Πικρό χαμόγελο
Σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο για τη χώρα μας,πολλές φορές μού έρχεται στον νου το πικρό ανέκδοτο του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου- ξέρετε,αυτό με την κατσίκα· εδώ τον ρόλο της κατσίκας του διπλανού τον παίρνει ο τουρισμός.Ταξιδεύοντας σε όλον τον κόσμο,κάποιες φορές υπό αντίξοες συνθήκες,με ταραχές, διαδηλώσεις,απεργίες,σει- σμούς,πραξικοπήματα,δεν υπήρξε φορά που να ένιωσα ανασφάλεια.Ημουν τουρίστας. Απολάμβανα την προστασία των κατοίκων που,αν μη τι άλλο,εκτιμούσαν αφάνταστα το γεγονός ότι επέλεξα να επισκεφθώ τη χώρα τους και επιπλέον ξόδευα εκεί τα χρήματά μου,δίνοντας ψωμί σε πολύ κόσμο.Ελάχιστες είναι οι χώρες που μπορούν να συγκριθούν με την Ελλάδα.Θέλετε από άποψη αρχαιοτήτων; Μόνο που εκείνες δεν καταχωνιάζουν τα αρχαία σε κασόνια κακήν κακώς στα υπόγεια των μουσείων. Αναδεικνύουν ακόμη και το μικρότερο κομματάκι πέτρας.Θέλετε από άποψη φυσικών καλλονών; Μόνο που εκεί δεν καίγονται τα δάση για χάρη των οικοπεδοφάγων,ούτε είναι χώροι μπάζων.Πόσα νησιά ανά την υφήλιο μπορούν να συγκριθούν με τα δικά μας; Εκεί όμως οι παραλίες δεν είναι τίγκα στο σκουπίδι.Θέλετε από άποψη γαστρονομίας και τοπικών προϊόντων; Μόνο το λάδι μας στα ξένα σουπερμάρκετ πωλείται σε μπουκαλάκια σαν γιατρικό.Εμείς στις περισσότερες ταβέρνες κοιτάμε να κοροϊδέψουμε τον «χαζοτουρίστα» αντί να προσπαθήσουμε να τον ενθουσιάσουμε.Και πόσα άλλα…Ολα αυτά σκέπτομαι κάθε φορά που γράφω για ένα ξένο μέρος.Και τα σκεπτόμουν εντονότερα καθώς έγραφα για το μικρό Κότορ,οι κάτοικοι του οποίου αγαπούν την πεντακάθαρη πόλη τους,αξιοποιούν και την παραμικρή πέτρα από τα αξιοθέατά τους και η μαρίνα τους γεμίζει πολυτελή σκάφη και θαλαμηγούς.Οι παραλίες τους- έξω από την πόληφυσικά δεν συγκρίνονται με τις δικές μας,όμως σέβονται και εξυπηρετούν με χαμόγελο τον τουρίστα ώστε να φύγει με ευχάριστες αναμνήσεις,όπως εγώ.
Η διασημότερη πόλη του Μαυροβουνίου- η «Νύμφη της Αδριατικής», όπως αποκαλούν το Κότορ για την ομορφιά του με τη γαλάζια θάλασσα, το πράσινο βουνό, αλλά και την παλέτα των διαφορετικών έντονων χρωμάτων- είναι μια πόλη με κουλτούρα και αρκετά πολιτιστικά στοιχεία. Η πρώτη εντύπωση είναι οι φιδογυριστές οχυρώσεις πάνω στο βουνό Σαν Τζιοβάνι και όταν εισέλθεις στην Παλαιά Πόλη και περπατήσεις στα στενά δρομάκια γυρνάς πίσω στους μεσαιωνικούς χρόνους και φαντάζεσαι τη ζωή Βυζαντινών και Βενετσιάνων. Παρατηρώντας τα μεσαιωνικά παλάτια, ζωντανεύουν σκηνές από ταινίες με πειρατές να εφορμούν στο λιμάνι και κατοίκους να αμύνονται μέσα στα τείχη, κλείνοντας στοές και διαβατικά στα βαριά πέτρινα κτίσματα. Οι κάτοικοι, Μαυροβούνιοι και Σέρβοι, θα σας χαμογελάσουν, θα σας εξυπηρετήσουν ευγενικά και θα απαντήσουν σε κάθε απορία σας. Θα σας μιλήσουν για τον πολιτισμό της πόλης, τους ζωγράφους και τους λογοτέχνες, και με υπερηφάνεια για τον βιολονίστα Τρίπο Σιμονούτι, που μαζί με τις κόρες του Αννα και Ιρένα δημιούργησε το διάσημο τρίο μουσικής δωματίου. Το Κότορ αναφέρεται για πρώτη φορά την αρχαία ρωμαϊκή περίοδο ως Ακρούβιουμ, τμήμα της ρωμαϊκής επαρχίας της Δαλματίας, με γλώσσα τη δαλματική ως τον 10ο αιώνα. Τον 15ο αιώνα, ύστερα από περιπέτειες με Σέρβους και Βούλγαρους, η πόλη γίνεται τμήμα της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, ονομάζεται Καταρό και ανθεί το εμπόριο. Στην έδρα του Αρχιεπισκόπου του Κότορ της Καθολικής Εκκλησίας, για 400 χρόνια κάτω από την κυριαρχία της Γαληνοτάτης κατασκευάζονται τα υπέροχα κτίσματα της πόλης ώστε το 1979 να συμπεριληφθεί στον κατάλογο της UΝΕSCΟ και ταυτόχρονα να ανακηρυχθεί μνημείο σε κίνδυνο, ώστε να δοθεί άμεση και μεγαλύτερη προσοχή.
