Σαν να βαδίζουν στο «πράσινο μίλι» ομολογούν ότι αισθάνονται όλο και περισσότεροι υπουργοί το τελευταίο διάστημα. Η εξομολόγηση του κ. Ευ. Βενιζέλου ότι ανέλαβε μια δυσβάστακτη ευθύνη και έχει θυσιάσει κατά πάσα πιθανότητα «οποιαδήποτε πολιτική προοπτική» του, άνοιξε πολλά στόματα στην κυβέρνηση. Αλλοι έσπευσαν να συμφωνήσουν μαζί του και άλλοι τον κατέκριναν για επίδειξη αλαζονείας. Φαίνεται όμως ότι για την κυβέρνηση έφτασε η ώρα της αλήθειας: Θα υλοποιήσουν συντονισμένα όλα τα μέλη της τις αποφάσεις που απαιτούνται για να μην καταρρεύσει η χώρα ή θα πορεύονται με γνώμονα τις προσωπικές φιλοδοξίες τους και το πολιτικό κόστος; Ο αντιπρόεδρος και υπουργός Οικονομικών ερμήνευσε ο ίδιος τις δηλώσεις του, εξηγώντας πως το μήνυμα που στέλνουν είναι ότι «είμαι προσωπικά απελευθερωμένος από συμβατικές ματαιοδοξίες». Ο κ. Βενιζέλος, σύμφωνα με πληροφορίες, είχε συζητήσει με πολιτικούς φίλους του την ιδέα να κάνει μια τέτοια δήλωση, προκειμένου να θέσει τέλος στη συζήτηση για τα «δαχτυλίδια» της διαδοχής. Ορισμένοι τον ενθάρρυναν, ενώ άλλοι διαφώνησαν επειδή το μήνυμα «σήκωνε» διάφορες ερμηνείες.

Αν και έχουν περάσει μόνο δύο χρόνια από τη στιγμή που ανέλαβε την εξουσία, η κυβέρνηση παρουσιάζει σημάδια χρόνιας κόπωσης. Τα μέτρα που αναγκάστηκε να πάρει έθεσαν σε κίνδυνο την εσωτερική συνοχή της και παγίωσαν την εντύπωση διχασμού των μελών της. «Δεν μπορεί να είναι αυτή η εικόνα μας πλέον. Δεν το σηκώνουν οι περιστάσεις. Οφείλει να δουλέψει με τρόπο που να πείθει τους πολίτες ότι πρέπει να στηρίξουν τις αλλαγές που κάνουμε, γιατί τις χρειάζεται η χώρα » επισημαίνει κορυφαίος υπουργός. Τα επεισόδια αποδοκιμασίας από τους πολίτες έχουν ταράξει υπουργούς και βουλευτές. Οι εμφανίσεις τους γίνονται μελετημένα και κάποιες φορές αποφεύγονται. Τα μέτωπα που έχουν ανοίξει είναι πολλά, η κοινωνία βράζει και μαζί της βράζει η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠαΣοΚ.

«Πού πάμε; Δεν έχουμε κανέναν στο πλευρό μας, ούτε πολιτική ούτε κοινωνική ομάδα», «αν αναγκαστούμε να πάρουμε νέα μέτρα, τι θα γίνει; Θα τα ψηφίσουμε;» τα διλήμματα κυριάρχησαν την προηγούμενη εβδομάδα στη Βουλή, κατά την επανέναρξη των εργασιών της μετά τις θερινές διακοπές. Το κόστος των αλλαγών γίνεται όλο πιο δυσβάστακτο.

«Μελλοθάνατη…»

Η υπουργός Παιδείας Αννα Διαμαντοπούλου περιέγραψε τη μεταρρυθμιστική εμπειρία της με έναν πολύ προσωπικό τρόπο. «Πολλές φορές με αντιμετωπίζουν ως μελλοθάνατη, διότι οι ανατροπές έχουν κόστος» ομολόγησε από το βήμα της Βουλής. Από την υπογραφή του πρώτου μνημονίου, η υπουργός Παιδείας στήριξε με ένταση τη μεταρρυθμιστική προσπάθεια της κυβέρνησης και όπως είπε από την αρχή της θητείας της, σε όποια αλλαγή επιχειρούσε δεχόταν «εκατοντάδες επιθέσεις και προσβλητικές ανακοινώσεις». Πάντως, το νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση το συζήτησε πολύ καιρό και με όλους τους εμπλεκόμενους, επειδή συμμερίζεται την άποψη μιας μεγάλης ομάδας στο εσωτερικό της κυβέρνησης ότι «πρώτα εξηγούμε τι κάνουμε,επιδιώκουμε συναινέσεις και έπειτα, αν χρειαστεί, χτυπάμε τη γροθιά στο μαχαίρι». Την πρώτη μάχη στη Βουλή την κέρδισε μεγαλοπρεπώς. Τώρα θα πρέπει να πείσει τους πρυτάνεις που απειλούν ότι ο νόμος δεν θα εφαρμοστεί.

