«Συγγνώμη, τι είναι τα προσαρμοσιογόνα;». Η πάντα πρόθυμη κοπέλα στο κατάστημα με τα βιολογικά προϊόντα ξαφνιάστηκε. «Δεν ξέρω, αν και με έχουν ρωτήσει και άλλοι» μου απάντησε με ειλικρίνεια, «μάλλον θα είναι κάποια όχι πολύ πετυχημένη μετάφραση». Ψάχνοντας λίγο βρήκα ότι δεν πρόκειται για κάτι τόσο καινούργιο και ριζοσπαστικό. Είναι ένας όρος από το 1947 (μόλις), αλλά τώρα το είχαν βάλει δίπλα στη διαφήμιση ενός καρπού από το Περού και το όλο σύμπλεγμα γινόταν δυσνόητο και εντυπωσιακό ταυτόχρονα. Το τι εξωτικό φρούτο διακινείται από τα μαγαζιά αυτά όλη τη διάρκεια του έτους και πόση διαφήμιση γίνεται αντίστοιχα μέσα από τα δωρεάν σχετικά έντυπα, μπορεί ο αναγνώστης να το καταλάβει κάπως αν του παραθέσω μερικά ονόματα: γκότζι, ατσάι, λούκουμα, κάμου-κάμου, μάκα, γκουαρανά, γκαρτσίνια-καμπότζια, νόπαλ, χούντια-ναμίμπια, νόνι, ατσερόλα, γκίνγκο μπιλόμπα, τζίνσενγκ. Δεκατρία, έτσι πρόχειρα, που διακινούνται σε ελληνικά καταστήματα και αναρίθμητα μέσα από το Διαδίκτυο.
Πανάκριβα, εννοείται, σκευάσματα σε μπουκαλάκια, μπουκάλες και κουτάκια που υπόσχονται τον ουρανό με τ’ άστρα, αν και δεν έχουν γίνει πολυάριθμες εργασίες με βάση τις προδιαγραφές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Σε γνωστή μου ένας «θεραπευτής» από το τηλέφωνο(!) συνέστησε χυμό από νόνι, ενώ πολλοί αθλητές που κάνουν βαριά προπόνηση παίρνουν ατσερόλα με τις χούφτες θέλοντας να υπερφορτώσουν με βιταμίνη C. Στην πλειονότητά τους αυτοί οι καρποί θεωρείται από κάποιους ότι έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες, αντικαρκινικές, είναι πλούσιοι σε βιταμίνες. Πάντως σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να μην έχουν κάτι πολύ παραπάνω από τα δικά μας εδώδιμα φυτά ή φρούτα, ενώ υπάρχουν και κάποιες πιθανές παρενέργειες που βέβαια αποσιωπώνται στα κείμενα της διαφήμισης.
Για παράδειγμα, το νόνι δίνει στην ίδια ποσότητα χυμού με το πορτοκάλι τη μισή ποσότητα βιταμίνης C, ο κάκτος χούντια από την έρημο Καλαχάρι, είναι μια καινούργια ανακάλυψη στον κόσμο των προϊόντων κατά της παχυσαρκίας που όμως μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα σε διαβητικούς και το «παλαιό» σχετικά τζίνσενγκ μπορεί να φέρει υπογλυκαιμία και αιμορραγίες. Χρήσιμο λοιπόν είναι να γνωρίσουμε κάπως καλύτερα τα περισσότερα από αυτά που διακινούνται στα ελληνικά καταστήματα βιολογικών προϊόντων και στα φαρμακεία και να μην παραλείπουμε, κυρίως αν παίρνουμε άλλα φάρμακα ταυτόχρονα, να διαβάζουμε τι άλλο συστατικό συνοδεύει τη βασική ουσία και να ενημερώνουμε σχετικά και τον γιατρό μας.
Το… πολυεθνικό τζίνσενγκ: Είναι το κοινό όνομα για τουλάχιστον 11 παραλλαγές του ίδιου φυτού, από το οποίο χρησιμοποιείται πιο πολύ η ρίζα του. Λέγεται ότι στα κινεζικά το όνομά του σημαίνει «ρίζα με μορφή ανθρώπου» και όταν τη δεις δικαιολογείς απολύτως κάτι τέτοιο. Καλλιεργείται πλέον και στη Βόρεια Αμερική, στην Ασία από το Βιετνάμ ως την Κορέα, στη Σιβηρία, αλλά και σε ευρωπαϊκά εδάφη όπως αυτά της Γερμανίας που βρίσκονται σε ψυχρό σχετικά κλίμα. Αυτό από τη Σιβηρία καταχρηστικά ονομάζεται «ρωσικό τζίνσενγκ» (δεν ανήκει στο γένος Panax, όπως τα άλλα) ενώ το σωστό του όνομα είναι «Ελεύθερο» (ναι Elefthero-coccus Senticosus). Αυτοί που το διακινούν το κατατάσσουν, μαζί και με άλλες φυτικές ουσίες, σε μια κατηγορία γνωστή με τον όρο «προσαρμοσιογόνα» από το ξενόγλωσσο adaptogens, και αυτό διότι θεωρούν ότι έχουν τη δυνατότητα σε περιπτώσεις υπερέντασης να σε φέρνουν σε μια κατάσταση ισορροπίας – μια ομοιόσταση, όπως λένε. Και για να μην πάμε πολύ μακριά, και ο δικός μας βασιλικός ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Βέβαια στο τζίνσενγκ εδώ και 7.000 χρόνια κυρίως οι κινέζοι γιατροί αποδίδουν πολύ περισσότερες θαυματουργές ιδιότητες, όπως είναι η αντιμετώπιση της ανδρικής ανικανότητας (κόκκινο τζίνσενγκ), η καλή λειτουργία των ωοθηκών, η όρεξη, μια καλύτερη ζωή σε ηλικίες άνω των 60 και αντίσταση στις λοιμώξεις. Στην Αγγλία και στη Γερμανία αρκετοί γιατροί κάνουν λόγο για θεραπεία επειδή απλώς το πιστεύει ο ίδιος ο ασθενής (placebo). Υπάρχει και σχετικό άρθρο στη γερμανική «Die Welt».
Επίσης, αναφέρεται ότι στο αγγλικό Northumbria University εξέτασαν ένα εμπορικό προϊόν (G115) που κατέβαζε το επίπεδο των σακχάρων στο αίμα, αλλά μόνο στους υγιείς και σε δίαιτα ευρισκομένους. Οποιοι έπαιρναν και κάτι που τους ανέβαζε τη γλυκόζη με το τζίνσενγκ ανέβαινε ο δείκτης ακόμη πιο ψηλά. Γι’ αυτό οι διαβητικοί πρέπει να είναι προσεκτικοί. Επίσης, δεν πρέπει οι άνθρωποι, κυρίως οι νεότεροι, να το παίρνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα αλλά να κάνουν ένα διάλειμμα τριών μηνών ανά έτος, προσέχοντας και ποιο ακριβώς είδος καταναλώνουν κάθε φορά.