Τα ογκώδη και εντυπωσιακά τείχη που περιβάλλουν την πόλη έχουν μήκος περίπου 5 χλμ., 20 μέτρα ύψος και 10 μέτρα πλάτος. Εχουν συντηρηθεί και αποτελούν μοναδικό δείγμα φρουριακής αρχιτεκτονικής στην Ευρώπη. Διαθέτουν τρεις κύριες πύλες απ΄ όπου οι κάτοικοι μπαινοβγαίνουν ακόμη στην Παλαιά Πόλη. Απ΄ όταν η πόλη λεγόταν Ακρούβιουμ, περιτειχίστηκε κατ΄ αρχάς από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό προκειμένου να αντισταθεί στους Γότθους. Τα τείχη υπέστησαν καταστροφές όταν οι Σαρακηνοί επέδραμαν το 840. Τον 10ο αιώνα, επί Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου, η πόλη απλώθηκε και στο χαμηλό της κομμάτι δημιουργήθηκαν νέες οχυρώσεις. Σήμερα για όσους έχουν καλή φυσική κατάσταση υπάρχει μονοπάτι 1.200 μέτρων. Η είσοδος βρίσκεται στη Βόρεια Πύλη, με ανηφόρα 1.350 σκαλοπατιών, ενώ όσοι έχουν άριστη φυσική κατάσταση ας σκαρφαλώσουν το παλαιό μονοπάτι των καραβανιών, γνωστό ως «Σκάλα του Καταρό», που αρχίζει κοντά στο ποτάμι Σκούρντα, ανεβαίνει στα φιδογυρίσματα του βουνού, για να καταλήξει στο Εθνικό Πάρκο Λοβσέν. Για όσους θέλουν να θαυμάσουν τη θέα του κάστρου, η αναρρίχηση ξεκινά από τις φιδίσιες περιστροφές των τειχών του ανατολικού κομματιού και καταλήγει στην κορυφή του φρουρίου, 280 μέτρα από τη θάλασσα. Οι πανέμορφες εικόνες από την πόλη και τον κόλπο του Μπόκα Κατόρσκα θα τους ανταμείψουν κατά τη διάρκεια του ανεβάσματος. Στη διαδρομή θα βρείτε οργανωμένα σημεία ξεκούρασης όπου μπορούν να παραμείνουν όσοι δεν επιθυμούν να συνεχίσουν. Οι ίδιοι βέβαια ίσως να προτιμήσουν να το απολαύσουν φωτισμένο κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Χτίστηκε το 1555, την περίοδο της βενετικής κυριαρχίας, με το σύμβολό της, το γνωστό λιοντάρι του Σαν Μάρκο, να κυριαρχεί στην αψίδα. Αργότερα προστέθηκαν το κομμουνιστικό άστρο, η ημερομηνία απελευθέρωσης από τους ναζιστές, καθώς και το απόφθεγμα του Τίτο «Δεν θέλουμε όσα ανήκουν στους άλλους, αλλά δεν θα παραιτηθούμε ποτέ απ΄ όσα είναι δικά μας». Κάτω από την Πύλη σταματήστε για να παρατηρήσετε το ανάγλυφο της Παρθένου με το Βρέφος να περιβάλλεται από τον Αγιο Τρύφωνα και τον Αγιο Μπερνάρ.