Η διαδρομή από την αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος ως τις μεταρρυθμίσεις στην Υγεία έχει φέρει σε ένα σημείο στωικότητας τον κ. Α. Λοβέρδο. «Ενας πολιτικός που διαχειρίζεται σε αυτές τις δύσκολες μέρες τα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να εξαφανιστεί. Το ρίσκο είναι πάρα πολύ μεγάλο» επισημαίνει. Ο υπουργός Υγείας κρατά σταθερά υψωμένη τη σημαία των μεταρρυθμίσεων και στηρίζει συναδέλφους του, όπως η κυρία Διαμαντοπούλου και ο κ. Ραγκούσης, όταν περνούν δύσκολα. «Είναι τιμή να σε λένε μεταρρυθμιστή.Τι πρέπει,δηλαδή,να επιδιώκουμε; Να μας λένε αναχρονιστές;» θέτει το ερώτημα. Σε όλα τα μεταμνημονιακά υπουργικά συμβούλια επισημαίνει ότι οι μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές θα πρέπει να προβάλλονται ως εθνικές προτεραιότητες της κυβέρνησης και όχι ως απαιτήσεις της τρόικας, προκειμένου να πειστεί η κοινωνία για την αναγκαιότητά τους.

Αυτή είναι η συνταγή που προτείνει ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης κ. Μιχ.Χρυσοχοΐδης ο οποίος όμως φροντίζει πάντα να διατηρεί ανοιχτές τις κεραίες του προς την κοινωνία.

Περί μεταρρυθμίσεων

Επίπλαστο θεωρεί τον διαχωρισμό των υπουργών σε πρόθυμους και απρόθυμους μεταρρυθμιστές ο υπουργός Αμυνας κ. Π. Μπεγλίτης . «Οταν η οικονομία βρίσκεται σε τόσο κρίσιμη κατάσταση και πρέπει όλοι να σπεύσουμε για τους στόχους του Μεσοπρόθεσμου, τι σημασία έχει ποιος θα χαρακτηριστεί μεταρρυθμιστής και ποιος όχι;» διερωτάται.

Τους προηγούμενους μήνες ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Χρ.Παπουτσής εξέφραζε ενστάσεις για την οικονομική πολιτική αλλά και πιο ήπιες θέσεις σε σειρά θεμάτων όπως η Κερατέα και η «Υπατία», οι οποίες τον έθεταν εκτός του «κλαμπ» των σκληρών μεταρρυθμιστών. Ο κ. Παπουτσής θεωρεί «πολύ ανθρώπινη και αληθινή» τη δήλωση του αντιπροέδρου και υπουργού Οικονομικών. «Αν δεν ολοκληρώσουμε την προσπάθεια που ξεκινήσαμε και δεν πυροδοτήσουμε με όποιο κόστος την ανάπτυξη, όλοι κινδυνεύουμε να εξαφανιστούμε. Πιστεύω ότι ένας σπινθήρας αρκεί για να επιταχύνει τις εξελίξεις στον τομέα της ανάπτυξης.Αν αποτύχουμε,ποιος θα σταθεί όρθιος;Κανένας από εμάς δεν σώζεται» παρατηρεί.

Οι υπέρμαχοι της κοινωνικής συνοχής

Στην πρώτη κυβέρνηση που σχημάτισε ο κ. Γ. Παπανδρέου οι αποστάσεις ανάμεσα στο παλαιό, συμβιβασμένο ΠαΣοΚ και στο νέο ριζοσπαστικό ΠαΣοΚ ήταν σαφώς οριοθετημένες. Υπουργοί όπως οι κκ. Γ. Παπακωνσταντίνου και Ι. Ραγκούσης στήριξαν ολόκληρη την πολιτική παρουσία τους σε αυτόν τον διαχωρισμό. Και οι δύο εκφράζουν ταυτόσημες θέσεις: ότι οι μεταρρυθμίσεις είναι μονόδρομος και ότι η κυβέρνηση δεν έχασε ποτέ από τις συγκρούσεις για τις μεγάλες αλλαγές, έχασε όταν δίστασε και υπαναχώρησε. Ο αντίλογος έρχεται από δύο έμπειρα στελέχη, τα οποία φροντίζουν να τηρούν με συνέπεια τα χρονοδιαγράμματά τους. Ο κ. Κ.Σκανδαλίδης επισημαίνει στους συνομιλητές του ότι μεταρρυθμιστής είναι όποιος εφαρμόζει αποτελεσματικά την πολιτική του και παράγει έργο, όχι όποιος ψηφίζει νόμους. Αλλά και ο κ. Δ. Ρέππας, ο οποίος έχει ταχθεί υπέρ των διαρθρωτικών αλλαγών, θέτει ως προϋπόθεση να υπάρχουν κανόνες που ρυθμίζουν τις αγορές, απελευθερώνουν αναπτυξιακές δυνάμεις, εγγυώνται δικαιώματα και διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή. «Οι μεταρρυθμίσεις γίνονται από τους ανθρώπους για τους ανθρώπους» είναι η έκφραση που όλοι στην κυβέρνηση έχουν ακούσει να επαναλαμβάνει.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