Τα ζώα δεν είναι κατώτερα όντα: αισθάνονται, πονούν, αγαπούν, αντιλαμβάνονται, κρίνουν, θυμούνται, έχουν συνείδηση, έχουν ικανότητες τις οποίες δεν έχουμε, έχουν δικαιώματα. Ζώα άγρια που ο «πολιτισμός» τα διώχνει από τους χώρους τους· ζώα κατοικίδια που μας υπηρετούν ως σύντροφοι· ζώα παραγωγικά που εκτρέφονται σε άθλιες συνθήκες για τροφή και ένδυση· ζώα που βασανίζονται στα εργαστήρια και ταλαιπωρούνται στο τσίρκο· ζώα που σκοτώνονται άνευ λόγου· ζώα και φυτά που καίγονται μέσα σε φλόγες που ανάβουν ανενδοίαστοι· κήτη που το αίμα τους βάφει κόκκινες τις θάλασσες· πουλιά που σφαίρες σταματούν απότομα το πέταγμά τους, είναι όλα γήινα. Ολα είναι όντα που κατοικούν στη Γη, συνυπάρχοντας με το ανθρώπινο είδος εντός της φύσης και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να θεωρεί εαυτόν κυρίαρχο του κόσμου. Παρ΄ όλα αυτά το ανθρώπινο «δίκαιο» βασίστηκε στην ιεράρχηση των ειδών, στην ανωτερότητα του λευκού σε σχέση με το έγχρωμο (ρατσισμός), στην κατωτερότητα της γυναίκας (σεξισμός), στις διακρίσεις εις βάρος των διαφορετικών, των ξένων, κ.ο.κ. Και, βέβαια, στον υποβιβασμό και στην εκμετάλλευση των ζώων που θεωρήθηκαν όντα χωρίς ψυχή και συνείδηση, ανίκανα να αισθανθούν και να συναισθανθούν. Το τελευταίο δεν έχει ακόμα ξεπεραστεί, δεκάδες συνάνθρωποί μας θεωρούν ότι τα ζώα δεν ανήκουν στην κοινωνία μας ή ότι ανήκουν όσο και ένα τσουβάλι πέτρες αραδιασμένες στη γωνιά του δρόμου.
Ο συλλογικός αυτός τόμος, που πρωτοπαρουσιάστηκε στο «ΒήμαΙδεών» (Αύγουστος 2010), αποτελεί μια συνηγορία των ζώων εκφρασμένη από 53 επιστήμονες και συγγραφείς, ανθρώπους του πνεύματος που γράφουν με λογική και ευαισθησία. Είναι ένα στρατευμένο βιβλίο, κάτι που δηλώνεται καθαρά από την αρχή, όμως αυτό δεν αναιρεί τίποτα από την εγκυρότητα των επιχειρημάτων υπέρ των ζώων. Οι συγγραφείς είναι βεβαίως όλοι ζωόφιλοι, αλλά δηλώνουν ότι γράφοντας για τα ζώα προσπάθησαν να ελέγξουν το συναίσθημα, τη θετική συγκινησιακή κατάσταση απέναντί τους, και με λογικά επιχειρήματα να καταδείξουν το ανήθικο της εκμετάλλευσής τους και των βιαιοπραγιών εναντίον τους. Παράλληλα, με λογοτεχνικό τρόπο, καταγράφονται εμπειρίες και η παρουσία των ζώων στα έργα του ανθρώπου. Τα άρθρα χωρίζονται σε τρία κυρίως μέρη, αυτά που πραγματεύονται νομικά ζητήματα, αυτά που έχουν να κάνουν με την οικολογία και τον ρόλο των ζώων στο περιβάλλον και τέλος όσα είναι καθαρώς λογοτεχνικά ή λογοτέχνες μιλούν για τις εμπειρίες από τη σχέση τους με τα ζώα.
Ο Ζαν Ντορές, ο οποίος υπήρξε διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Ερευνας της Γαλλίας, ήταν μέλος της ομάδας των αρχαιολόγων που ανακάλυψε στο τέλος του 1940 τα κοπτικά κείμενα της Βιβλιοθήκης του Ναγκ Χαμαντί στην Αίγυπτο και αυτά αναλύει με γλαφυρό ύφος. Κείμενα άκρως αποκαλυπτικά για το περιεχόμενο του γνωστικισμού και των ποικίλων εκφράσεών του που συντάραξαν τον ακαδημαϊκό κόσμο και επιβεβαίωναν τον ισχυρισμό του Ρόμπερτ Γκρέιβς ότι ο μακροχρόνιος πόλεμος κατά των αιρέσεων ήταν η συστηματική προσπάθεια της χριστιανικής Εκκλησίας να εξαφανίσει όλα τα παγανιστικά στοιχεία που είχαν απομείνει από τον αρχαίο κόσμο.