Το μεσαιωνικό κομμάτι της πόλης τοποθετείται σε ένα τριγωνικό κομμάτι γης που περιβάλλεται από τον Κόλπο του Κότορ στη νοτιοδυτική πλευρά, το ποτάμι Σκούρντα στη βόρεια και τον λόφο Σαν Τζιοβάνι στην ανατολική. Διαθέτει τρεις πύλες: την κεντρική Πύλη της Θάλασσας, τη βόρεια Πύλη του Ποταμού που χτίστηκε το 1540 και τη νότια Πύλη Γκούρντιτς με τμήματα του 12ου αιώνα. Περνώντας την Πύλη της Θάλασσας, ακριβώς μπροστά σας δεσπόζει ο Πύργος του Ρολογιού του 1602, ενώ ένα μικρότερο οικοδόμημα σε σχήμα πυραμίδας χρησιμοποιήθηκε ως χώρος τιμωρίας των αδιάντροπων πολιτών. Εκεί βρίσκεται και η μεγαλύτερη αλλά και κεντρικότερη πλατεία του Κότορ, η Τρογκ οντ Ορούτζγια (η Πλατεία των Οπλων). Είναι το σημείο όπου όλοι συγκεντρώνονται, ειδικά όταν συμβαίνει κάποιο σημαντικό γεγονός. Από εκεί ξεκινά η περιήγηση που θα σας περάσει από ασύμμετρα κτίσματα σε στενά δρομάκια, πλατείες με μεσαιωνικά μνημεία, χώρους για ανοιχτές αγορές. Περάσματα με σκαλοπάτια για τις γειτονιές. Εκκλησίες, καθεδρικούς και μουσεία, ιστορικά κτίσματα που στεγάζουν γραφεία, μέγαρα, αλλά και σπίτια απλών ανθρώπων που εξακολουθούν να κατοικούν εκεί. Ειδικά στα παλαιά σπίτια θα παρατηρήσετε αρχιτεκτονικά στοιχεία πολλών περιόδων, όπως της ρωμαϊκής με αριθμούς, επιγραφές με δράκους και λιοντάρια, αλλά και μπαρόκ στοιχεία με θυρεούς και πλούσια διακοσμημένες αψίδες. Και μέσα σ΄ όλα αυτά ξεπροβάλλουν ξενοδοχεία, γκαλερί, πολιτιστικά κέντρα, καφέ και εστιατόρια, μπαράκια, μπουτίκ και εμπορικά, καταστήματα με σουβενίρ και οι απαραίτητες αντικερί με τις περίτεχνες πορσελάνες.
Στο Κότορ υπάρχουν αρκετά παλάτια: το Παλάτι Ντράγκο, με τα γοτθικά παράθυρα του 15ου αιώνα, όπου στεγάζεται το Ινστιτούτο Συντήρησης των Πολιτιστικών Μνημείων. Το Παλάτι Μπιζάντι του 12ου αιώνα, το Παλάτι Πίμα, με τυπικά στοιχεία αναγέννησης και μπαρόκ του 16ου αιώνα. Το Παλάτι Γκρουμπόνγια με κάποια αντικείμενα που διασώθηκαν από το παλαιό φαρμακείο του Κότορ που ιδρύθηκε το 1326. Το Παλάτι Γκργκουρίν χρονολογείται από τον 17ο αιώνα και σήμερα στεγάζει το Ναυτικό Μουσείο. Περιλαμβάνει τρία πατώματα με εκθέματα, ανάμεσά τους πίνακες, φωτογραφίες, στολές κ.ά. Το Παλάτι Μπούκα των πατρικίων αδελφών Βίκο και Ντομίνικο Μπούκα. Το Παλάτι Μπεσκούτσα του 1776, το Παλάτι Λομπάρντιτς του 17ου αιώνα, καθώς και το Παλάτι Βράκτζεν του 18ου αιώνα.
