«Το κεφάλαιο είναι ευκίνητο αλλά οι κεφαλαιούχοι είναι τεμπέληδες». Το εν λόγω ρητό αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο των λεγόμενων «start-up» επιχειρήσεων, δηλαδή των καινοτόμων επιχειρήσεων στις ψηφιακές τεχνολογίες που ξεκινούν από μια πρωτότυπη ιδέα και μετατρέπονται σε οργανωμένο επιχειρηματικό σχέδιο που αναζητεί επενδυτή. Οσοι εργάζονται πυρετωδώς με το όνειρο να γίνουν ο επόμενος Στιβ Τζομπς ή Μαρκ Ζάκερμπεργκ (ιδρυτές της Αpple και του Facebook αντίστοιχα) γνωρίζουν ότι οι επενδυτές τείνουν να συγκεντρώνονται στους τόπους όπου ήδη υφίσταται υψηλός βαθμός καινοτομίας. Γι΄ αυτό και οι προγραμματιστές μαζεύονται κατά χιλιάδες σε «πυρήνες καινοτομίας» όπως η Σίλικον Βάλεϊ, η Νέα Υόρκη, το Λονδίνο και πρόσφατα το Τελ Αβίβ- ακριβώς όπως οι φερέλπιδες ηθοποιοί φτάνουν γεμάτοι φιλοδοξίες στο Χόλιγουντ από κάθε άκρη του πλανήτη με όνειρο να ανακαλυφθεί το ταλέντο τους. Αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα της φυσικής (και όχι απλώς διαδικτυακής) συνύπαρξης σε πυρήνες καινοτομίας, έλληνες επιχειρηματίες έχουν δημιουργήσει τον τελευταίο χρόνο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη τους λεγόμενους «coworking spaces», ελληνιστί «χώρους συνεργασίας». Σε αυτά τα πρωτότυπα γραφεία προγραμματιστές, ντιζάινερ, οικονομολόγοι και επικοινωνιολόγοι δουλεύουν μαζίχωρίς απαραίτητα να γνωρίζονται- μοιραζόμενοι τους ίδιους χώρους και το ίδιο «όνειρο». Και κάπως έτσι ξεκινά η ιστορία μιας Σίλικον Βάλεϊ α λα ελληνικά και σε… μικρογραφία.
O κ. Ανδρέας Κωνσταντίνου είναι ιδιοκτήτης μιας εταιρείας με έδρα τη Μεγάλη Βρετανία η οποία προσφέρει υπηρεσίες αναλυτών της αγοράς κινητής τηλεφωνίας σε πελάτες από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Τους τελευταίους μήνες κατοικεί στην Ελλάδα και διευθύνει τις διεθνείς συναλλαγές της επιχείρησής του από τα γραφεία ενός «χώρου συνεργασίας» της Αθήνας. «Στην Ελλάδα ο επιχειρηματίας του Διαδικτύου αισθάνεται αποκλεισμένος. Αντιλαμβάνεται ότι υπάρχουν κι άλλοι εκεί έξω που δραστηριοποιούνται στον τομέα τουαλλά δεν ξέρει πού να τους βρει. Μέσα στη γενικότερη κουλτούρα εσωστρέφειαςείναι πολύ πιο εύκολο να συναντήσεις νέους που θέλουν να ανοίξουν καφετέρια ή αντιπροσωπεία αυτοκινήτωνπαρά ανθρώπους που προσπαθούν να βρουν καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες για νέες τεχνολογίες και να τις προωθήσουν για επενδύσεις. Υπό αυτές τις συνθήκεςοι “χώροι συνεργασίας” είναι η πρώτη προσπάθεια να δημιουργηθούν στα ελληνικά δρώμενα εστίες συνάντησης ανθρώπων και ιδεών» αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα». Οι νεοφώτιστοι φτάνουν στη Σίλικον Βάλεϊ της Αθήνας ψάχνοντας για έμπνευση, ιδέες και δικτύωση με άλλα ταλαντούχα μυαλά. «Το μεγάλο πρόβλημα στις “start-up” επιχειρήσεις είναι ότι όλη η ομάδα αποτελείται από άτομα ίδιου υποβάθρου.Το πιο συχνό παράδειγμα είναι μια επιχείρηση που αποτελείται μόνο από προγραμματιστές.Δεν αρκεί αυτόόμως.Χρειάζονται και οικονομολόγοι, σχεδιαστές, ειδικοί στο μάρκετινγκ, στην επικοινωνία,στη διοίκηση επιχειρήσεων. Αυτό διαφοροποιεί μια ιδέα από ένα ολοκληρωμένο προϊόν:η ομάδα που την υλοποιεί.Για εμάς είναι πολύ σημαντικό να έχουμε πρόσβαση σε ένα τέτοιο δίκτυο ανθρώπων» αναφέρει ο κ. Δημήτρης Μακρής. Μαζί με τους κκ. Βαγγέλη Ρέκκα, Θάνο Μακρή και Χρήστο Παπαζαφειρόπουλο αναπτύσσουν μια mobile εφαρμογή που θα περιέχει έναν διαδικτυακό οδηγό για πολιτιστικούς χώρους. Οι τέσσερις νέοι ήταν συμφοιτητές στο Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου έκαναν το διδακτορικό τους, το οποίο εγκατέλειψαν όταν αποφάσισαν να ακολουθήσουν το όνειρό τους στο σύγχρονο Ελντοράντο των ψηφιακών τεχνολογιών.
