Είναι φρέσκια, τολμηρή, δραστήρια, με αυτοπεποίθηση, νέες ιδέες και σχέδια για το μέλλον. Ο λόγος για την ελκυστική κυρία του χώρου των δημόσιων βιβλιοθηκών, τη γνωστή πλέον Δημόσια Βιβλιοθήκη της Βέροιας, όπου ξεκίνησε την περασμένη εβδομάδα φεστιβάλ δράσεων για παιδιά 6-12 ετών που θα διαρκέσει μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου.
Σε ωριαίες ή εβδομαδιαίες δράσεις τα παιδιά της πόλης μαθαίνουν κηπουρική και δημοσιογραφία, γίνονται συγγραφείς, ζωγράφοι, μουσικοί και κινηματογραφιστές, συμμετέχουν σε αναγνώσεις, ανεβάζουν θεατρικές παραστάσεις, παρακολουθούν κουκλοθέατρο και αφηγήσεις, κάνουν πειράματα με το νερό και τον ηλεκτρισμό και μαθαίνουν ακόμη να κατασκευάζουν ρομπότ, με τουβλάκια Lego, που τα προγραμματίζουν με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές να ακολουθούν τις εντολές τους.
Αυτά μέσα στη βιβλιοθήκη. Εξω από αυτήν, κάνουν βόλτες στη γειτονιά τους και στην πόλη, μαθαίνουν την ιστορία και την αρχιτεκτονική του τόπου τους με τρόπο δημιουργικό και γνωρίζουν το περιβάλλον τους, όπως προβλέπει το δεύτερο μέρος της Καμπάνιας Δημιουργικότητας 2011 «Βιβλιοθήκη… μέσα και έξω».
Η βιβλιοθήκη φιλοξενεί 10 χρόνια τέτοια καλοκαιρινά προγράμματα διάρκειας περίπου δύο μηνών. «Ο κόσμος στην επαρχία περνάει δύσκολα το καλοκαίρι, ειδικά στην τρέχουσα οικονομική συγκυρία», λέει στο «Βήμα» ο Ιωάννης Τροχόπουλος, διευθυντής της βιβλιοθήκης, «Για τα μικρά παιδιά τα πράγματα είναι ακόμη δυσκολότερα, γιατί πρέπει να αντιμετωπίσουν την κατάσταση της ύφεσης χωρίς όμως να καταλαβαίνουν τι είναι και γιατί συμβαίνει. Ζουν στον δημιουργικό κόσμο τους όπου ο ρεαλισμός δεν μπαίνει».

Οι καλοκαιρινές δραστηριότητες της βιβλιοθήκης στοχεύουν να καλλιεργήσουν ακριβώς την παιδική δημιουργικότητα. Το προσωπικό της βιβλιοθήκης, εθελοντές εμψυχωτές της περιοχής αλλά και εμψυχωτές από όλη την Ελλάδα που έχουν επιλεγεί για την εξειδίκευσή τους στα αντικείμενα της καμπάνιας έχουν ετοιμάσει προγράμματα ευρείας θεματολογίας.

Τι ανταπόκριση έχουν αυτές οι δράσεις; Ηδη 210 παιδιά παρακολούθησαν τις δράσεις της πρώτης εβδομάδας και έχουν κλείσει οι εγγραφές για τα τμήματα ως τις 20 Αυγούστου. «Πιο εύκολα πλησιάζουμε τα παιδιά ως 8 ετών», εξηγεί ο κ. Τροχόπουλος. «Τα μεγαλύτερα παιδιά έχουν το στοιχείο της σοβαρότητας που εμποδίζει τη δημιουργικότητα να αναπτυχθεί, οπότε προσπαθούμε να τα πλησιάσουμε με δράσεις κοντά στα ενδιαφέροντά τους». Γι’ αυτό εφέτος η βιβλιοθήκη, με τη χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και την υποστήριξη της Εθνικής Τράπεζας, πειραματίζεται προσφέροντας και δράσεις στους τομείς της φυσικής, της μηχανικής και των θετικών επιστημών, επεκτείνοντας την κατά βάση θεωρητική θεματολογία περασμένων ετών.
Μαζί με τα παιδιά και τους εμψυχωτές περνούν χρόνο στη βιβλιοθήκη και οι γονείς τους, άλλωστε το στοίχημα είναι «να συνειδητοποιήσουν οι γονείς ότι αποτελούν και οι ίδιοι σημαντικό μέρος της διαδικασίας δημιουργικότητας και να προσφέρουν στα παιδιά τους αυτή την ευκαιρία».

