Δυόμισι εκατομμύρια τόνοι σκουπιδιών τον χρόνο. Ούτε μία ολοκληρωμένη εγκατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων (συνδυασμός, δηλαδή, εργοστασίων μηχανικής ανακύκλωσης και χώρων υγειονομικής ταφής, όπου θα καταλήγουν μόνο τα υπολείμματα των επεξεργασμένων σκουπιδιών) στην Αττική. Τριάντα χρόνια σχεδίων, αναβολών, αποφάσεων, πρόσκαιρων συγκρούσεων και βολικής αμνησίας. Υστερα από 48 (!) υπουργούς που απέτυχαν να λύσουν την εξίσωση, ο χρόνος τελείωσε και τα σκουπίδια υπάρχει κίνδυνος να μείνουν στους δρόμους…
Ο Σεπτέμβριος του 2015 είναι η τελευταία ευκαιρία για την Αθήνα και τη διαχείριση των απορριμμάτων της. Ως τότε ή θα λειτουργούν οι τέσσερις σύγχρονες Ολοκληρωμένες Εγκαταστάσεις Διάθεσης Απορριμμάτων, οι περίφημες ΟΕΔΑ, σε Φυλή, Ανω Λιόσια, Γραμματικό και Κερατέα και η πρωτεύουσα θα έχει έστω και με καθυστέρηση συμβαδίσει με τις σύγχρονες ευρωπαϊκές πόλεις ή τα χρονοδιαγράμματα θα μείνουν για μία ακόμη φορά στα χαρτιά και η Αθήνα θα «ξυπνήσει» Νάπολι.
Τέσσερις μήνες μετά το «κλείσιμο» του μετώπου της Κερατέαςόπου τα ΜΑΤ συγκρούονταν επί ένα πεντάμηνο καθημερινά με τους κατοίκους πίσω από τα οδοφράγματα – το κοντέρ μηδένισε και ξαναγράφει από την αρχή. Ο αγώνας όμως θα διεξαχθεί επί… ανωμάλου δρόμου. Η Κερατέα παραμένει το μεγάλο εμπόδιο, αφού ο χώρος δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί. Ο ανασχηματισμός και η αλλαγή στα υπουργεία πήγαν πίσω τη γνωμοδότηση για την καταλληλότητα του νέου χώρου που πρότεινε ο δήμος. Παράλληλα, η δημιουργία των εργοστασίων είναι μια διαδικασία που τώρα ξεκινά. Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, οι ΟΕΔΑ θα περιλαμβάνουν έναν Χώρο Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ) και ένα εργοστάσιο επεξεργασίας απορριμμάτων. Ολες οι τεχνολογίες για τον «χαρακτήρα» του εργοστασίου (μηχανικής ανακύκλωσης, καύσης, μηχανικής- βιολογικής επεξεργασίας κτλ.) είναι στο τραπέζι, αφού θα επιλεγεί- έπειτα από διαγωνισμό- η πλέον συμφέρουσα λύση υπό δύο προϋποθέσεις: η εγκατάσταση να έχει δοκιμαστεί σε άλλες χώρες και να μην καταστρέφει το περιβάλλον.
Με τα χρονικά περιθώρια να στενεύουν η κυβέρνηση αποφάσισε να ξαναβάλει μπροστά τις διαδικασίες. Ηδη το υπουργείο Περιβάλλοντος, σε συνεργασία με το υπουργείο Εσωτερικών, την Περιφέρεια Αττικής και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής, απέστειλε προς δημοσίευση στην Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων την προκαταρκτική προκήρυξη του έργου «Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση και Λειτουργία Ολοκληρωμένων Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Απορριμμάτων Περιφέρειας Αττικής». Με την προκαταρκτική προκήρυξη, τα τεχνικά στοιχεία της οποίας θα αναρτηθούν στον δικτυακό τόπο της Περιφέρειας Αττικής ώστε να μπορούν να υποβάλουν προτάσεις, ερωτήσεις και παρατηρήσεις όλοι οι ενδιαφερόμενοι ως τις 31 Οκτωβρίου του 2011, κινείται η διαδικασία για την ανάδειξη αναδόχου για την επεξεργασία και διαχείριση αστικών στερεών αποβλήτων της τάξεως των 1.350.000 τόνων ανά έτος για χρονικό διάστημα 20-25 ετών.
Τα έργα θα πρέπει να είναι σε πλήρη λειτουργία εντός του 2014, παρ΄ ότι στελέχη του υπουργείου Περιβάλλοντος εκφράζουν έντονο σκεπτικισμό κατά πόσον θα καταστεί κάτι τέτοιο εφικτό. Στόχος της κυβέρνησης παρά ταύτα, όπως επισημαίνουν τα ίδια στελέχη, παραμένει «η οριστική και μόνιμη επίλυση του προβλήματος της διαχείρισης των απορριμμάτων του Λεκανοπεδίου και η επίτευξη του βέλτιστου περιβαλλοντικού αποτελέσματος με το μικρότερο κόστος για τους πολίτες της Αττικής». Σε αυτό το πλαίσιο κινούνται και όλοι οι πολιτικοί παράγοντες που εμπλέκονται στην υπόθεση.
