«…Eμαθα, έμαθα, έμαθα απ’ αλλού/από μούσες που δε νοίκιασες εσύ, αγαπητή μητέρα…», λέει η Σύλβια Πλαθ σε ένα ποίημα που έγραψε σε ηλικία 24 ετών αντλώντας την έμπνευσή της από έναν πίνακα του Τζόρτζιο ντε Κίρικο και κρατώντας τον ίδιο τίτλο: «Ανησυχητικές Μούσες». Το συγκεκριμένο δίστιχο επιλέχθηκε και από το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης ως θέμα της έκθεσης επτά σύγχρονων, γυναικών καλλιτέχνιδων από χώρες του Αραβικού κόσμου και της Μέσης Ανατολής, οι οποίες λόγω ιστορικών και πολιτικών συνθηκών υποχρεώθηκαν να απομακρυνθούν από τον τόπο τους και να εγκατασταθούν, μόνιμα ή παροδικά, σε χώρες του δυτικού κόσμου.
Η έκθεση, σε επιμέλεια της κυρίας Συραγώς Τσιάρα, διευθύντριας του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης εγκαινιάζεται στις 5 Ιουλίου και περιλαμβάνει έργα των Μόνα Χατούμ, Λάρα Μπαλάντι, Ζινέμπ Σεντίρα, Ντιάνα Αλ Χαντίντ, Χαϊβ Καχραμάν, Ζουλίκα Μπουαμπντελάχ και Μαχίντα Κατάρι, οι οποίες χρησιμοποιούν ένα ευρύ φάσμα εικαστικών μέσων: φωτογραφία, βίντεο, σχέδιο, εγκατάσταση, ζωγραφική, περφόρμανς.
Η έκθεση διερευνά την πολυπλοκότητα που έχει για τον καθένα το προσωπικό βίωμα και τους τρόπους με τους οποίους οι δημιουργοί προσδίδουν εικαστική μορφή στον εκπατρισμό παίρνοντας ταυτόχρονα μία συνειδητή απόσταση από την κοινωνία στην οποία μεγάλωσαν. Η συγκροτημένη στάση αυτών των γυναικών να άρουν τα αυστηρά πρότυπα που επιβάλλουν η οικογένεια, η παράδοση και το πολιτισμικό πλαίσιο, προκειμένου να διαμορφώσουν την ιδιαίτερη πολυσυλλεκτική τους ταυτότητα, τις φέρνει κοντά στην αμερικανίδα ποιήτρια ενώνοντας έτσι δύο διαφορετικούς κόσμους.
Γιατί και η Σίλβια Πλαθ στις δικές της «Ανησυχητικές Μούσες» εγκαλεί τη μητέρα της για τη συμβατική διαπαιδαγώγηση στην οποία την υποχρέωσε δημιουργώντας γύρω της έναν κόσμο που δεν της ταίριαζε. Στις ερμητικές, μυστικοπαθείς και απρόσωπες μορφές του Τζόρτζιο ντε Κίρικο, η Σίλβια Πλαθ αναγνώρισε όλες εκείνες τις αδιόρατα απειλητικές δυνάμεις, που τη συντρόφευαν στην παιδική της ηλικία, παρά τη μητρική έγνοια να εξασφαλίσει την αμεριμνησία και την απρόσκοπτη ενηλικίωση της κόρης της, σύμφωνα βέβαια με ένα προκαθορισμένο μοντέλο που η κόρη όφειλε ν’ ακολουθήσει, χωρίς τελικά να το επιτύχει.
Η απειλή και η ανησυχία ενυπάρχουν και στα έργα των επτά γυναικών, παράλληλα με τη θελκτικότητα της άψογα σχεδιασμένης φόρμας, προκαλώντας ανάμεικτες αντιδράσεις έλξης και απώθησης. Οσο για την αλληγορική εικόνα της «ανησυχητικής μούσας» είναι η κοινή συνισταμένη τους ως συμβολική αναπαράσταση της ελευθερίας του καλλιτέχνη να «προσκαλεί διαφορετικές μούσες», να κινείται δηλαδή ανάμεσα σε ποικίλες παραδόσεις ενσωματώνοντας, απορρίπτοντας, μεταπλάθοντας και δίνοντας νέο νόημα σε στοιχεία που επιλέγει από τις διαφορετικές κουλτούρες.
Η έκθεση εντάσσεται στο πρόγραμμα του υπουργείου Πολιτισμού «Θεσσαλονίκη – Σταυροδρόμι Πολιτισμών».
Πού και Πότε
«Ανησυχητικές Μούσες»: Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Β1, Λιμάνι Θεσσαλονίκης, τ. 2310 589140 και 141). Διάρκεια: 5 Ιουλίου – 4 Σεπτεμβρίου