«Οργανώνουμε σεμινάρια,παρουσιάσεις,ως και…καλοκαιρινή “κατασκήνωση” με θέμα τη “start-up” επιχειρηματικότητα. Στόχος είναι άνθρωποι από διαφορετικούς τομείς να αλληλεπιδρούν για να μεταδοθεί η γνώση και να αποφύγουν, ιδίως οι νέοι,τα λάθηπροτού αφήσουν τη δουλειά τους για να κυνηγήσουν το όνειρό τους» σχολιάζει ο οικονομολόγος κ. Γιώργος Γάτος, ο οποίος δραστηριοποιείται στη Θεσσαλονίκη στον τομέα των ψηφιακών τεχνολογιών.
Για τους νέους επιχειρηματίες που αναπροσαρμόζουν διαρκώς τις ανάγκες τους η ευελιξία των παγίων εξόδων είναι βασικό ζητούμενο. «Τοποθετώντας τα γραφεία της εταιρείας μου σε “coworking space” μπορώ να προσλαμβάνω συνεργάτες ανάλογα με το κάθε πρότζεκτ, αυξάνοντας το ενοίκιο και κατα λαμβάνοντας περισσότερα γραφεία.Αν κάτι πάει στραβά,περιορίζω και πάλι τα έξοδά μου. Ετσι δεν χρειάζεται μακροπρόθεσμη επένδυση για χώρους και εξοπλισμό» αναφέρει ο 25χρονος κ. Πολ Ούζα, από τη Λιθουανία, ένας αυτοδίδακτος προγραμματιστής που δημιούργησε τις πρώτες του δύο εταιρείες σε ηλικία 16 ετών. Στη συνέχεια τις πούλησε και με τα χρήματα που έλαβε ήρθε στην Αθήνα και ίδρυσε νέα εταιρεία που δημιουργεί mobile εφαρμογές για διαφορετικές πλατφόρμες, με πελάτες στις ΗΠΑ και στην ΕΕ.
Στην ελληνική Σίλικον Βάλεϊ ακούει κανείς ιστορίες που θυμίζουν τους αστικούς μύθους του Χόλιγουντ για αστέρες που ανακαλύφθηκαν τυχαία από έναν παραγωγό σε κάποιο σκοτεινό μπαρ του Λος Αντζελες. Η προγραμματίστρια κυρία Βίκυ Κολοβού είναι ιδιοκτήτρια επιχείρησης που δραστηριοποιείται στην εκπόνηση στρατηγικών για εμπορικές εταιρείες που θέλουν να επεκταθούν στο Ιnternet και σε εφαρμογές κινητών τηλεφώνων. Το τελευταίο της εγχείρημαμια mobile εφαρμογή που αξιοποιεί τα «QR Codes», τη δισδιάστατη μετεξέλιξη του bar code- αποφάσισε να το αναπτύξει μαζί με τους συνεργάτες της από τα γραφεία ενός «coworking space». Εμεινε εμβρόντητη όταν μια ωραία πρωία η πόρτα άνοιξε και εισήλθε στον χώρο ένας από τους επιχειρηματίες που το βρετανικό υπουργείο Ανάπτυξης έχει προσλάβει για να ανακαλύψουν «start-up» επιχειρηματίες από όλον τον κόσμο, στο πλαίσιο του προγράμματος Global Εntrepreneur Ρrogram (Διεθνές Πρόγραμμα Επιχειρηματιών). Ο βρετανός «κυνηγός ταλέντων» τούς ανακοίνωσε ότι βρήκε τον χώρο στο Διαδίκτυο και αποφάσισε να τους επισκεφθεί για να διενεργήσει μια σειρά επιχειρηματικές… οντισιόν.
«Τελικά του άρεσε η ιδέα της ομάδας μου και μας επέλεξε για περαιτέρω εξέταση στο Λονδίνο. Σε λίγες ημέρες φεύγουμε και έχουμε ήδη κανονίσει μια σειρά ραντεβού με επενδυτές.
Εργαζόμαστε πυρετωδώς γιατί, σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, δεν αρκεί μια καλή ιδέα για να κερδίσεις τη χρηματοδότηση. Το αντίθετο, μάλιστα. Οι ιδέες είναι δωρεάν. Η εκτέλεση είναι που μετρά» τονίζει η κυρία Κολοβού.
