Επιδημία ζημιών στις επιχειρήσεις

Βαρύτατο πλήγµα υπέστη η κερδοφορία του ιδιωτικού τοµέα το 2010 από την κρίση που ταλανίζει την οικονοµία της χώρας. Τα δεδοµένα έχουν πλήρως ανατραπεί, αφού όλοι οι κλάδοι της επιχειρηµατικής δραστηριότητας εµφάνισαν ζηµιές, γεγονός πρωτόγνωρο για πάρα πολλά έτη. Η επιδείνωση είναι πλέον διάχυτη σε όλο το εύρος των οικονοµικών δραστηριοτήτων, όπως χαρακτηριστικά αποτυπώνονται στην επεξεργασία 25.616 ισολογισµών επιχειρήσεων για το 2010 από την ICAP. Mε έναν δηµόσιο τοµέα ανήµπορο να συµβάλει στην ανάπτυξη και να έχει προχωρήσει µάλιστα σε στάση πληρωµών, η ζοφερή εικόνα των ιδιωτικών επιχειρήσεων έρχεται να σκιάσει τις προοπτικές της χώρας για το µέλλον.

Από τα ενοποιηµένα αποτελέσµατα χρήσης όλων των επιχειρήσεων (ανεξαρτήτως κλάδου) προκύπτει κατ’ αρχήν υποχώρηση κατά 3,3% των συνολικών πωλήσεων, οι οποίες διαµορφώθηκαν σε 168,8 δισ. ευρώ το 2010 έναντι 174,6 δισ. ευρώ του προηγουµένου έτους. Παράλληλα όµως δεν υπήρξε και ανάλογη συγκράτηση του κόστους των πωλήσεων, γεγονός που είχε αποτέλεσµα τη σηµαντική µείωση των µεικτών κερδών (-11,6%) και τελικά την πτώση των λειτουργικών αποτελεσµάτων (µειώθηκαν κατά 78% ή 3,7 δισ. ευρώ).

Την αρνητική αυτή εξέλιξη επιδείνωσε η δραστική αύξηση (+91%) των µη λειτουργικών εξόδων, όπως έκτακτα και ανόργανα έξοδα, έξοδα προηγουµένων χρήσεων, έκτακτες ζηµιές κ.ά., µε συνέπεια τελικά την ανατροπή του καθαρού αποτελέσµατος το 2010, µε την εµφάνιση ζηµιών ύψους 2,33 δισ. ευρώ το 2010, έναντι αντίστοιχων κερδών περίπου 4 δισ. ευρώ το 2009. Τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) υποχώρησαν κατά 25,5% στα 11,4 δισ. ευρώ το 2010 έναντι 15,4 δισ. ευρώ το 2009.

Ο συνολικός δανεισµός των επιχειρήσεων διευρύνθηκε το 2010 κατά 2,4 δισ. ευρώ µε έµφαση κυρίως στον βραχυπρόθεσµο δανεισµό, ο οποίος αυξήθηκε κατά 6% (ή 6,1 δισ.), ενώ αντίθετα οι µακροπρόθεσµος δανεισµός µειώθηκε κατά 4,6%. Το γεγονός αποδίδεται ως έναν βαθµό σε ανάλογη στάση του τραπεζικού τοµέα, που αφορά την κατά προτεραιότητα εξυπηρέτηση των µακροπρόθεσµων πιστώσεων, ενώ παράλληλα προτιµάται η χρηµατοδότηση των επιχειρήσεων κυρίως µε βραχυπρόθεσµο δανεισµό. Αξίζει να επισηµανθεί ότι στην κορυφή της κατάταξης βάσει κερδοφορίας για το 2010 κυριαρχούν οι εταιρείες του τοµέα της παροχής υπηρεσιών, ενώ στην πρώτη πεντάδα βρίσκεται και µία βιοµηχανία.