Κατά τη μεσαιωνική περίοδο το Κότορ βρέθηκε σε μεγάλη ακμή λόγω της μεγάλης οικονομικής άνθησης. Ετσι δόθηκε βαρύτητα στα γράμματα και στις τέχνες. Τον 13ο αιώνα δημιουργήθηκε η Ακαδημία, απ΄ όπου ξεπήδησαν συγγραφείς και επιστήμονες. Οι πρώτοι ουμανιστές συγγραφείς αναφέρονται κατά τον 15ο-16ο αιώνα, χωρίς όμως να έχουμε αρκετές πληροφορίες αφού δεν έχουν διασωθεί αρκετά συγγράμματα. Ο διασημότερος ποιητής ήταν ο Μπερνάρ Πίμα από την παλαιά οικογένεια ευγενών, του οποίου μόνο λίγοι στίχοι στη λατινική γλώσσα έχουν διασωθεί. Το 1532 ο Ντόρτζε Μπιζάντι δημοσίευσε κάποιους στίχους στα ιταλικά και λατινικά στη Βενετία. Βέβαια το Κότορ υπερηφανεύεται για τον ποιητή Λούντοβικ Πακβάλικ, αλλά και τον Ιβάν Μπόνα Μπορίλις, που κυριάρχησαν τον 16ο αιώνα. Ωστόσο η οικογένεια Μπιζάντι έδωσε και τον Λούκα, ο οποίος ως θεολογικός συγγραφέας διέπρεψε και ηγήθηκε της εκκλησίας της πόλης για 40 χρόνια. Την περίοδο εκείνη μιλούν για μεγάλη άνθηση στις τέχνες, στη μεταλλοτεχνία και στη λιθογλυπτική, όπου έγιναν τα περισσότερα αριστουργήματα.
Στον Κόλπο του Κότορ απέναντι από το Περάστ βρίσκονται δύο μικρά νησάκια που θα συναντήσετε καθ΄ οδόν προς Ντουμπρόβνικ. Ο θρύλος μιλάει για το ναυάγιο ενός πλοίου στις 22 Ιουλίου 1452 και τους ναυτικούς που σώθηκαν πάνω σε έναν βράχο, όπου ανακάλυψαν την εικόνα της Παναγίας με το Βρέφος. Ετσι από τότε όλοι οι ναυτικοί όταν περνούσαν από εκεί ή επέστρεφαν σώοι από κάποιο ταξίδι τοποθετούσαν και από έναν βράχο ως τάμα, κάτι που γίνεται ως και σήμερα. Το τεχνητό νησάκι δημιουργήθηκε σιγά-σιγά, από παλαιά κουφάρια πλοίων γεμάτα βράχια, και πάνω στο νησί η Παναγία των Βράχων είναι το μοναδικό κτίσμα. Το 1452 έχτισαν την πρώτη εκκλησία ως σερβική ορθόδοξη. Η σημερινή εκκλησία είναι του 1722 και περιλαμβάνει 68 πίνακες του διάσημου μαυροβούνιου ζωγράφου Τρίπο Κοκόλγια, από το Περάστ, ενώ ο διασημότερος πίνακάς του είναι «Ο Θάνατος της Παρθένου», που έχει μήκος 10 μέτρων. Στην εκκλησία υπάρχουν και πίνακες ιταλών ζωγράφων καθώς και μια εικόνα του 1452, του Λόβρο Ντομπρίτσεβιτς από το Κότορ. Αρκετοί έχουν αφιερώσει αμέτρητα τάματα, ενώ θα θαυμάσετε και τη φημισμένη αναθηματική ταπετσαρία της Γιασίντα Κούνιε-Μίγιοβιτζ. Είκοσι πέντε χρόνια χρειάστηκαν για να την τελειώσει περιμένοντας τον καλό της να επιστρέψει κάθε φορά από ταξίδι. Είχε προσθέσει μάλιστα χρυσοκλωστές αλλά και μέρος των μαλλιών της. Οταν πια την τελείωσε ήταν σχεδόν τυφλή. Η γιορτή της Παναγίας, η «φατσινάδα», γίνεται κάθε 22 Ιουλίου με τη δύση του ήλιου, όπου μαζεύεται κόσμος σε βάρκες και όλοι μαζί ρίχνουν από ένα κομμάτι βράχου, επεκτείνοντας την επιφάνεια του νησιού.
Το νησί των «Νεκρών Καπεταναίων». Σύμφωνα με τον θρύλο, ένας γάλλος στρατιώτης χτύπησε με το κανόνι κατά λάθος το απέναντι σπίτι της αγαπημένης του στο Περάστ και τη σκότωσε. Αυτό μάλιστα αποτέλεσε το κεντρικό μοτίβο του πίνακα «Το Νησί των Νεκρών» του ελβετού ζωγράφου Μπέκλιν. Τα νησάκια επισκέπτεσθε με τουριστικές βάρκες από το Κότορ που εκτελούν συχνά δρομολόγια τους καλοκαιρινούς μήνες ή σε μικρή κρουαζιέρα στον κόλπο, ή με βάρκες-ταξί.