Παρόμοια είναι και η ιστορία των προγραμματιστών κκ. Παναγιώτη Παπαδόπουλου και Γιάννη Βλαχογιάννη. Οι δύο συνέταιροι, 28 και 30 ετών αντίστοιχα, έχουν δημιουργήσει μια εφαρμογή που απευθύνεται όχι στο καταναλωτικό κοινό αλλά σε επαγγελματίες προγραμματιστές που αναπτύσσουν εφαρμογές για iΡhone και Αndroid. Ξεκίνησαν από τη μικροσκοπική Σίλικον Βάλεϊ της Αθήνας και έφτασαν στην… αληθινή Σίλικον Βάλεϊ των ΗΠΑ. «Τον περασμένο Μάιο πήγαμε για πρώτη φορά και πήραμε την πρώτη χρηματοδότηση ύψους 100.000 δολαρίων. Τώρα φεύγουμε και πάλι για να αναζητήσουμε νέο γύρο κεφαλαίων ύψους ως και ενός εκατομμυρίου δολαρίων. Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι πολύ περιορισμένα και πολλοί νέοι χάνουν το μεράκι και τα όνειρά τους. Το να δουλεύουμε όλοι μαζί σε πυρήνες συνεργασίας βοηθά σίγουρα στο να κινητοποιούμε ο ένας τον άλλον» λέει στο «Βήμα» ο κ. Παπαδόπουλος.
Αν και οι «χώροι συνεργασίας» μόλις τον τελευταίο χρόνο έκαναν την εμφάνισή τους στην Ελλάδα, στο εξωτερικό μετρούν περισσότερα από δέκα χρόνια λειτουργίας. Η πρώτη πόλη που ανέπτυξε τέτοιους πυρήνες ήταν το Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ, όπου από το 1999 άρχισαν να δημιουργούνται γραφεία όπου συγκεντρώνονταν νέοι προγραμματιστές, σχεδιαστές και επιχειρηματίες του Διαδικτύου για να ανταλλάξουν ιδέες για νέα εγχειρήματα. Αυτές οι ζυμώσεις γέννησαν στην αυγή της χιλιετίας το πρώτο αυθεντικό «coworking space»- με την έννοια της ταυτόχρονης εργασίας σε καθημερινή βάση δεκάδων ανεξάρτητων επαγγελματιών-, το διάσημο Citizen Space του Σαν Φρανσίσκο. Σήμερα υπάρχουν περισσότεροι από 400 χώροι σε όλον τον κόσμο, με τις μεγαλουπόλεις της Ανατολικής Ασίας να εμφανίζουν τη μεγαλύτερη αύξηση. Στην Ελλάδα ο θεσμός υλοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Νοέμβριο του 2010 από τους κκ. Σπύρο Καπετανάκη, Σταύρο Μεσσήνη και Νάσο Κουτζούκη, οι οποίοι ίδρυσαν στην Αθήνα το Colab, τον πρώτο πυρήνα συνεργασίας για προγραμματιστές και επιχειρηματίες του Ιnternet. «Το πιο δύσκολο ήταν στα αρχικά στάδια να κατανοήσει ο κόσμος τη λειτουργία ενός “coworking space”. Ορισμένοι επικεντρώθηκαν απλώς στο υλικοτεχνικό κομμάτι της κοινής χρήσης των γραφείων από αγνώστους. Νόμιζαν ότι πρόκειται για ένα είδος “γραφείου ρεφενέ”. Στην πραγματικότητα, όμως,το κρίσιμο στοιχείο δεν είναι η συστέγαση αλλά οι ιδέες που ανταλλάσσονται,τα σεμινάρια,οι συνεργασίες, οι ομαδικές παρουσιάσεις.Αυτά είναι τα στοιχεία που μετατρέπουν έναν απλό χώρο συστέγασης σε “πυρήνα” καινοτομίας» καταλήγει.
Ο παλαιότερος «χώρος συνεργασίας» της Αθήνας ειδικεύεται στην επιχειρηματική καινοτομία στο Ιnternet και στις νέες τεχνολογίες. Συγκεντρώνει περισσότερους από 100 προγραμματιστές, σχεδιαστές, οικονομολόγους, ειδικούς του μάρκετινγκ και νέους επιχειρηματίες, οι οποίοι είτε ενοικιάζουν μόνιμα ή «εκ περιτροπής» τμήμα του χώρου είτε συμμετέχουν σε ομαδικές εργασίες και σεμινάρια που οργανώνονται σε εβδομαδιαία βάση.
Ο πρώτος «χώρος συνεργασίας» της συμπρωτεύουσας δημιουργήθηκε πρόσφατα στη Θέρμη Θεσσαλονίκης με στόχο να φέρει κοντά ανθρώπους που ασχολούνται με την επιχειρηματικότητα, τις νέες τεχνολογίες και το Διαδίκτυο.
Χώρος συνεργασίας στον Κεραμεικό προσανατολισμένος σε ελεύθερους επαγγελματίες που στοχεύουν στην κοινωνική και επαγγελματική δικτύωση με γραφίστες, κειμενογράφους, διαφημιστές, επικοινωνιολόγους και επαγγέλματα του χώρου της ψηφιακής και οπτικής επικοινωνίας.
Χώρος με ευέλικτη υποδομή και μοντέρνα αισθητική που δίνει τη δυνατότητα στα μέλη του να ξεκινήσουν ανεξάρτητες επιχειρήσεις αξιοποιώντας τους υλικοτεχνικούς πόρους του.
Φωτογραφίες Γ. Οικονομόπουλος
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
