Οπου και να στραφεί κάποιος, εν µέσω κρίσης, η µαγική λέξη στα χείλη πολλών κυβερνώντων, οικονοµολόγων και επιχειρηµατιών είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, η οποία συνήθως είναι σε βάρος των κεκτηµένων δικαιωµάτων εκατοµµυρίων εργαζοµένων. Μία ανακοίνωση από τα βάθη της Ασίας όµως, από την κινεζική µητρόπολη των φθηνών εργατικών χεριών, έρχεται να γελοιοποιήσει τη σχετική ρητορική των πολιτικο-επιχειρηµατικών ηγεσιών. Η Foxconn, ο µεγαλύτερος εργοδότης στη χώρα µετά την κινεζική κυβέρνηση, µε 1.000.000 κινέζους υπαλλήλους σε 16 εργοστάσια, αποφάσισε ότι τα 200 ευρώ µηνιάτικο που πλήρωνε ως τώρα στους εργάτες της, µαζί µε τις υπερωρίες, είναι πάρα πολλά!
Ο Τέρι Γκου, ο δισεκατοµµυριούχος επικεφαλής του ταϊβανεζικού γίγαντα που κατασκευάζει εργολαβικά πλήθος ηλεκτρονικών γκάτζετ για την Apple, τη Hewlett Packard, τη Nokia, τη Sony και πολλές ακόµη «επώνυµες» δυτικές εταιρείες, το πήρε λοιπόν απόφαση: ο καλύτερος υπάλληλος είναι αυτός που δεν απεργεί, δεν πληρώνεται και, κυρίως, δεν αυτοκτονεί. Για αυτό και θα τους αντικαταστήσει, λέει, µε… 1.000.000 ροµπότ! Οι απεργιακές κινητοποιήσεις των υπαλλήλων της εταιρείας, οι οποίοι πέρυσι διεκδίκησαν και έλαβαν αυξήσεις ως και 70% έπειτα από πολυήµερες απεργίες, δεν άρεσαν καθόλου στον Γκου. Αυτό το οποίο τον εξόργισε όµως περισσότερο ήταν οι 14 νεαροί εργάτες και εργάτριες, στην πλειονότητά τους 20χρονα παιδιά, που έβαλαν τέλος στη ζωή τους το 2010, ρίχνοντας έτσι φως στις εκατοντάδες χιλιάδες συναδέλφων τους που εργάζονταν ως τότε ως 12 ώρες την ηµέρα χωρίς διάλειµµα, χωρίς καν το δικαίωµα να µιλούν µεταξύ τους και φυσικά χωρίς έξτρα υπερωρίες, φτιάχνοντας ελκυστικά iPad και iPhone για τους ξένους αστούς. Μόνο στο εργοστάσιο-µαµούθ του Σεντζέν δουλεύουν 400.000 άνθρωποι!
Μετά τις διαδηλώσεις και την εγχώρια και διεθνή κατακραυγή, και παρά την αύξηση των µισθών και τη µερική βελτίωση των όρων εργασίας, ο Γκου παρέµεινε ανήσυχος – αρχικά η διοίκηση της εταιρείας τοποθέτησε δίχτυα ασφαλείας στις βάσεις των εγκαταστάσεων ώστε να µην µπορούν οι εργαζόµενοι να αυτοκτονήσουν, προσέλαβε εκατοντάδες ψυχιάτρους, έφερε βουδιστές ιερείς να θυµιατίσουν τα εργοστάσια για να διώξουν τα κακά πνεύµατα και βεβαίως υποχρέωσε χιλιάδες «υπόπτους» εργαζοµένους της να υπογράψουν συµβόλαιο «κατά της αυτοχειρίας», προκειµένου οι οι κείοι τους να µην µπορούν να διεκδικήσουν αποζηµιώσεις σε περίπτωση αυτοκτονίας!
Τα κέρδη όµως της µητρικής εταιρείας, της Hon Hai Precision Industry, µειώθηκαν δραστικά, 36% κάτω σε σχέση µε το αντίστοιχο περυσινό τρίµηνο, ενώ και η µετοχή της έχασε 40% της τιµής της από πέρυσι. Και, για «κερασάκι», διάφορες οργανώσεις «εταιρικής ευθύνης» άρχισαν να πιέζουν τους επωνύµους πελάτες της Foxconn για περαιτέρω βελτίωση των επαχθών συνθηκών εργασίας. Αντί όµως να προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση, η Foxconn πήγε ανάποδα – τα φθηνότερα εργατικά χέρια του κόσµου θα αντικατασταθούν από υπάκουους µηχανικούς βραχίονες!
