγορά από 4,93% που πλήρωσε κατά την προηγούμενη δημοπρασία) κατέδειξε τη δυσπιστία των αγορών έναντι του οικονομικού μέλλοντος όχι μόνο των μεγάλων – πλην υπερχρεωμένων – κρατών του ευρωπαϊκού Νότου, αλλά και έναντι της βιωσιμότητας του ίδιου του ευρώ.
Είναι χαρακτηριστική η δήλωση αγωνίας που έκανε ο διευθύνων σύμβουλος της Fiat Σέρτζιο Μαρκιόνε από τη Φραγκφούρτη: «Φοβάμαι ότι, αν συνεχιστούν οι λανθασμένοι χειρισμοί, το σύστημα κινδυνεύει να εκτροχιαστεί». Η πρόσκληση που απηύθυνε την περασμένη εβδομάδα ο ιταλός υπουργός Οικονομικών Τζούλιο Τρεμόντι στους Κινέζους επενδυτές να επενδύσουν στη χώρα του φάνηκε ότι δεν βρήκε μεγάλη ανταπόκριση. Οι Κινέζοι έχουν άλλωστε ήδη πάρει στις πλάτες τους την αμερικανική οικονομία – και μάλλον θα πρέπει να ανησυχούν γι’ αυτό. Δύσκολα θα πείθονταν να «βάλουν πλάτη» και για την Ευρώπη…
Μια μεγάλη πηγή σύγχυσης περί του πρακτέου αποτελεί ο γερμανικός κυβερνητικός συνασπισμός. Η κυριακάτικη δήλωση του υπουργού Οικονομίας της Γερμανίας (και επικεφαλής του συνεργαζόμενου με τους Χριστιανοδημοκράτες κόμματος των Ελευθέρων Δημοκρατών) Φίλιπ Ρέσλερ ότι «η πτώχευση της Ελλάδας και η αποχώρησή της από το ευρώ δεν είναι πλέον ταμπού» απαντήθηκε σήμερα από την Ανγκελα Μέρκελ με έναν τρόπο πειστικό μεν για τις αγορές, αλλά όχι απολύτως ξεκάθαρο, στο μέτρο που η καγκελάριος άφησε να πλανάται η εκδοχή μιας «ελεγχόμενης» χρεοκοπίας.
Είναι αλήθεια ότι η εκλογική αναμέτρηση – και η προδιαγραφόμενη νέα ήττα – στις τοπικές εκλογές του Βερολίνου την ερχόμενη Κυριακή επηρεάζει τον πολιτικό λόγο στη Γερμανία. Ομως, οι αγορές έχουν αντίληψη των ανεξέλεγκτων εξελίξεων που μπορεί να έχει η (συντεταγμένη ή άτακτη) χρεοκοπία μιας ανεπτυγμένης οικονομίας, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν έχει… ξανασυμβεί μια τέτοια χρεοκοπία στα μεταπολεμικά χρόνια.
Πόσω μάλλον η έξοδος μιας χώρας από το ευρώ. «Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε παγκόσμια οικονομική καταστροφή. Οι αγορές θα εκείνο που θα κάνουν την επομένη της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ θα είναι να ψάχνουν ποια χώρα θα ακολουθήσει», τονίζει σε σημερινό σημείωμά του ο επικεφαλής οικονομολόγος της Bank of America Βίλεμ Μπούιτερ.
Είναι προφανές ότι οι παράγοντες των αγορών έχουν πλήρη επίγνωση των ασύμμετρων κι απρόβλεπτων κινδύνων που εγκυμονεί το σπιράλ της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους – πράγμα φυσικό αφού εν πολλοίς εκείνοι σέρνουν το γαϊτανάκι της καταστροφής. Επίγνωση μοιάζει να έχει και ο πολιτικός κόσμος στις ΗΠΑ – που κι αυτό εξηγείται από τις παραδοσιακά στενές σχέσεις που διατηρεί με τον κόσμο των επιχειρήσεων και των αγορών εν γένει. Απομένει να πειστεί και ο ευρωπαϊκός πολιτικός κόσμος.