Πατέρας και προστάτης του Κότορ, ο Αγιος Τρύφων απεικονίζεται και στον θυρεό της πόλης μαζί με ένα λιοντάρι και το βουνό Σαν Τζιοβάνι. Στις 19 Ιουνίου του 1166 ιδρύθηκε ο σημαντικότερος καθεδρικός της πόλης, στο ίδιο σημείο όπου υπήρχε εκκλησία του 809 που έχτισε ο Αντρίγια Σαρακένις, πολίτης του Κότορ ο οποίος έφερε και τα λείψανα του Αγίου από την Κωνσταντινούπολη. Ωστόσο ο ναός καταστράφηκε το 1667 από σεισμό και αργότερα κατά την ανοικοδόμησή του προστέθηκαν δύο μπαρόκ πύργοι της καμπάνας. Ο αριστερός έμεινε ημιτελής από έλλειψη χρημάτων, γι΄ αυτό και δεν μοιάζουν μεταξύ τους. Τον Απρίλιο του 1979 άλλος σεισμός κατέστρεψε εκ νέου το κτίσμα. Ο Καθεδρικός είναι μοναδικό δείγμα αρχιτεκτονικής ρομανικού μπαρόκ, από τα παλαιότερα και μάλλον το ομορφότερο στην Αδριατική. Περιλαμβάνει πλούσια συλλογή αντικειμένων και θησαυροφυλάκιο. Στο εσωτερικό κίονες κορινθιακού ρυθμού και κολόνες ροζ πέτρας υποστηρίζουν μια σειρά από αψίδες, ενώ οι τοιχογραφίες είναι του 14ου αιώνα. Κάτω από το ιερό υπάρχει λίθος όπου περιγράφεται η ζωή του Αγίου Τρύφωνα και στολίζεται από ένα κομμάτι που απεικονίζει αγίους σε ασήμι και χρυσό. Τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα από τους πιο διακεκριμένους καλλιτέχνες και χειροτέχνες βρίσκονται σε αυτόν τον ναό. Η συλλογή περιλαμβάνει καλλιτεχνήματα, όπως ένα ασημένιο χέρι και ένανξύλινο σταυρό του 1288 διακοσμημένο με πετράδια, ενώ το κτίριο του θησαυροφυλακίου στο παρελθόν στέγαζε το Δημαρχείο.
Ξεχωρίζει αμέσως από τη λιτή πρόσοψη χωρίς στολίδια, κάτι που υπάρχει έκδηλο και στο εσωτερικό της, πέρα από το μοναδικό τέμπλο και τους αρχιερατικούς ξυλόγλυπτους θρόνους. Μπαίνοντας σε κυριεύει η μυσταγωγία με το λιγοστό φως από τις ελάχιστες αχτίδες του ήλιου που διαπερνούν τον κεντρικό τρούλο, ενώ το βράδυ η εκκλησία φωτίζεται με κεντρικό πολυέλαιο με κεριά που μοσχοβολούν μέλι και δημιουργούν κατανυκτική ατμόσφαιρα. Σίγουρα τη ματιά σκλαβώνει το εξαιρετικό τέμπλο με τα ασημένια ανάγλυφα και τις μεγάλες εικόνες των Αγίων, με διακοσμητικές λεπτομέρειες κορινθιακών κιόνων που υπογραμμίζουν τα πλαίσια των τόξων με τις αγιογραφίες.
Οταν κατασκευάστηκε το 1195 ήταν καθολική εκκλησία, αλλά στα χρόνια που ακολούθησαν από το 1657 ως το 1812, αποδεικνύοντας αρμονική συνύπαρξη, καθολικό και ορθόδοξο ιερό έστεκαν δίπλα-δίπλα, μιας και συστεγάζονταν. Μετά το 1812 ο ναός παραχωρήθηκε στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Μπορείτε να θαυμάσετε όσα κομμάτια διασώθηκαν από τις τοιχογραφίες του 12ου αιώνα και δύο εξαιρετικά ζωγραφισμένα εικονοστάσια: ένα του 17ου αιώνα από την κεντρική εκκλησία και ένα του 18ου αιώνα από το παρεκκλήσι του Αγίου Σπυρίδωνος.