Η Foxconn θεωρεί πως µε αυτόν τον τρόπο θα κάνει µεγάλες οικονοµίες στα λειτουργικά της έξοδα. H εταιρεία έχει σήµερα µόνο 10.000 ροµπότ, τα οποία εκτελούν απλές εργασίες όπως η βαφή και η συναρµολόγηση εξαρτηµάτων, αλλά το 2012 θα πολλαπλασιαστούν σε 300.000 και το σχέδιο για το 2014 είναι να µην είναι λιγότερα από 1.000.000.
Ενώ όµως οι άνθρωποι-εργάτες τα βάφουν µαύρα, οι ασχολούµενοι µε την κατασκευή ροµπότ τρίβουν τα χέρια τους: αν υλοποιηθούν αυτά τα σχέδια, θα διπλασιαστεί µονοµιάς ο παγκόσµιος «πληθυσµός» των βιοµηχανικών ροµπότ. Ελπίζουν άλλωστε πως στον δρόµο που ανοίγει τώρα η Foxconn θα βαδίσουν σύντοµα και άλλοι γιγαντιαίοι «εργολάβοι» της Ασίας.
Για τα κινεζικά δεδοµένα, η Foxconn δεν είναι «κακή» εταιρεία: τα 200 ευρώ που πληρώνει θεωρούνται υψηλός µισθός, τα ένσηµα «κολλιούνται» κανονικά και οι εργάτες απολαµβάνουν διάφορα «προνόµια» – ακόµη και… πισίνες έξω από τα υπνωτήριά τους, που θυµίζουν στρατόπεδα. Μπροστά στις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των εργαζοµένων σε πολλές κρατικές εταιρείες, τα µαρτύρια της Foxconn µοιάζουν µε σχολική εκδροµή.
Η Foxconn δεν είναι η µόνη εταιρεία που διαµαρτύρεται λόγω της ακρίβειας της εργασίας. Πολλές εταιρείες έχουν µεταφερθεί από παράκτιες περιοχές σε περιοχές όπως η Τσονγκίνγκ, όπου οι αµοιβές των εργαζοµένων περιορίζονται στα 94 ευρώ τον µήνα. Αλλες, όπως η Yue Yuen, η µεγαλύτερη εταιρεία κατασκευής υποδηµάτων στον κόσµο, ανοίγουν εργοστάσια στην Καµπότζη και στο Μπανγκλαντές.
Ο λόγος είναι ότι στις παραπάνω χώρες οι µισθοί είναι πολύ χαµηλότεροι και κυρίως ότι οι εργαζόµενοι δεν απαιτούν αυξήσεις. Στην πραγµατικότητα βέβαια οι «τσιµπηµένοι» κινεζικοί µισθοί παραµένουν αστείοι σε σχέση µε τη ∆ύση. Μια µελέτη του ∆ιεθνούς Οργανισµού Εργασίας (ILO) εκτιµά ότι το 2008 οι εργαζόµενοι στις κατασκευές στην Κίνα κέρδιζαν 0,94 ευρώ την ώρα, ποσό που αποτελεί το 4% της αντίστοιχης αµοιβής ενός Αµερικανού και είναι χαµηλότερο ακόµα και από τις αντίστοιχες αµοιβές στη µεγάλη «ανταγωνίστρια» της Κίνας, την Ινδία… Ενα πράγµα δεν φαίνεται να έχουν σκεφτεί πάντως οι ιθύνοντες των κολοσσών που στρέφονται στην αυτοµατοποίηση: αν έπειτα από δύο δεκαετίες «µετακόµισης» (outsourcing) εκατοµµυρίων καλοπληρωµένων εξειδικευµένων θέσεων εργασίας από τις ανεπτυγµένες βιοµηχανικά χώρες στα τριτοκοσµικά εργοστάσια, ήρθε τώρα η σειρά της αντικατάστασης των αντικαταστατών από ροµπότ, τότε ποιος θα αποµείνει για να αγοράζει τα αµέτρητα προϊόντα τους;
Αρκεί η υπερκατανάλωση µιας χούφτας υψηλόµισθων στελεχών στη ∆ύση αλλά και στην ίδια την Κίνα για να απορροφήσει την υπερπαραγωγή – όταν οι παραδοσιακοί καταναλωτές, η «βολεµένη» στα χρόνια της επίπλαστης ευηµερίας µεσαία τάξη, µένει άνεργη και σφαδάζει από τα χρέη; Εντάξει, το επόµενο «έξυπνο» κινητό σας θα το φτιάξει κάποιο ανώνυµο και κυρίως… απλήρωτο ροµπότ – αλλά ποιος θα το αγοράσει; Αυτή είναι η δοµική αντίφαση της διεθνούς οικονοµίας, όπως διαµορφώνεται στις αρχές του 21ου αιώνα!
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