Η ύπαρξη κερδοφόρων αλυσίδων σουπερµάρκετ στον κλάδο δεν κατέστη δυνατόν να αποτρέψει την αρνητική εικόνα που εµφάνισαν στο σύνολό τους οι εµπορικές επιχειρήσεις. Η µειωµένη ζήτηση ώθησε τους εµπόρους να µειώσουν τα περιθώρια κέρδους, γι’ αυτό και ο κλάδος έκλεισε µε ζηµιές προ φόρων 103 εκατ. ευρώ έναντι κερδών το 2009. Οι κορυφαίες βάσει κερδοφορίας εµπορικές εταιρείες για το 2010 ήταν η Jumbo µε 110,3 εκατ. ευρώ, η Αλφα – Βήτα Βασιλόπουλος µε 49,4 εκατ. ευρώ, η Sanofi – Aventis µε 39,4 εκατ. ευρώ, η Σκλαβενίτης µε 30,6 εκατ. ευρώ, η House Market µε 21,7 εκατ. ευρώ και η Golgate – Palmolive Εµπορική µε επίσης 21,7 εκατ. ευρώ.

Παρά το γεγονός ότι στον κλάδο συµπεριλαµβάνονται οι πιο κερδοφόρες εταιρείες του συνολικού δείγµατος, εν τούτοις το τελικό αποτέλεσµα ήταν αρνητικό κατά 1,2 δισ. ευρώ. Οι κορυφαίες βάσει κερδοφορίας εταιρείες ήταν ο ΟΠΑΠ µε 893,2 εκατ. ευρώ, η ∆ΕΗ µε 726,1 εκατ. ευρώ, η Cosmote µε 406,1 εκατ. ευρώ, το «Ελευθέριος Βενιζέλος» µε 158,5 εκατ. ευρώ και ο ΟΤΕ µε 152,4 εκατ. ευρώ. Στα µεγέθη του τοµέα δεν έχουν περιληφθεί οι εταιρείες Marfin Investment Group, Sara Lee Holdings και Wind Ελλάς λόγω των ακραίων τιµών που εµφανίζουν τα µεγέθη τους. Aν στο δείγµα των επιχειρήσεων του τοµέα συµπεριλαµβάνονταν και οι παραπάνω εταιρείες, τότε ο τοµέας θα εµφάνιζε ζηµιές ύψους 3,9 δισ. ευρώ.

Οι επιχειρήσεις του τουρισµού, πιεζόµενες για µείωση τιµών, οδηγήθηκαν σε συµπίεση των περιθωρίων τους προκειµένου να αντιµετωπίσουν τις συνέπειες της κρίσης. Γι’ αυτό και το περιθώριο µεικτού κέρδους υποχώρησε στο 17,2% το 2010 από 20,5% το 2009. Οι ζηµιές του κλάδου αυξήθηκαν κατά 88% στα 345,3 εκατ. ευρώ.

Στον τοµέα του τουρισµού oι κορυφαίες βάσει κερδοφορίας εταιρείες ήταν η Autohellas (Hertz) µε 24,8 εκατ. ευρώ, η Olymπc ΑΕ µε 13,4 εκατ. ευρώ, η Ατλάντις ΑΞΤΕ µε 8,3 εκατ. ευρώ και η ΑΙΡΟΤΕΛ µε 4,4 εκατ. ευρώ.

Ο τοµέας της βιοµηχανίας, παρ’ ότι ήταν ο µόνος που εµφάνισε αύξηση του κύκλου εργασιών το 2010, δεν απέφυγε τις ζηµιές.

Οι πωλήσεις ενισχύθηκαν κατά 5,8% στα 50,6 δισ. ευρώ, αλλά οι ζηµιές προ φόρων έφθασαν τα 303,6 εκατ. ευρώ έναντι κερδών 1,19 δισ. ευρώ το 2009. Οι κορυφαίες βάσει κερδοφορίας βιοµηχανικές εταιρείες για το 2010 ήταν τα Ελληνικά Πετρέλαια µε 247,8 εκατ. ευρώ, η Motor Oil µε 126,6 εκατ. ευρώ, η ΜΕΤΚΑ µε 98,3 εκατ. ευρώ, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία µε 78,8 εκατ. ευρώ, η Nestle Ελλάς µε 43,8 εκατ. ευρώ και ο Τιτάν µε 39,4 εκατ. ευρώ. Στα ανωτέρω µεγέθη δεν περιλαµβάνεται η βιοµηχανική εταιρεία Alaπs λόγω δραστικής διαφοροποίησης των αποτελεσµάτων της, ήτοι ζηµιές ύψους 920 εκατ. ευρώ το 2010 έναντι κερδών σχεδόν 70 εκατ. ευρώ το 2009 (οφειλόµενες κυρίως σε αποµειώσεις στοιχείων ενεργητικού κατόπιν συγχωνεύσεων).