Ο Καρλ Ρ. Πόππερ ανήκει στους κορυφαίους στοχαστές του 20ού αιώνα και το βιβλίο του Η ανοιχτή κοινωνία και οι εχθροί της είναι ένα από τα σπουδαιότερα δοκίμια των νεότερων χρόνων. Στο βιβλίο του αυτό, το οποίο ολοκλήρωσε τον Σεπτέμβριο του 1994, λίγο πριν από τον θάνατό του, συνοψίζει τα θέματα που κυριαρχούν και στο υπόλοιπο έργο του με καθαρότητα, απλότητα αλλά και διεισδυτική ματιά: ο Πόππερ γράφει για την ειρήνη, την ελευθερία, τη δημοκρατία, τον ρόλο της γνώσης, τη σημασία της Ιστορίας αλλά και τον ρόλο του σκεπτόμενου ανθρώπου σε μια εποχή αβεβαιοτήτων και ανατροπών.
Ολοι οι μύθοι γεννούν και τους αντιμύθους τους, με άλλα λόγια απομυθοποιούνται. Δεν θα μπορούσε να μη συμβεί το ίδιο και με τη γενιά του ΄30, η παρουσία της οποίας υπήρξε καταλυτική και εξακολουθεί να έχει βαρύνουσα σημασία για το ελληνικό λογοτεχνικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Η αντοχή του μύθου της αποδεικνύει πως έθεσε μείζονα θέματα ταυτότητας, καλλιτεχνικής πρωτοπορίας αλλά και κοινωνικού και πολιτικού προσανατολισμού. Ο καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ Δημήτρης Τζιόβας μάς δίνει το πορτρέτο της και ταυτοχρόνως τον νεωτερικό της χαρακτήρα που είναι ταυτισμένος με το ισχυρότερο πολιτισμικό όραμα το οποίο προβλήθηκε στην Ελλάδα του 20ού αιώνα.
Ενα εξαιρετικό ντοκουμέντο. Οι επιστολές που έστειλε από την Ελλάδα η βασίλισσα Αμαλία στον πατέρα της, αλληλογραφώντας εμπιστευτικά μαζί του, φωτίζουν μια ολόκληρη εποχή. Εκτός από τις περιγραφές θυελλωδών πολιτικών γεγονότων, όπως λ.χ. του κινήματος της 3ης Σεπτεμβρίου, έχουμε και τις ενθουσιώδεις περιγραφές της ελληνικής φύσης, του κτιρίου της σημερινής Βουλής αλλά και άλλων σημαντικών κτισμάτων της Αθήνας. Κυρίως όμως αποκομίζουμε την αίσθηση μιας ολόκληρης εποχής από μια ευαίσθητη και με ευρεία γκάμα ενδιαφερόντων νέα κοπέλα που αγάπησε και προσπάθησε να καταλάβει την Ελλάδα. Η έκδοση συνοδεύεται από θαυμάσια εισαγωγή των μεταφραστών και επιμελητών.
Ευρώπη του μέλλοντος. Ο καπιταλισμός έχει καταρρεύσει και η έννοια του πολίτη έχει αντικατασταθεί από αυτήν του επαγγελματία. Ενας αθώος κρατείται και απειλείται με την ποινή του θανάτου. Ενας διανοούμενος και ένας καλλιτέχνης τον συνοδεύουν προς τον τόπο εκτέλεσης διασχίζοντας τις οροσειρές του Αίμου, των Καρπαθίων, των Αλπεων και των Πυρηναίων. Η δίκη του γίνεται καθ΄ οδόν σε πόλεις γοτθικής ατμόσφαιρας. Πρέπει να εκτελεστεί ένας αθώος για να σωθεί το σύστημα; Ενορκοι σε αυτό το αλληγορικό φανταστικό μυθιστόρημα για την ουσία της πολιτικής ενοχής είναι όλοι οι Ευρωπαίοι.
Πέντε σαρανταπεντάρη- δες Θεσσαλονικείς παρατούν έναν Ιούλιο τις οικογένειές τους και τη στρωμένη ζωή τους και αναχωρούν με ένα ιστιοπλοϊκό προς την Ανατολή αναζητώντας την περιπέτεια, τον ενθουσιασμό και τη νόστιμη ζωή της νιότης. Με πολλές αναφορές στα ομηρικά έπη, το μυθιστόρημα είναι μια περιπλάνηση στον χρόνο, αναψηλάφηση του παρελθόντος και αναζήτηση του εαυτού σε έναν κόσμο όπου οι παλιές βεβαιότητες έχουν καταρρεύσει και τα οράματα έχουν διαψευσθεί. Η αποδοχή της πραγματικότητας και η λύτρωση από τις ενοχές ομολογημένων και ανομολόγητων κριμάτων έρχονται τελικά μέσα στην ασφάλεια μιας ξανακερδισμένης συντροφικότητας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