Το αεροδρόμιο Τίβατ απέχει μόλις 5 χλμ.και συνδέει την πόλη με προγραμματισμένες πτήσεις με το Βελιγράδι, το Παρίσι ή τη Μόσχα,ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες συνδέεται σχεδόν με όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με πτήσεις τσάρτερ.Μπορείτε επίσης να συνδυάσετε επίσκεψη στο κοντινό Ντουμπρόβνικ που απέχει (οδικώς) περίπου 2 ώρες.Μέσα στην πόλη μετακινείστε άνετα με τα πόδια.
Το πολύ χαριτωμένο «Αstoria Βoutique Ηotel» (Stari Grad 322,τηλ.+382 32302720) στην Παλαιά Πόλη καταλαμβάνει τμήμα του Παλατιού Μπούκα,του 13ου αιώνα,και διαθέτει πολύ προσεγμένο εστιατόριο,διεθνούς κουζίνας.Το συγκρότημα του «Ηotel Cattaro» (Stari Grad 232,τηλ.+382 32311000, www.cattarohotel.com) απλώνεται σε τρία ιστορικά κτίσματα,ενώ η υποδοχή του σε καλωσορίζει με έναν ανδριάντα πάνοπλου ιππότη.Το «Ηotel Μarija» (Stari Grad 449,τηλ.+382 32325062-3-4),πλάι στα τείχη της Παλαιάς Πόλης,διαθέτει μόλις 17 δωμάτια και στεγάζεται σε παλαιό ανακαινισμένο κτίσμα με έμφαση στο ξύλο βελανιδιάς.
Στο Μαυροβούνιο λατρεύουν την ιταλική κουζίνα,γι΄ αυτό θα βρείτε πάμπολλα εστιατόρια στην Παλαιά Πόλη του Κότορ,ενώ ακόμη και τα παραδοσιακά εντάσσουν πολλά ιταλικά πιάτα στο μενού τους.Η παραδοσιακή κουζίνα περιλαμβάνει γεύσεις αγαπημένες στις βαλκανικές χώρες,όπως ο μουσακάς,το αρνάκι καπαμά,τα γνωστά μας γιαπράκια με λάχανο ή κληματόφυλλα,κιμά και ρύζι,αλλά και τα γεμιστά με πιπεριές, αρνί στη γάστρα,αλλά και δημοφιλές κεμπάπ που συνοδεύεται από ψητή πατάτα με ξινολάχανο. Από ψαρικά δοκιμάστε ψαρόσουπα, καλαμάρι γεμιστό με τυρί και ρυζότο με θαλασσινά.Οι Μαυροβούνιοι αγαπούν τις πλούσιες σούπες με διάφορα λαχανικά και κρέας.Στα παραδοσιακά πιάτα ανήκουν το «κατσαμάκ»,μια κρέμα από σιτάρι ή κριθάρι,ή και καλαμποκάλευρο που σερβίρεται με τυρί ή ξινόγαλα και σε παραλλαγή του από πουρέ πατάτας,και θα το βρείτε κυρίως στα χωριά και στα παραδοσιακά ταβερνάκια. Η καλή «τσιτσβάρα» γίνεται αφού ανακατέψουν καϊμάκι με αλεύρι, ενώ η «ποπάρα» είναι το πιάτο του φτωχού, καθώς ανακατεύουν ψωμί με γάλα,λάδι και τυρί και φτιάχνουν ένα πλούσιο και θρεπτικό γεύμα. Λαδερό φαγητό είναι το «ραστάν» με διάφορα λαχανικά,πατάτες και πολλά καυτερά μπαχαρικά. Δοκιμάστε επίσης αρνάκι στο γάλα με μπαχαρικά και πατάτες,λουκάνικα και πρσούτ (καπνιστό ζαμπόν) που ταιριάζουν με κρασί και τυρί,καθώς και το ορεκτικό «ποπέτσι»,τυλιχτό κρέας με τυρί και πρσούτ τηγανητά. Με το φαγητό σας πιείτε ρακί («ρακίγια»,όπως το λένε οι ντόπιοι), που υπάρχει και σε διάφορες γεύσεις ως απεριτίφ, και κρασιά: Βρανάκ κόκκινο από μαύρα σταφύλια και Κρστακ λευκό σαρντονέ και σαβινιόν. Η Νικσίκ είναι η μπίρα του Μαυροβουνίου.Γλυκαθείτε με τηγανίτες με μέλι και τυρί,μπακλαβά και τελειώστε με το παραδοσιακό καφεδάκι στο μπρίκι.
Ευχαριστούμε τον κ.Νίκο Φουρναράκη και το ταξιδιωτικό γραφείο Colonial Travel για την πραγματοποίηση του ταξιδιού.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