Η «φωτιά της Κερατέας», παρ΄ ότι μετριάστηκε προς τον παρόν, εξακολουθεί να σιγοκαίει, επηρεάζοντας την πορεία του έργου. Μετά τις αλλεπάλληλες παλινωδίες της «τοπικής κοινωνίας» και τα δεκάδες σχέδια επί χάρτου βρέθηκε ένας νέος χώρος για την υγειονομική ταφή των απορριμμάτων, στον οποίο θα κατασκευαστεί και (ένα) εργοστάσιο επεξεργασίας στερεών αποβλήτων, όπως προβλέπεται στον περιφερειακό σχεδιασμό. Το έργο, όπως αναφέρουν παράγοντες του υπουργείου Περιβάλλοντος, θα ενταχθεί στον νέο σχεδιασμό. Παρά ταύτα θα πρέπει να θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα χαθούν τα περίπου 12,5 εκατ. ευρώ των κοινοτικών ενισχύσεων. Επιπλέον θα υπάρξει νέα σημαντική καθυστέρηση ώσπου να ολοκληρωθούν οι μελέτες οι οποίες απαιτούνται για τον νέο χώρο που έχει υποδειχθεί. Το γεγονός αυτό επαναφέρει μάλιστα στο προσκήνιο τις ενστάσεις που έχουν διατυπώσει κατά καιρούς κυβερνητικοί παράγοντες για τον πολιτικό χειρισμό του «μετώπου της Κερατέας».
Σε πέντε χρόνια το αργότερο- άλλοι υπολογισμοί δίνουν μόλις δυόμισι χρόνια- θα έχει κορεστεί ο χώρος υγειονομικής ταφής της Φυλής. Μάλιστα σήμερα εναποθέτουν σε αυτήν τα απορρίμματά τους και δήμοι από άλλες περιφέρειες της χώρας.
Στελέχη του υπουργείου Περιβάλλοντος εκτιμούν ότι η Φυλή θα μπορούσε να αντέξει ως και επτά χρόνια, αλλά μόνο στην περίπτωση κατά την οποία λειτουργούσε το εργοστάσιο επεξεργασίας στερεών αποβλήτων που θα επέτρεπε να θάβεται τελικά μόνο το 25% των απορριμμάτων που μεταφέρονται σήμερα σε αυτή. Σε διαφορετική περίπτωση, αν δηλαδή ως το 2015 δεν έχει εξευρεθεί εναλλακτική λύση, η Αττική είναι απολύτως βέβαιο ότι θα καταστεί νέα Νάπολι.
Oι εγκαταστάσεις στη Φυλήσήμερα λειτουργεί μόνο ο ΧΥΤΑ, στο «κόκκινο» όμως, αφού δέχεται ημερησίως περί τις 6.500-7.500 τόνους, όταν οι προδιαγραφές του ήταν για 3.500 τόνους- είναι ανεπαρκείς και οι νέες μονάδες σε Κερατέα και Γραμματικό ανύπαρκτες. Στα Ανω Λιόσια υπολειτουργεί επίσης το παλαιό εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης του ΕΣΔΚΝΑ, το οποίο έχει περάσει από σαράντα κύματα όλα αυτά τα χρόνια- άρχισε να κατασκευάζεται το 1996, ετέθη επανειλημμένως έκτοτε εκτός λειτουργίας, το 2003 το μεγαλύτερο τμήμα του θάφτηκε κάτω από τα μπάζα και τα σκουπίδια της παλιάς χωματερής, όπου σημειώθηκε κατολίσθηση, ξαναλειτούργησε, για να ξανασταματήσει και να ξαναρχίσει, χωρίς ποτέ να κατορθώσει να επεξεργάζεται σε ημερήσια βάση τις ποσότητες για τις οποίες είχε σχεδιαστεί.
Αν λειτουργούσαν όλα αυτά, θα ήταν «μια κάποια λύση», αλλά θα ολοκληρωθούν κάποτε; Σε διάστημα δύο ετών, απαντά το σχετικό χρονοδιάγραμμα, θα υλοποιηθεί ο περιφερειακός σχεδιασμός για το Λεκανοπέδιο. Αυτή τη φορά δεν υπάρχει άλλο περιθώριο, λέει ο περιφερειάρχης Αττικής κ. Ι. Σγουρός, αναγνωρίζοντας ότι πολλοί από τους 48 υπουργούς, όλων σχεδόν των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων, όσοι ασχολήθηκαν με το πρόβλημα, έθεσαν και άλλοτε χρονοδιαγράμματα που εξέπνευσαν άπρακτα. Το έργο σκάλωνε πάντοτε, άλλοτε στην αδιαφορία των αρμοδίων και στην πλήρη έλλειψη συντονισμού, άλλοτε στην άρνησή τους να συγκρουστούν με συντεχνιακά, τοπικιστικά και μικροπολιτικά συμφέροντα ή απλώς στην υποταγή τους τελικά σε αυτά, ενώ δεν έλειψαν ποτέ οι περιπλοκές και οι αντιπαραθέσεις μικρών και μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων, αφού η διαχείριση των απορριμμάτων έχει εξελιχθεί, εκτός όλων των άλλων, και σε ένα από τα μεγαλύτερα αναπτυξιακά έργα για τη χώρα.
Το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης μάλιστα το καθιστά σήμερα ιδιαίτερα… ελκυστικό. Μόνο η δημιουργία των νέων χώρων υγειονομικής ταφής σε Γραμματικό και Κερατέα και των τεσσάρων εργοστασίων επεξεργασίας των απορριμμάτων (τα δύο σε Γραμματικό και Κερατέα και τα άλλα δύο στη Φυλή και στα Ανω Λιόσια) εκτιμάται ότι θα κοστίσουν κατασκευαστικά 430 εκατ. ευρώ και ο συνολικός τζίρος της επένδυσης θα εκτοξευθεί σε 1,5 δισ. ευρώ την επόμενη 20ετία.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