Γνωριμία με τον έξω κόσμο, έκφραση της δημιουργικότητας αλλά και γνωριμία με τον εαυτό μας. Στα θερινά προγράμματα της βιβλιοθήκης περιλαμβάνονται και εργαστήρια όπως το «Αυτός είμαι εγώ», το «Τι συμβαίνει μέσα μου» και το «Αστριμάλι – ροδολάλι, μικρές ιστορίες για μεγάλους έρωτες» στα οποία τα παιδιά μαθαίνουν για το ανθρώπινο σώμα και τις λειτουργίες του αλλά και για τα συναισθήματα, για το συμβαίνει στην καρδιά μας και πώς το βγάζουμε προς τα έξω.
«Είναι το πιο εντυπωσιακά ολοκληρωμένο πρόγραμμα που προσφέρουμε την τελευταία δεκαετία», λέει ο κ. Τροχόπουλος. Σκοπός είναι να παρατηρηθούν τα αποτελέσματά του, να διερευνηθεί τι έχει μεγαλύτερη απήχηση στα παιδιά και στους γονείς τους και να βρεθούν δίαυλοι επικοινωνίας ώστε οι δράσεις αυτές να μεταφερθούν και να εφαρμοστούν και σε άλλες βιβλιοθήκες σε όλη την Ελλάδα. Υπεύθυνος του προγράμματος «Future Library» για τη χαρτογράφηση της κατάστασης στον χώρο των δημόσιων και δημοτικών βιβλιοθηκών, με τη σταθερή χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, ο κ. Τροχόπουλος προΐστατο σε πανελλαδική έρευνα για τις δημόσιες βιβλιοθήκες στη χώρα, η οποία μόλις ολοκληρώθηκε.

Είναι υπέρμαχος της θέσης ότι η κρίση εμπεριέχει και ευκαιρίες, ότι μπορούν να αναπτυχθούν συνεργασίες υπερβαίνοντας τη δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία, ότι μπορεί να διευρυνθεί η απήχηση των βιβλιοθηκών στον κόσμο. «Οταν ο κόσμος βλέπει αποτελέσματα, συμμετέχει και στηρίζει το έργο που κάνουμε» λέει και αναφέρει ως παράδειγμα τη συνέπεια με την οποία γίνονται οι εγγραφές και οι παρακολουθήσεις στα θερινά εργαστήρια της Βιβλιοθήκης στη Βέροια: «Παλαιότερα οι γονείς δήλωναν τη συμμετοχή των παιδιών τους, οι θέσεις έκλειναν αποκλείοντας άλλα παιδιά από τη συμμετοχή -γιατί τα τμήματα δεν μπορούν να έχουν περισσότερα από 15-17 μέλη-, εντέλει όμως τα παιδιά δεν έρχονταν». Τώρα οι γονείς ξέρουν τι προσφέρει η Βιβλιοθήκη, πιέζουν από τον Ιούνιο για την έναρξη των εργαστηρίων και γονείς και τα παιδιά συμμετέχουν με συνέπεια, «είναι μια αλλαγή νοοτροπίας πολύ σημαντική».

Παράλληλα, σε συνεργασία με τη Βιβλιοθήκη της Βέροιας, δημιουργικά εργαστήρια προσφέρονται και σε άλλες βιβλιοθήκες της περιοχής, στον Αγιο Γεώργιο και στο Μακροχώρι, καθώς και σε χωριά του Δήμου Αλεξάνδρειας που εξυπηρετούνται από τις Κινητές Βιβλιοθήκες της Βέροιας.
Η Βιβλιοθήκη της Βέροιας έχει την υποδομή αλλά και τη φήμη, ειδικά μετά το βραβείο Μπιλ και Μελίντα Γκέιτς, που της επιτρέπουν να προσελκύσει χορηγούς οι οποίοι χρηματοδοτούν τις δράσεις της και εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητά τους. Το ζήτημα είναι αν και άλλες δημόσιες βιβλιοθήκες της ελληνικής επικράτειας έχουν την προθυμία και τις βάσεις για να ακολουθήσουν παρόμοια πορεία, που οπωσδήποτε είναι προς όφελος της κοινωνίας.

«Το περιβάλλον δημιουργικότητας αποτελεί σημαντικό εφόδιο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής», τονίζει ο κ. Τροχόπουλος. Θα περιμένουμε από τον Σεπτέμβριο να δούμε τα αποτελέσματα της έρευνας του «Future Library» και κατά πόσον η έρευνα θα οδηγήσει σε μελέτη και δράσεις για την ανάπτυξη ενός δραστήριου δικτύου ελληνικών βιβλιοθηκών.

Θαυμάζουμε την πορεία της Βιβλιοθήκης της Βέροιας και επικροτούμε τις πρωτοβουλίες της, αλλά είναι βαρετό να παίζει μόνη της, χρειάζεται ανταγωνιστές ή καλύτερα συμπαίκτες.